کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی، دلیل مهم ریزش بورس را پیش‌فروش خودرو می‌دانند و معتقدند که دولت، رونق خودرو را به بازار سهام ترجیح داده است.
بازار سهام همچنان درحال درجا زدن است؛ این در حالی است که پیش‌بینی می‌شد که امسال بورس عقب‌ماندگی خود از افزایش قیمت ارز را جبران کند، اما از نیمه اردیبهشت‌ماه تمام معادلات برهم خورد و بازار سرمایه در اغلب روزها مسیر نزولی را طی کرد. در نیمه اردیبهشت‌ماه رکورد خود را شکست و کانال ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار واحد را هم فتح کرد، اما از فردای همان روز وارد فاز سقوط شد؛ تا اینکه در نهایت در آخرین معاملات امروز روی عدد ۲ میلیون و ۱۶۲ هزار و ۸۸۷ واحد ایستاد. این یعنی در این مدت شاخص بورس نزدیک به ۴۹۹ هزار واحد ریزش داشته است.
تا مدتی پیش تعداد افرادی که تصور می‌کردند اصلاح بورس کوتاه‌مدت خواهد بود، بیشتر از افرادی بود که حرف از اصلاح چند ماهه می‌زدند. اما حالا اکثر کارشناسان به این باور رسیده‌اند که بورس به این زودی‌ها روند صعودی جدیدی را آغاز نمی‌کند.
این دسته از تحلیلگران معتقدند گرچه بازار سقوط سنگینی نخواهد داشت، اما رشد هم نمی‌کند تا در همین حوالی، کف‌سازی انجام شود و اصلاح زمانی نیز تکمیل شود تا بورس صعودی جدید را آغاز کند.
دولت، رونق خودرو را انتخاب کرد
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی، دلیل مهم ریزش بورس را پیش‌فروش خودرو می‌دانند و معتقدند که دولت، رونق خودرو را به بازار سهام ترجیح داده است. فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در همین خصوص در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: متغیرهای کلان اقتصادی، اساسا منشا تغییرات بنیادی و اثرگذار است؛ مثل نرخ تورم، رشد اقتصادی، نرخ برابری ارز و سایر مولفه‌های اقتصادی. نکته این‌جاست که ما در دو سه ماه گذشته هیچ تغییر اساسی در این متغیرهای کلان اثرگذار نداشتیم؛ اگرچه ممکن است یک مقدار نرخ بهره بین‌بانکی تغییر کرده باشد.
وی می‌افزاید: اما نکته مهم این‌جاست که دلیل این وضعیت رخوت و به عبارتی رکود در بورس، به دلیل حادث شدن تصمیمات اقتصادی در بازار خودرو و پیش‌فروش‌های بسیار حجیم و سرسام‌آوری بود که یک مورد آن در تاریخ ۱۶ خردادماه ۱۴۰۲ در حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است و یک میلیون نفر ثبت‌نام کردند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح می‌کند: این منابع به نظر من به عنوان فعال بازار سرمایه، انتخابی است که مسوولان اقتصادی کشور داشتند.
آقابزرگی با اشاره به ورود نقدینگی به دلیل جذاب بودن بازار سرمایه نسبت به بازار مسکن، ارز، خودرو و حتی طلا، عنوان می‌کند: شما شاهد بودید که نامه‌هایی از برخی از مسوولان رده‌بالای کشور به سازمان بورس و وزیر اقتصاد ارسال شد که جلوی بورس را بگیرید که مثل سال ۹۹ نشود.
وی متذکر می‌شود: اولا این را بگویم که این اقدام کاملا غیرکارشناسی بود، چون اصلا قابلیت مقایسه نداشت، اما این تدبیر را اندیشیدند که به جای باز گذاشتن ورود نقدینگی به بازار سرمایه، نقدینگی از بازار بورس به سمت بازار خودرویی برود که حداقل دوره انتظار آن، یکی و نیم تا دو سال است. به عبارتی، نقدینگی و سرعت گردش نقدینگی را کم کنند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان می‌کند: دلیل ریزش‌های بازار سرمایه همین موضوع است و شاهد این هستیم که در یک ماه اخیر در روزهایی که –مثل هفته گذشته- پول‌های ثبت‌نام‌کنندگان پیش‌فروش خودرو آزاد می‌شود و پول‌شان را باید برداشت کنند، بازار سرمایه و بورس تا حدودی مثبت می‌شود، ولی برآیند منفی است و از نظر من تا زمانی که دور تسلسل این پیش‌فروش‌ها ادامه دارد، بازار کماکان رکود را خواهد داشت، اما ارزش ذاتی و سطح ارزندگی کماکان مناسب است.
نقدینگی را از طریق بازار اولیه به سمت تولید و صنعت هدایت کنید
آقابزرگی در پاسخ به این پرسش که هفته گذشته مدیر سامانه فروش خودرو از انصراف ۵۰ هزار نفر فقط در یک روز خبر داد. این انصرافی‌ها روی بازار سرمایه اثر نداشت؟ می‌گوید: یک میلیون ثبت‌نام در مقابل ۵۰ هزار انصراف یا کسانی که قرعه فال یا بخت به نام‌شان نیفتاده، درصد قابل توجهی نیست.
وی می‌افزاید: اما همان‌طور که گفتم، پول‌هایی که آزاد می‌شود و ناشی از انصراف یا عدم توفیق در خریداری این پیش خریدها، باعث می‌شود که نقدینگی‌ها اولین گزینه‌ای که پیش روی خود ببیند، بازار سرمایه و بورس باشد، زیرا ارزندگی‌اش با سال ۹۹ در حدود ۱۸۰ درجه تفاوت دارد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح می‌کند: در سال ۹۹ وقتی افراد از بازار بورس خارج می‌شدند، بازارهای مسکن و خودرو جذاب بودند و سطح ارزندگی مناسب‌تری داشتند، اما الان وضعیت برعکس است.
آقابزرگی متذکر می‌شود: بر همین اساس، حالت سینوسی و نوسانی بازار را شاهد هستیم که پول که آزاد می‌شود و از حالت مسدودی خارج می‌شود، افراد پول‌های خود را در بانک نمی‌گذارند و به سراغ بازار سرمایه می‌آیند.
وی یادآور می‌شود: این دغدغه همان مسوولانی است که از گردش پول نگران هستند که نکند این نقدینگی تاثیر سوء روی بازار سرمایه بگذارد؛ در صورتی که به جای جلوگیری از ورود نقدینگی به بازار سرمایه، باید نقدینگی را از طریق بازار اولیه به سمت تولید و صنعت هدایت کنند؛ نه اینکه جلوگیری کنند.