در دهه‌ی اخیر، کاهش آلاینده‌های خروجی و مصرف سوخت به دغدغه‌ی شماره‌ی یک خودروسازان بدل شده است. موتورهای توربو علاوه بر ابعاد کوچک‌تر، مصرف کمتری دارند و قدرت بیشتری تولید می‌کنند، و از آنجایی که پیچیدگی کمتری نسبت به خودروهای هیبریدی دارند مورد استقبال ماشین سازان قرار گرفته‌اند.
واردات تعداد قابل توجهی از خودروهای مجهز به توربوشارژ، باعث شد تا ایران خودرو آستین بالا بزند و یک محصول داخلی با این سیستم به بازار تزریق کند. خودرویی که این روزها در حاشیه قرار دارد و کمتر شناخته شده است، منظورم سورن ELX توربواست.
ثبت سفارش و تحویل خودرو
تجربه‌ی خرید یک سمند معمولی در سال ۸۵ و دیگری سمند EF7 تک‌سوز در سال ۹۳، به بنده ثابت کرده بود که سمند در رنج قیمتی خودش، اتومبیل مناسبی برای خانواده است. بعد از مدت‌ها بررسی و پرس و جو از صاحبان سورن ELX توربو، در نهایت تصمیم به خرید گرفتیم.
اوایل خرداد ماه سال ۹۶ با مراجعه به نمایندگی و پرداخت هزینه، این اتومبیل را به رنگ آبی کبود با تجهیزات کلاس دو و با تحویل یک ماهه سفارش دادیم. به راستی تفاوت قیمت یک میلیون تومانی مدل توربو با نمونه‌ی تنفس طبیعی خنده دار است! چرا که اعمال این حجم تغییرات گسترده نسبت به نمونه‌ی تنفس طبیعی، برای سازنده مستلزم صرف مبلغی بسیار بالاتر از این مقدار است.
سورن توربو در ایرانخودرو تبریز مونتاژ می‌شود و تحویل خودروی ما به دلیل وقوع آتش‌سوزی در این سایت تولیدی، با تاخیر دو ماهه همراه بود.
طراحی بدنه و کابین
حکایت طرفداری‌های دولت از صنعت خودروسازی کشور و وجود تعرفه‌های گمرکی بالا برای واردات خودروهای خارجی، از طرفی باعث تنوع بخشی به بازار داخلی شده است!
می‌پرسید چگونه؟ باز طراحی یک محصول یا فیس‌لیفت در دنیای خودرو به کرات صورت می‌گیرد؛ در واقع به کمک این روش یک محصول چند ساله تنها با طراحی مجدد در مجموعه‌ی سپر و جلو پنجره و چراغ‌ها، تازه می‌شود و جایگزین مدل قبلی شده و تقریبا با همان قیمت تا پایان عمر چند ساله‌اش به فروش میرسد.
ماجرا وقتی عجیب می‌شود که خودروسازان داخلی مدل‌های فیس‌لیفت را با نام جدید در کنار مدل قبلی و با قیمتی بیشتر به فروش می‌رسانند. مثال این خودروها فراوان هستند، از تبدیل پژو ۴۰۵ به پارس بگیرید تا تیبا به ساینا و…
سورن داستان ما هم از این قضیه مستثنا نیست. بعد از باریک کردن چراغ‌های عقب سمند و تبدیل آن به LX، خودروی سورن با تغییرات گسترده‌تری تولید شد.
قرار بر این بود طرح سمند با الهام‌گیری از ماشین‌های مطرح آن روزگار تازه شود، ولی ترکیب فرم چراغ جلو اکیورا و جلو پنجره و چراغ‌های عقب آئودی و سپر عقب ب‌ام‌و سری پنج در عمل چندان چشم‌نواز از کار در نیامد؛ از این رو سورن به حاشیه رانده شد، ولی تلاش‌های تولید کننده برای سرپا نگه داشتن این مدل همچنان ادامه دارد.
باید بگویم شکل جدید جلو پنجره، تغییر شکل فضای داخلی، امکانات بیشتر و به تازگی هم امکان سفارش با موتور توربو، باعث فروش بیشتر سورن نسبت به گذشته شده است.
هر چند DNA سمند همچنان در کالبد سورن ELX توربو جاری است؛ ولی حداقل در داخل کابین، ردپای کمتری از این نسبت فامیلی دیده می‌شود. از فرم تکراری پوشش داخلی سقف که بگذریم، فضای داخلی تجربه جدیدی به راننده و سرنشینان منتقل می‌کند.
آوای بم بسته شدن درب‌ها و کمترین نفوذ صدا‌های خارجی به داخل این خودرو، خبر از کیفیت بالاتر و مونتاژ دقیق‌تر این قطعات نسبت به قبل می‌دهند. داشبورد از پلاستیک نرم ساخته شده و در رودری‌ها و قسمت U شکل در مرکز داشبورد، از تریم نقره‌ای استفاده شده.
وقتی به داشبورد نگاه می‌کنم، انگار همه چیز در همان جایی هستند که باید باشند. مجموعه مالتی مدیا در قسمت بالایی کنسول مرکزی قرار دارند و کمی پایین‌تر دکمه‌های کنترل تهویه مطبوع دیده می‌شوند. یکی از مشکلاتی که در سمند وجود دارد، برخورد انگشتان دست در هنگام تعویض دنده با دکمه‌های کامپیوتر سفری است، که برای حل این مشکل دسته دنده را به شکل مکعب مستطیل می‌سازند که ارگونومی مناسبی با کف دست ندارد، ولی در سورن ELX توربو این مشکل به لطف طراحی مجدد داشبورد و وجود یک محفظه خالی در پشت دنده از بین رفته و یک دسته دنده خوش‌فرم جای قبلی را گرفته است.
شکل صندلی‌‌ها کمی تغییر کرده و در پیچ‌ها حمایت بیشتری از راننده و سرنشین جلو به عمل می‌آورند؛ ولی افراد بلند قد دو نکته را در مورد این صندلی نمی‌پسندند، یکی ارتفاع پشتی صندلی که بهتر بود بلند‌تر باشند و دیگری ارتفاع بالای نشیمن‌گاه صندلی که حتی در زمان تنظیم بر روی حالت کمترین ارتفاع، باز هم مرتفع است.
نکات دیگری که در مورد کابین سورن ELX توربو برای بنده جالب است، یکی وجود فضاهای کاربردی بیشتر و دیگری درب بازکن داخلی فلزی با روکش کروم و کاور ستون‌ها از جنس جیر مصنوعی است.
ایمنی و امکانات رفاهی
تجهیراتی مانند صندلی‌های برقی دو حالته، تهویه مطبوع، فرمان هیدرولیک، آینه‌های جانبی برقی، شیشه‌های برقی، خروجی تهویه برای سرنشینان عقب، چراغ‌های مه‌شکن عقب و جلو، قفل مرکزی و دزدگیر، رینگ‌های ۱۵ اینچی آلومنیومی، سپرها و دستگیره‌ها و زه‌های جانبی همرنگ بدنه، تنظیم ارتفاع چراغ‌های جلو از داخل، امکان باز کردن صندوق عقب از داخل، قابلیت دسترسی به صندوق عقب از داخل، چراغ نقشه خوانی در تمامی مدل‌های سورن یافت می‌شوند.
تجهیزاتی مانند چراغ همراهی تا منزل، برف پاک‌کن منطبق شونده با سرعت، دماسنج بیرونی، تهویه اتوماتیک، آنتن اکتیو، تریم داخلی و جلو‌پنجره با طراحی جدید، در مدل‌های مولتی‌پلکس ELX وجود دارند و رده تجهیزاتی دو، علاوه بر تمامی موارد ذکر شده دارای شیشه بالابرهای اتوماتیک مجهز به آنتی‌ترپ، غربیلک فرمان مجهز به دکمه‌های کنترل صوتی و هندزفری، شیشه‌های سولار ضد UV، سیستم صوتی یک‌پارچه با قدرت بیشتر، مجهز به بلوتوث به همراه توییتر با خروجی ساب ووفر و آینه‌های تاشو برقی هستند.
در بخش ایمنی سورن ELX توربو با ترمزهای دیسکی عقب و جلو مجهز به ABS، کیسه هوای راننده و سرنشین، سنسور دنده عقب با نمایشگر فاصله، کمربند ایمنی مجهز به پیش کشنده به بازار می‌آید، که در این میان جای خالی تجهیزاتی مانند سیستم کنترل پایداری و ضد هرزگردی محسوس است.
EF7 چگونه توربو شد؟
“EF7 توربو” یا “EF7 -TC” با فاصله زمانی کوتاهی از موتور تنفس طبیعی، در یک شرکت آلمانی طراحی و مدل‌های اولیه از سال ۸۸ تولید شدند و در نهایت پس از طی مراحل آزمایشی، در سال ۹۴ به دست مصرف‌کننده رسیدند.
اگر به موارد فنی علاقه‌مند هستید باید بگویم، به دلیل تراکم بالای EF7، پیستون را با مدل گودتر و با تراکم پایین‌تر تعویض کرد‌ه‌اند. برای بهره‌گیری مناسب از فشار توربو، دریچه گاز مارک بوش با قطر داخلی بیشتر به مانیفولد هوا با طراحی جدید متصل شده است.
برای نصب توربو مانیفولد دود و کاتالیست دوباره طراحی شدند و خروجی دود از ابتدا تا انتها، قطر بیشتری نسبت به نمونه‌ی تنفس طبیعی دارند. برای مقابله با گرمای بیشتر موتور، تغییراتی در سیستم خنک‌کننده صورت پذیرفته؛ همچنین سیستم سوخت‌رسانی برای هضم این حجم هوای دریافتی از توربو، دست خوش تغییراتی شده است.
تعویض میل‌لنگ با نمونه‌ی مقاوم‌تر، استفاده از سوپاپ‌های دود سدیمی برای مقابله با دمای محفظه احتراق، استفاده از شمع‌های موتور با درجه دمایی متفاوت، تغییر در ضرایب دنده گیربکس و به پیروی از آن استفاده از دیسک و صفحه کلاچ مقاوم‌تر و اصلاحاتی در سیستم انتقال قدرت و ECU و سیم‌کشی و سنسورها‌ی متفاوت از موارد دیگری هستند که در EF7-TC بروز شده‌اند.
سورن ELX توربوشارژ از حرف تا عمل
سورن توربو در حدود نیم برابر موتورهای EF7 قدرت بیشتری دارد و همین موضوع انتظارات را بالاتر می‌برد. این خودرو در حالی با قدرت ۱۵۰ اسب‌بخاری به بازار فرستاده می‌شود که در بخش هندلینگ فقط از لاستیک‌های یک شماره پهن‌تر ساخت کویر‌تایر بهره می‌برد. این لاستیک‌ها چسبندگی مناسبی به زمین ندارند و به نظر بنده در صورت استفاده از لاستیک‌های مطرح بازار، حتی با همان ابعاد قبلی تاثیر بسیار بیشتری در افزایش هندلینگ و ترمزگیری اتومبیل ایفا می‌کردند.
تعلیق سورن در هضم برآمدگی‌های مسیر عالی عمل می‌کند، ولی ارتفاع بالای خودرو از سطح زمین به همراه سیستم فرمان کرخت و بی احساس در کنار تایرهای نامناسب، سورن توربو را در مسیرهای مارپیچ با مشکل روبرو می‌کنند. این وضعیت تا آن‌جا مورد توجه است که در سرعت ۷۰ کیلومتر و با یک فرمان‌گیری سریع، پشت سورن شروع به لیز خوردن کرد و با فرمان عکس و مقداری بازی با گاز توانستم اتومبیل را به حالت تعادل درآورم.
ولی در حرکت مستقیم سورن ELX توربو برگ برنده‌اش را رو می‌کند. به دلیل استفاده از توربو با سایز کوچک، پیشرانه از دور موتور دو هزار کاملا چابک و سرحال احساس می‌شود. این خودرو عطش سیری ناپذیری به شتاب دارد و تا سرعت ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت عقربه سرعت‌سنج به راحتی شماره‌ها را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذارد.
شتاب صفر تا صد، این روزها حسابی طرفدار پیدا کرده و به محض معرفی مدلی جدید، نگاه‌ها به سوی این عدد خیره می‌شوند. این عدد تا حدی اهمیت پیدا کرده است که برخی از خودروسازان پارامترهایی را برای کسب ثانیه‌های کمتر فدا می‌کنند. کدام سازنده‌ای است که از عدد کمتر بدش بیاید؟! پس عجیب نیست که در رکوردهای روی کاغذ کمی اغراق شود، ولی ایرانخودرو در مورد سورن توربو ELX چگونه عمل کرده است؟
اندازه گرفتن شتاب صفر تا صد با این ماشین کمی زمان بر است. واقعیت این است که توربو به شکلی تنظیم شده که در دنده‌ی یک و دو در ۵۰۰۰ دور در دقیقه از مدار خارج می‌شود و دور خوردن حقیقی پیشرانه در دنده یک سریع‌تر از عقربه دورسنج اتفاق می‌افتد؛ پس عجیب نیست که زمان شروع حرکت، دورسنج بر روی ۴۵۰۰ دور در دقیقه باشد و توربو از مدار خارج شده باشد!
برای کسب بهترین زمان باید تمام سعی خود را در جهت از مدار خارج نشدن توربو انجام دهید و دنده‌های یک و دو را در کمتر از ۵۰۰۰ دور در دقیقه تعویض کنید. به دلایل گفته شده، پاور شیفت برای کاهش زمان کاربردی نیست و باید اضافه کنم که گیربکس و دیسک و صفحه هم با انجام این عمل چندان خوشحال نمی‌شوند.
بعد از تکرار چندین و چندباره‌ی آزمایش در یک شب تابستانی با وجود یک سرنشین اضافه، در نهایت به رقم ۸/۷ ثانیه رسیدم که این رقم ۱/۳ ثانیه از رقم اعلامی سازنده کمتر است! برای مقایسه توجه داشته باشید که یک خودروی وارداتی با شتاب اعلامی ۱۰ ثانیه در کاتالوگ، عملا در تهران به رقم‌های ۱۲ تا ۱۳ ثانیه دست پیدا می‌کند.
برای کسب این عدد از اپلیکیشنی که به همین منظور طراحی شده استفاده کردم، هر چند در صورتی هم که از روی کیلومتر خودرو حساب می‌کردم تفاوت چندانی نداشت، چرا که عقربه کیلومتر شمار سورن با GPS کالیبره است! ایرانخودرو در اعلام حداکثر سرعت هم محافظه کارانه عمل کرده و جایی که بعضی از صاحبان این اتومبیل به سرعت ۲۳۰ کیلومتری دست یافته‌اند، اما کاتالوگ رقم ۲۰۵ را نشانه رفته است.
سورن ELX توربو در زمینه ترمزگیری به دلیل وجود ترمزهای دیسکی در عقب مناسب عمل می‌کند و بدون هیچ گونه لرزش و یا تغییر مسیر به حالت سکون میرسد. ولی انتظار داشتم که برای نمونه توربو، حداقل در محور جلو از دیسک ترمزهای بزرگتری استفاده شود.
مشکلات فنی در سورن ELX توربو
بازار خودرویی کشور بسیار سنتی عمل کرده و می‌کند و در مقابل تکنولوژی‌های جدید ایستادگی می‌کند، پس بعید نیست که بدگویی‌هایی بسیار، از زبان کسانی که این ماشین را نداشته‌اند بشنوید. در ماه‌های اول تولید انبوه این پیشرانه، ایراد در سیستم BOV و یا مشکل در ریخته‌گری چدنی اگزوز دیده می‌شد، که هیچ کدام مشکل جدی تلقی نمی‌شوند و توسط نمایندگی یا صاحبان خودرو رفع عیب شدند، که البته در ساخته‌های جدید این عیوب دیده نمی‌شوند.
سورن ELX توربو برای چه کسانی مناسب است؟
اگر دوست دارید خودروهایی با ارزش ۲۰۰ میلیون تومانی را تنها با یک ماشین ۴۰ میلیونی در آینه ببینید، سورن ELX توربو مناسب شماست. با خرید این ماشین و پرداخت تنها ۱۰ هزار دلار، به یک خودرو با شتاب مناسب و تجهیزات متوسط دست پیدا می‌کنید که انتظارات شما را نسبت به بودجه‌ی پرداختی کاملاً برآورده خواهد ساخت.
به شما قول می‌دهم با تعویض تایرها با نمونه‌های مرغوب و کاهش ارتفاع تا ۳ سانتی‌متر و اضافه کردن استرات بار، پایداری خودرو به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا خواهد کرد و دیگر به این راحتی‌ها از آن دل نخواهید کند!
اگر هم اهل مسافرت هستید، سورن با صندوق عقب ۵۰۰ لیتری و جاداری مناسب کابین مخصوص شما ساخته شده. این ماشین در راه‌های کوهستانی و بخصوص در سربالایی‌ها شما را ناامید نخواهد ساخت.
گفتنی‌ها را گفتم، اگر هنوز قصد خرید سورن ELX توربو را ندارید، پس شما را به خدا با سورنی که روی گلگیر سمت چپش لوگوی توربو نصب شده کل‌کل نکنید که عاقبت خوشی نخواهد داشت.