چند ماهی است که سامانه ثبت سفارش خودرو بسته است. از همان لحظات اول گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره علت این تصمیم وزارت صنعت و معدن در بین فعالان بازار خودرو مطرح شد. مدتی بعد مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که سامانه در جهت تغییر مقررات واردات خودرو بسته شده است و تا زمانی که دستورالعمل جدید واردات به تصویب هیئت دولت نرسد، سامانه بسته خواهد ماند.
حالا خبر رسیده است که پیش‌نویس جدید دستورالعمل واردات خودرو مراحل نهایی خود را سپری کرده است و هفته آینده به امضای جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور خواهد رسید. اما بخشنامه‌ی جدید شامل چه جزئیاتی است؟
مهمترین نکات و تغییراتی که در پیش‌نویس جدید دستورالعمل واردات خودرو لحاظ شده است؛ عبارتند از:
از این پس تنها نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی امکان ثبت سفارش خودرو و واردات دارند و امکان واردات توسط غیر نمایندگی‌ها به‌طور کامل حذف خواهد شد.
تمامی خودروهای بالاتر از ۳۰ هزار دلار مشمول افزایش حقوق ورودی خواهند بود.
ممنوعیت واردات خودروهای لوکس و با حجم موتور بالای ۲.۵ لیتر به ایران لغو خواهد شد.
بدین ترتیب شاهد تغییرات وسیعی در قوانین واردات خودرو خواهیم بود. یکی از مهمترین تغییرات، اجازه واردات خودروهای با حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سی‌سی است. بدین ترتیب معیار خودروهای لوکس تغییر خواهد کرد و از این پس حجم موتور دلیلی بر لوکس بودن یک خودرو نخواهد بود.
از طرف دیگر حقوق ورودی خودروهای وارداتی تا به امروز متناسب با حجم موتور بوده است. بدین ترتیب که برای خودروهای با حجم کمتر از ۱.۵ لیتر ۳۰ درصد و برای خودروهای با حجم کمتر از ۲.۵ لیتر، ۵۰ درصد حقوق ورودی لحاظ شده بود. خودروهای بالای ۲.۵ لیتر نیز که تا به امروز مجوز واردات نداشتند. اما بر اساس دستورالعمل جدید، متناسب با ارزش سیف (CIF) یا قیمت خرید خودرو در کشور مبدأ «فوب» (FOB) + هزینه بیمه + کرایه حمل خودرو، سود بازرگانی مازادی نیز باید از سوی واردکنندگان پرداخت شود.
مازاد پرداختی سود بازرگانی را در جدول زیر و متناسب با قیمت سیف خودرو میتوانید مشاهده کنید.
خودروهای هیبریدی و برقی از پرداخت سود بازرگانی مازاد اشاره‌شده در قسمت قبل بر سود بازرگانی فعلی مستثنا خواهند بود و مطابق با حقوق ورودی مندرج در کتاب مقررات صادرات و واردات محاسبه خواهند شد.
بر اساس بند اول «دستورالعمل مدیریت واردات خودروهای سواری»، ثبت سفارش خودرو تنها توسط نمایندگی‌های رسمی و حداکثر تا سقف ۳۰۰۰ دستگاه امکان‌پذیر است؛ به شرطی که ارزش این سفارشات از سقف ۱۰۰ میلیون دلار تجاوز نکند.
اما در بند دوم این دستورالعمل، امکان واردات خودروی کامل (CBU) مازاد بر میزان تعیین‌شده نیز دیده شده است. این شرایط تنها زمانی امکان‌پذیر است که خودرو یا قطعاتی از همان نشان تجاری در ایران به‌واسطه سرمایه‌گذاری مستقیم یا سرمایه‌گذاری مشترک تا سقف ۵۰ درصد ارزش تولید سالانه داخلی و پس از تأیید وزارت صنعت تولید شود.
اما بندهای ۴ و ۵ این پیش‌نویس به تعیین تکلیف خودروهایی می‌پردازد که پیش از ابلاغ این دستورالعمل وارد ایران و گمرک شده‌اند و هم‌اکنون در وضعیت بلاتکلیف قرار دارند. این دست خودروها با رعایت سود بازرگانی مشخص‌شده در این دستورالعمل جدید، از اجرای سایر بندهای آن مستثنا خواهند بود. همچنین ترخیص خودروهای موجود در گمرک که دارای قبض انبار تا پیش از تاریخ ۱۹ شهریور ۹۶ هستند، به شرط انعقاد قرارداد با نمایندگی‌های رسمی و پرداخت سود بازرگانی مندرج در این دستورالعمل، تا یک ماه اجازه ترخیص خواهند یافت.
به گفته یک منبع آگاه در گمرک ایران، هم‌اکنون بیش از ۷۰۰۰ دستگاه خودرو بدون تأییدیه‌ی ثبت سفارش، در گمرکات کشور بلاتکلیف هستند. بدین ترتیب و پس از ابلاغ و اجرایی شدن دستورالعمل جدید واردات خودرو، صاحبان تمامی این خودروها که علت اصلی عدم ترخیص آن‌ها نداشتن برگ ثبت سفارش خودرو است؛ قادر خواهند بود با اخذ برگه ثبت سفارش خودرو از وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین عقد قرارداد رسمی با نمایندگان رسمی، نسبت به ترخیص خودروی وارداتی خود اقدام کنند. بدین ترتیب، این اقدام عملا رانتی برای کسانی است که پیش از این بدون توجه به قوانین حاکم و ثبت سفارش خودرو، اقدام به واردات خودرو و نگهداری آن در گمرکات کرده‌اند.