بررسی بازار لوازم یدکی پایتخت حاکی از گرانی و کمیابی قطعات اکثر خودروهاست، این کمبودها در خودروهای پرتیراژ داخلی مانند پراید، سمند و پژو 405 کمتر مشهود است، اما دیگر خودروها اوضاع جالبی ندارند. آشفته بازار لوازم یدکی به کابوس خودروسواران تبدیل شده و گرانی و کمبود قطعات سایه سنگینی بر روی بازار انداخته است. اما علت گرانی لوازم یدکی چیست؟
یکی از خریدران لوازم یدکی گفت: «بازار لوازم یدکی خودرو نیاز به نظارت جدی دارد. دو سه روزی بود که به شدت درگیر خرید یکی دو قطعه بودم، اما در نهایت با سختی بسیاری توانستم آنها را خریداری کنم.»
به گفته این خریدار، قطعه در بازار لوازم یدکی به شدت کاهش یافته و علاوه بر این در بازار قطعه تقلبی بیداد می‌کند و این موضوع مشکلات زیادی را برای خریداران ایجاد کرده است.
افزایش 2 تا سه برابری قیمت در شرایط فعلی بازار،کسب و کار عادی را تحت الشعاع قرار داده و شاهد این هستیم متقاضیان خرید قطعات خودرو به دلیل گرانی لوازم یدکی از خرید این قطعات امتناع می کنند.
او ادامه داد: «اگر با مدیران ایساکو صحبتی شود در خصوص تامین قطعات می‌توانند مشکل را رفع کند. چرا در حال حاضر بازار به این حد بلاتکلیف است؟
همچنین بسیاری از فروشندگان بازار لوازم یدکی هم عنوان می‌کردند که قطعه اصل در بازار موجود نیست، اگر طالب نمونه تقلبی باشید آسانتر می‌توانید قطعه را خریداری کنید، اما قطعه تقلبی کارایی لازم را ندارد.»
موضوع را از چند فروشنده لوازم یدکی پیگیر شدم و بیشتر آنها کمیاب و نایاب شدن قطعات را ناشی از عدم تولید قطعه سازان عنوان کردند. همین موضوع گرانی لوازم یدکی را نیز به دنبال دارد.
یکی از فروشندگان لوازم یدکی گفت: «برخی از قطعات کمبود اساسی در بازار دارند و دلیل آن هم گرانی است. بسیاری از همکارانم به دلیل افزایش قیمت قطعه از فروش این قطعات خودداری میکنند.»
او بیان کرد: «وجود قطعات تقلبی در بازار مشکلات زیادی را برای خریداران به وجود آورده است. قطعاتی با کیفیت ضعیف که خریداران از این رویه شکایت‌های زیادی دارند. کمبود قطعه اصلی و گران بودن آن باعث می‌شود قطعات تقلبی در بازار زیاد شوند و در نتیجه زمانی که از این قطعات تقلبی استفاده شود، خرابی زود هنگام خودرو دور از انتظار نیست. نیاز است در بازار نظارت بیشتری صورت گیرد تا قطعات تقلبی کمتر شود.»
به گفته کارشناسان، موانع تامین مواد اولیه، مشکلات قطعه‌سازان برای تولید و عرضه، زمینه کمبود، گرانفروشی و رشد عرضه قطعات یدکی و مصرفی تقلبی خودرو در بازار را فراهم کرده است.
برخی از کارشناسان معتقدند که واردات یا مونتاژ داخل قطعات و لوازم مصرفی خودروهایی که در تیراژ پایین در کشور وجود دارند، به صرفه نیست و فرایند تامین قطعات خودروهای خارجی زمان‌بر شده و سبب گرانی لوازم یدکی خودروهای مذکور شده است.
فارغ از موضوع گرانی لوازم یدکی خودرو، کمیاب شدن برخی قطعات بر مشکلات موجود افزوده و به واقع متقاضیان برای یافتن و خریداری برخی قطعات با چالش ها و مشکلات متعددی مواجه هستند. به دنبال چالش کمبود لوازم یدکی خودرو سراغ مسئولان رفتیم تا علت اصلی ماجرا را پیگیر شویم.
مهدی کاظمی سخنگوی اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو با بیان اینکه در بازار لوازم یدکی قطعات تقلبی و فیک وجود دارند، گفت: «منکر وجود جنس تقلبی و فیک در بازار نیستیم و حدود 20 درصد از قطعات موجود در حال حاضر بی‌کیفیت هستند.»
سخنگوی اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو افزود: «دولت باید با کالای تقلبی مبارزه کند و یکی از راه‌های این مبارزه کمک گرفتن از خود اعضای 10 هزار نفری اتحادیه لوازم یدکی خودرو در تهران است. اعضای صنف لوازم یدکی هم کارشناسان خبره‌ای هستند و هم مدیران بسیار خوبی هستند که می‌توانند به گمرک و وزارت صمت کمک کنند. به دنبال آن هر قطعه‌ای که قرار است وارد کشور شود در ابتدا به اتحادیه و کارشناسان معرفی شود تا از سلامت و کیفیت آن اطمینان حاصل شود و بعد اجازه ورود داده شود.»
کاظمی در خصوص برخورد اتحادیه با متخلفان و فروشندگان لوازم یدکی تقلبی هم گفت: «روزانه در اتحادیه حدود پنج تا 10 پرونده شکایت از اعضا رسیدگی می‌شود که از تاریخ 97.1.1 تا به امروز حدود 2 هزار پرونده مورد رسیدگی قرار گرفته است.»
سخنگوی اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو با بیان اینکه اکنون بین 50 تا 60 درصد قطعات خودروی موجود در بازار، تولید داخل است و بقیه از کشورهای چین، هند، ترکیه و تایوان تامین می‌شود، گفت: «از لحاظ تامین قطعه، به خصوص قطعات خودروهای پرتردد تولید داخل کمبودی دیده نمی‌شود، اما در زمینه تامین قطعات خودروهای وارداتی مشکلاتی وجود دارد که این مشکل برای خودروهای چینی نسبت به خودروهای کره‌ای، ژاپنی و اروپایی کمتر است.»
در پایان باید گفت کمبود قطعه در دوران شیوع ویروس کرونا، تعمیرکاران و مصرف‌کنندگان را با چالش‌های زیادی رو به رو کرده و حالا پس از گذشت چند ماه، مشکل تامین بعضی قطعات همچنان پابرجا است و در این شرایط انتظار می‌رود که مسئولان نظارت بیشتری در این حوزه داشته باشند.