وقتی به عضلات انعطاف‌پذیر فکر می‌کنید، اولین چیزی که به ذهن‌تان خطور میکند، بدن قهرمانان کشتی است؛ ولی موتورهای انعطاف‌پذیر (چندگانه سوز) هم، دستگاه هایی قدرتمند و سبز هستند و بر خلاف کشتی گیرها، کاریکاتورشان در مجلات چاپ نمی‌شود. موتورهای انعطاف‌پذیر را می‌توان در خودروهای FFV یا flexible-fuel vehicles پیدا کرد که در بسیاری از کشورهای دنیا به فروش می‌رسند. یک خودرو چندگانه سوز، خودوریی است که علاوه بر بنزین معمولی، می‌تواند با اتانول یا با ترکیبی از اتانول و بنزین نیز کار بکند. خودروهای FFV از سال 1995 در ایالات متحده به فروش می‌رسند ولی برزیل بزرگترین بازار فروش این گونه خودروها است. بیش از 90 درصد از خودروهایی که در این کشور به فروش می‌رسند، چندگانه سوز هستند. در ایالات متحده، نوع سوخت مرکب به شرایط فصلی بستگی دارد. 85 درصد از سوخت مرکب E85 را اتانول تشکیل می‌دهد و مابقی آن بنزین است. در حال حاضر، حدود 2,300 جایگاه در آمریکا، سوخت مرکب E85 در اختیار مشتریان می‌گذارند. بهتر است بدانید اگر سوخت مرکب E85 را داخل باک یک خودرو معمولی بریزید می‌تواند عواقبی نظیر: شنیده شدن صدای تق تق از موتور و عملکرد خشک به همراه داشته باشد، امکان دارد موتور هم آسیب جدی ببیند. برای این که بتوانید سوخت مرکب مصرف کنید، خودرو شما باید مجهز به یک موتور چندگانه سوز باشد که در برابر خورنده های شیمیایی مقاوم است و طوری طراحی شده باشد که بتواند اتانول که عدد اکتان بالاتری دارد را بسوزاند. تعجب آور است که بسیاری افراد، خودرو چندگانه سوز دارند ولی خودشان از آن بی اطلاعند. برای مثال، حدود 120,000 دستگاه از این نوع خودروها در ایالت نبراسکا (Nebraska) وجود دارد ولی 60 درصد از صاحبان‌شان خبر ندارند که موتور ماشین‌شان چندگانه سوز است. ولی چطور می‌شود فهمید؟ اگر ماشین‌تان بعد از سال 2008 میلادی ساخته شده است و درب باک آن هم به رنگ زرد است، پس موتورش چندگانه سوز است. اگر به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید، می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره نوع موتور به دست بیاورید. حتی افرادی که چیزهای زیادی از موتورهای چندگانه سوز نمی‌دانند هم، درک میکنند که صرفه‌جویی در مصرف سوخت موضوع مهمی است و این جاست که موتورهای FFV وارد صحنه می‌شوند. از آن جایی که می‌توان از منابع تجدیدپذیری همچون ذرت و نیشکر، اتانول تولید کرد، موتورهای FFV دوستدار طبیعت به شمار می‌روند. البته همین طبیعت دوستی، موضوع مشاجرات زیادی در حوزه تولید، سیاست و علم، به ویژه علم، است. در ادامه مطلب خواهید دید که موتورهای انعطاف‌پذیر چه تفاوتی با همتایان بنزین سوزشان دارند. البته این دو پسر عموی دورن سوز، بیشتر از آن که بتوانید تصورش را بکنید به هم شباهت دارند.
موتورهای چندگانه سوز، تفاوت چندانی با موتورهای بنزینی ندارند و فناوری آن ها هم زیاد پیشرفته و فضایی نیست. برای مثال، فورد Model T دارای یک موتور انعطاف پذیر بود که هم بنزین می‌سوزاند هم اتانول. تبدیل موتور معمولی به موتور FFV زیاد هزینه بر نیست. اگر واقعاً دوست دارید این کار را بکنید، می‌توانید یک کیت تبدیل خریداری کنید که به شما اجازه می‌دهد موتور بنزینی ماشین‌تان را به یکی از آن موتورهایی تبدیل کنید که سوخت مرکب E85 قورت می‌دهد. اگر از دید علم شیمی به قضیه نگاه کنیم، خواهیم دید که اتانول دو تفاوت عمده با بنزین دارد: میزان خورندگی اتانول بیشتر است، بیشتر از بنزین هم رسانای جریان برق است؛ در دمای بالاتری نیز مشتعل می‌شود، در نتیجه عدد اکتان بالاتری دارد. یک موتور انعطاف پذیر باید طوری ساخته شود که بتواند از پس این چالش های فنی بر بیاید. موتور خودرو شما باید بداند چه نوع سوختی می‌خواهید داخل باک بریزید. یک کامپیوتر که روی داشبورد نصب می‌شود، میزان مصرف سوخت را تعیین میکند تا احتراق موتور را بهینه کند. اگر درصد اتانول یا بنزین بالا و پایین برود، موتور می‌تواند خودش را با آن سازگار کند. بدنه و اجزاء داخلی باک خودروهای FFV طوری ساخته شده‌اند که بتوانند خورندگی اتانول را تحمل کنند. لوله های سوخت، واشرها، درزگیرها و شلنگ های لاستیکی، همه و همه باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. این قضیه در مورد اجزاء داخلی موتور هم صدق میکند. واشرها، رینگ ها، سوپاپ ها و سایر قطعات باید از موادی ساخته شده باشند که به راحتی خورده نشوند. این قضیه را هم باید در نظر گرفت که اتانول تمایل دارد روغن موتور را بشوید و از بین ببرد و از این طریق نیز می‌تواند به موتور آسیب برساند. موضوع دیگری که باید در نظر گرفته شود، رسانا بودن اتانول است. همه قطعات برقی سیستم سوخت رسانی و سیم کشی باید دارای روکش عایق باشند، چون اتانول به شدت رسانا است. علاوه بر این، همه قطعاتی که با سوخت سر و کار دارند، باید ضد جرقه باشند تا الکتریسیته ساکن ایجاد نشود و فرصت جرقه زدن برای اتانول پیش نیاید. از طرفی، احتراق اتانول نسبت به احتراق بنزین، انرژی کمتری تولید میکند، به همین خاطر، موتور مجبور است سوخت بیشتری بسوزاند تا به عملکردی بالا دست پیدا کند. انژکتورها طوری ساخته شده‌اند تا بتوانند سوخت بیشتری تزریق کنند ولی در کل قدرت موتور به میزان چشمگیری پایین خواهد آمد. در مورد ساختار موتور هم بهتر است بدانید، موتورهای FFV ساختار متفاوتی دارند. در ادامه مطلب، اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد موتورهای چندگانه سوز به دست خواهید آورد و این که آیا تبدیل موتور به نفع شماست یا نه؟
موتورهای طبیعت دوست FFV از چندین و چند جهت زیر سوال رفته‌اند. صرفه جویی در هزینه هم تأیید شده نیست. با چند حساب و کتاب ساده مشخص می‌شود همه مشتریان به موتورهای FFV نیاز ندارند. بیایید با اصول اولیه شروع کنیم. وقتی از اتانول استفاده می‌کنید، هیچ تغییری در عملکرد خودرو به وجود نمی‌آید. واقعیت این است که هیچ تفاوتی در شتاب یا توان موتور احساس نخواهید کرد. تفاوت های عمده‌ای که وجود دارند عبارتند از: چگالی انرژی و میزان آلایندگی دی اکسید کربن. چگالی انرژی کمتر به معنای این است که یک گالن اتانول، کمتر از یک گالن بنزین انرژی تولید میکند؛ به این ترتیب برای پیمودن یک مسافت یکسان، به مقدار بیشتری اتانول احتیاج دارید. معنای دیگری که از این موضوع بر می‌آید این است که باید سوخت بیشتری بسوزانید تا ماشین‌تان به حرکت در بیاید که برابر است با تولید دی اکسید کربن بیشتر. از طرفی، از آن جایی که این CO2 از منابع گیاهی به دست آمده است و نه از مواد نفتی، راحت تر درون جو منتشر می‌شود (از نظر تئوری) و مثل این است که گیاهان به طور طبیعی پوسیده شده‌اند. به خاطر همین هنوز مشخص نیست آیا موتورهای FFV دوستدار محیط زیست هستند یا نه؟ مساله دیگری که مطرح است، مساله صرفه جویی در مصرف سوخت است. در این جا نیز مصرف سوخت واقعاً مطرح است و وقتی اتانول می‌سوزانید، بین 15 تا 30 درصد افزایش پیدا میکند و از آن جایی که قیمت اتانول تقریباً برابر با قیمت بنزین است، باید پول بیشتری بپردازید تا با اتانول به این طرف و آن طرف بروید. وقتی همه این واقعیت ها را در نظر بگیرید، شاید تعجب کنید چرا بعضی افراد موتور ماشین بنزینی‌شان را اتانول سوز میکنند و یا ماشین هایی با موتور FFV می‌خرند. در ایالات متحده آمریکا، موسسه بهینه‌سازی مصرف سوخت فدرال (CAFE) خودروسازان را ملزم کرده است خودروهایی به بازار عرضه کنند که حداکثر مصرف سوخت‌شان 10 لیتر (برای کامیون های سبک 12 لیتر) در هر صد کیلومتر باشد، در غیر این صورت جرائم سنگینی در انتظارشان خواهد بود. یک مشکل دیگر هم وجود دارد: اگر خودروسازان خودروهایی بسازند که اتانول بسوزاند، به این اندازه سود نخواهند برد. اگر سیاست های دولت مشوق مصرف اتانول باشد، کشاورزان نیز به کاشت ذرت تشویق خواهند شد و وابستگی کشور به نفت وارداتی نیز کمتر خواهد شد. در مورد موتورهای انعطاف پذیر هم باید گفت یک فناوری کامل و پیشرفته هستند که مصرف کنندگان برای استفاده از آن ها نیاز به هیچ مهارت خاصی ندارند. تنها کاری که صاحبان این گونه خودروها باید بکنند این است که پمپ بنزینی پیدا بکنند که سوخت مرکب E85 در اختیار آن ها بگذارد و بعد هر جا دلشان می‌خواهد بروند... البته نه به آن اندازه‌ای که با بنزین می‌توانند بروند.