در شرایطی که وظیفه اصلی شرکت‌های خودروساز، تولید خودروست، این روزها برخی خودروسازان با همراهی وزارت صنعت، توجه بیشتری به امور تجاری و بازرگانی دارند. نمونه این مسأله در واردات تعداد قابل توجهی رنو کپچر توسط ایران‌خودرو مشاهده می‌شود.
به گزارش اقتصادوما به نقل از فارس، در شرایطی که مسئولان دولتی بر افزایش داخلی سازی در تولید خودرو و لزوم جذب سرمایه‌گذاری خارجی تأکید دارند، برخی شرکت‌های خودروساز به جای تمرکز توان خود بر طراحی و تولید داخل به واردات خودروی ساخته شده روی آورده‌اند و در این میان، وزارت صنعت با مجوزهایی که برای این واردات صادر می‌کند، راه را برای جایگزینی تجارت به جای تولید در شرکت‌های خودروساز هموارتر می‌کند.
کپچر از جمله خودروهایی است که طی دو سه سال اخیر بحث‌های زیادی در خصوص تولید آن در کشور مطرح شد و قرار بود توسط ایران خودرو به تولید برسد.
طبق روال معمول، برای داخلی سازی یک محصول خارجی در ابتدا تعدادی از خودروی مورد نظر به صورت ساخته شده یا CBU برای بازارسنجی به کشور وارد می‌شود و در صورتی که بازار روی خوشی به آن محصول نشان داد، برای تولیدش در داخل اقدام می شود.
از همین رو برای واردات کپچر برنامه‌ریزی شد اما با وجود اینکه ارزیابی بازار باید از طریق واردات تعداد محدودی از محصول صورت گیرد، تا سال گذشته بیش از 2 هزار دستگاه کپچر به کشور وارد شد و در سال جاری نیز 1300 دستگاه از این خودرو وارد شد. علاوه بر این، در حال حاضر نیز واردات تعداد زیادی کپچر از طریق گمرکات مختلف در حال انجام است.
نکته قابل توجه واردات این حجم کپچر توسط شرکت ایساکو کیش است. معمولاً برای ارزیابی بازار، واردات خودرو به تعداد محدود و مستقیماً توسط شرکت خودروساز صورت می‌گیرد، نمونه این مسئله را در واردات 200 دستگاه کیزاشی توسط ایران خودرو شاهد بودیم. به طور کلی برای بازارسنجی یک خودرو معمولاً بیشتر از 500 تا 600 دستگاه خودرو به صورت CBU وارد نمی شود، اما در مورد کپچر میبینیم که واردات حجم زیادی از این خودرو توسط یک شرکت اقماری صورت گرفته است.
به این ترتیب به نظر نمی رسد این میزان واردات کپچر فقط برای تست بازار انجام شده باشد و ظاهراً با هدف تجارت و بازرگانی صورت می گیرد.
* تناقض داخلی سازی با واردات گسترده از گمرکات مختلف
ایران خودرو در حالی به واردات گسترده یک خودروی فرانسوی روی آورده که هاشم یکه زارع، مدیرعامل ایران خودرو مهرماه 93 در واکنش به بحث‌های مطرح شده مبنی بر برنامه ایران خودرو برای واردات خودروهای کپچر و کلیو 4 به صورت CBU گفته بود: من شخصاً با واردات خودرو به صورت CBU مخالفم زیرا واردات هر کالا برخلاف منافع ملی است و فقط برای کشورهای دیگر انتفاع ایجاد می کند.
وی گفته بود: ما به دنبال واردات خودرو نیستیم و فقط تعداد محدودی برای شناخت بازار، واردات انجام خواهیم داد تا بعد از گذشت حدود یک سال، خط تولید دو محصول جدید رنو در ایران ایجاد شود.
مدیر عامل ایران خودرو با بیان اینکه مذاکره برای تولید کلیو و کپچر در ایران در حال انجام است، گفته بود: اگر شرکتی برای تولید خودرو به صورت CKD و با سرمایه‌گذاری مشترک در ایران موافق نباشد، واردات آن را انجام نخواهیم داد.
این در حالی است که هم اکنون واردات کپچر از طریق گمرکات مختلف در حال انجام است و نمونه بارنامه‌های موجود نیز تأییدی بر این مسئله است.
به گفته رضایی رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو، هم اکنون واردات کپچر از طریق گمرکات مختلف در حال انجام است و این خودروها در نهایت به گمرک شهریار منتقل شده و از انجا به انبارهای ایران خودرو منتقل می شود.
در عین حال نوع پوشش خودروهای وارداتی نیز قابل توجه است. معمولاً خودروهای وارداتی دارای پوششی بر روی کاپوت خودرو هستند تا از آسیب ناشی از آفتاب محفوظ بمانند اما کپچرهای وارداتی دارای پوشش کامل هستند.
* همراهی دولت با واردات خودرو توسط خودروسازان
ایران خودرو به عنوان یک شرکت خودروساز در حالی سرگرم واردات خودروهای فرانسوی است که رییس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو معتقد است: دولت در جریان برنامه‌های جدیدش برای همکاری با خودروسازان خارجی مسیر اشتباهی را در پیش گرفته است.
به گزارش اقتصادوما، میثم رضایی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به قراردادهای اخیر مشارکتی خودروسازان ایرانی با شرکت های خارجی، گفت: متأسفانه دولت در جریان برنامه‌های جدیدش برای مشارکت و همکاری با خودروسازان خارجی مسیر اشتباهی را در پیش گرفته و مانند گذشته با انعقاد قراردادهایی مبهم و غیر علنی در صدد است بار دیگر روند مونتاژکاری را در صنعت خودرو ایران نهادینه کند.
وی ادامه داد: مونتاژ رینگ و قالپاق که در حال حاضر در برنامه تولید مشترک خودروسازان با شرکت‌های خارجی قرار گرفته است، به هیچ عنوان منافع ملی را تأمین نمی‌کند و منجر به انتقال دانش فنی نخواهد شد.
رییس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو تصریح کرد: بر اساس اطلاعات ما هم اکنون ایران خودرو توسط یکی از شرکت های اقماری خود که از زیر مجموعه های ایساکو است و اعضای هیأت مدیره آن نیز از مدیران ایران خودرو هستند٬ نسبت به واردات فول سی‌کی‌دی (خودروی ساخته شده) کپچر از محصولات شرکت رنو فرانسه اقدام کرده است، محصولی که پیش از این اعلام شده بود قرار است در قالب همکاری مشترک با رنو در ایران تولید شود، اما هم اکنون به بهانه بازار سنجی در حجم قابل توجهی به کشور وارد و پیش فروش شده است.
رضایی ادامه داد: باید از مسئولان وزارت صنعت و ایران خودرو پرسید که آیا این اقدام در راستای اقتصاد مقاومتی و رونق تولید ملی است؟ چطور ممکن است دولت و بزرگترین خودروساز خاورمیانه با کنار گذاشتن شرکت‌های بزرگ واردکننده٬ رأساً برای واردات اقدام کنند و در ظاهر ادعای پیاده سازی تولید مشترک و توانمندسازی صنعت خودرو داشته باشند؟
وی اظهار داشت: این در حالی است که هم اکنون رنو در ایران نماینده رسمی دارد اما در همین شرایط ایران خودرو نیز محصولات رنو را به صورت کامل و فول سی‌کی‌دی وارد کشور می‌کند.
رییس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو افزود: این وقایع در حالی است که جزئیات قراردادهای مشارکت دولت یا سازمان گسترش با خودروسازان اروپایی بسیار مبهم و غیر شفاف است و این احتمال وجود دارد که مانند مفادی که در قرارداد تولید ال 90 با رنو در نظر گرفته شده بود٬ این بار هم امتیازات یک طرفه‌ای به شرکای خارجی داده شود.
وی تأکید کرد: این اقدامات مغایر اصول اقتصاد مقاومتی است و باید هرچه سریعتر نهادهای نظارتی و قضایی برای جلوگیری از زیان ملی به آن ورود کنند.
رضایی با بیان اینکه اکنون موارد متعددی از خودروهای خارجی مانند رنو کپچر٬ پژو 301 و پژو 508 توسط خودروسازان و دولت بر روی سامانه ثبت سفارش آماده ورود به کشور است، افزود: این اتفاق چه معنایی می تواند داشته باشد، آیا منظور دولت از تولید مشترک، این نوع کار است؟
وی با اشاره به حجم بالای واردات کپچر، گفت: خودرو تولید مشترک نباید بر روی سامانه ثبت سفارش قرار گیرد، زیرا تنها خودروهایی بر روی این سامانه ثبت می‌شوند که به صورت فول وارد کشور شوند٬ نه خودروهای مونتاژی و تولید مشترک.
رییس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو با اشاره به بحث محدودسازی واردات و شرکت‌های وارد کننده خودرو گفت: در دوران تحریم و زمانی که با افت تولید خودرو مواجه بودیم، واردکنندگان خودرو نیاز بازار را تأمین کردند و حالا که شرایط برای تولید بهبود یافته به دنبال این هستند که در پایین‌ترین سطح مونتاژ که سر هم سازی رینگ و قالپاق است، در راستای منافع شرکت‌های خارجی عمل کنند.
وی تأکید کرد: همانطور که در گذشته هشدار دادیم، به نظر می رسد دولت در پی این است که در گام اول با حذف شرکت های غیر رسمی واردکننده خودرو و سپس دستچین کردن واردکنندگان رسمی٬ به مذاکره مستقیم با خودروسازان خارجی برای تولید در داخل بپردازد، سناریویی که در آن، صنعت خودرو ایران به خارجی ها واگذار شده و محصولات بی کیفیت بدون هیچگونه انتقال دانش فنی و تکنولوژی، جایگزین خودروهای وارداتی خواهد شد.
رضایی تصریح کرد: موضوع ساخت مشترک باید در کنار واردات محقق شود، زیرا سهم 5 درصدی واردات در برابر 95 درصد تولید داخل برای تأمین بازار خودرو، رقمی نیست که این صنعت را تهدید کند و باید از قابلیت واردات برای رشد صنعت و ایجاد رقابت استفاده کرد.
وی با تأکید بر اینکه مسئولان دولتی باید با رجوع به حافظه تاریخی خود عملکرد شرکت‌های خارجی در همکاری‌های اقتصادی با ایران را مرور کنند، افزود: پنهان کاری و تکرار تجربه‌های تلخ مشارکت با فرانسوی‌ها هزینه بسیاری را بر اقتصاد ایران و مردم تحمیل خواهد کرد که انتظار می‌رود پیش از وقوع، از سوی نهادهای نظارتی مورد پیگیری و رسیدگی قرار گیرد.