آیا وجود گازهای سمی در کابین خودرو واقعیت دارد؟ راهکارهای مقابله با این مشکل چیست؟
احتمالاً بیشتر ما بوی کابین خودروی صفر کیلومتر را لذت‌بخش می‌دانیم (برای برخی افراد این بو غیرقابل تحمل است) و نشستن در خودروی جدید، از بهترین لحظه‌های زندگی عاشقان دنیای خودرو باشد. جالب است بدانید که این مورد به قدری برای برخی مهم است که اسپری‌های خوشبوکننده با این رایحه را در خودرو استفاده می‌کنند یا هرچند وقت‌بار با مراجعه به نمایندگی‌های رسمی، به بهانه‌ی خرید خودرو به تجربه‌ی چند دقیقه‌ای نشستن در خودروی غیرقابل حرکت و گوش دادن قیمت آپشن‌ها توسط فروشنده می‌پردازند. اما آیا می‌دانستید که بوی کابین خودرو، تقریباً سمی است؟
گازهای سمی و خطرناک کابین خودرو
در حقیقت چندسالی است که سمی بودن بوی کابین مورد توجه بسیاری از شرکت‌های خودروسازی، پزشکان، دانشمندان و مصرف‌کنندگان قرار گرفته است. بیش از ۲۰۰ ترکیب شیمیایی در خودرو یافت می‌شود که تمام این مواد برای انسان بی‍ضرر نیستند؛ حدود ۵۰ مواد بسیار خطرناک در لیست ترکیبات شیمیایی کابین خودرو که برخی منابع آن را در ۲۷۵ مورد طبقه‌بندی کردند، یافت می‌شود. بنزن، تولوئن، فرمالدهید و انواع فلزات سنگین و پلاستیک (داشبورد، دستگیره‌های درها و آرم‌رست) بخشی از مواد ترکیبی موجود در کابین را تشکیل می‌دهند که شنیدن نام آن‌ها برای بسیاری از افراد ترسناک است. متریال داشبورد که حس پلاستیک بی‌کیفیت دارند، یکی از بدترین موارد آزادکننده‌ی گازهای سمی هستند. عوارض این ترکیبات برای انسان از گلودرد تا سردرد، سرگیجه، مشکلات آلرژیک، حالت تهوع در هر فرد متفاوت است. بر اساس گفته‌های کارشناسان آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا (EPA) نزدیکی با این مواد به‌طور مداوم و در بلند مدت، مشکلات هورمونی و آسیب به کبد، کلیه‌ها و سیستم عصبی مرکزی و حتی سرطان را به دنبال خواهد داشت.
خودروی صفرکیلومتر و فصل تابستان، حامی پشت پرده‌ی گازهای سمی
بر اساس پژوهش‌های انجام شده، خطر کابین سمی خودرو در هنگام خرید خودروی صفر یا در فصل تابستان بیشتر است. در واقع پس از استفاده از خودرو مانند نشستن روی صندلی‌ها، دکمه‌های کنترلی داشبورد و استفاده از زیرپایی‌ها، پس‌مانده‌های استفاده شده در مونتاژ قطعات آزاد می‌شوند. در حقیقت همین پس‌مانده‌ها هستند که بوی کابین خودروی نو را به وجود می‌آورند. با گذشت زمان و استفاده‌ی مکرر از خودرو، این بو نیز تقریباً از بین می‌رود؛ به‌طور دقیق‌تر این موارد هنوز در قطعات وجود دارند ولی در دوزهای پایین‌تری آزاد می‌شوند که استشمام آن‌ها سخت‌تر می‌شود. این روند در فصل تابستان، زمانی که هوای بیرون خودرو گرم‌تر می‌شود، کمی تغییر می‌کند و گازهای سمی دوباره در دوزهای بالاتر آزاد می‌شوند. روند «آزادسازی گازها» با افزایش گرما و تابش فرابنفس نور خورشید سرعت بیشتری پیدا می‌کند.
اقدامات شرکت‌های خودروسازی و سازمان‌های مرتبط
خوشبختانه شرکت‌های خودروسازی بزرگ و جهانی مانند فیات‌کرایسلر، فورد، جنرال موتورز و هوندا از این مشکلات آگاه هستند و برای کاهش گازهای سمی و ترکیبات شیمیایی خطرناک، قدم‌های مثبتی مانند استفاده از متریال‌های جایگزین، مونتاژ قطعات به روش‌های جدید و بهینه‌سازی سیستم تهویه کابین برداشته‌اند. با این‌حال هنوز هم قوانین مشخصی برای سطح سالم یا ناسالم گازهای سمی کابین خودروها، حتی در کشور آمریکا هم وجود ندارد و بیشتر تغییرات حاصل شده، ناشی از قوانین جدید اتحادیه‌ی اروپا است. به همین دلیل، در حال حاضر آگاهی مصرف‌کنندگان در هنگام خرید، مهم‌ترین فاکتور جلوگیری از مشکلات مربوط است.
توصیه‌های کارشناسان برای خلاص شدن از شر گازهای سمی
بهترین راه برای فرار از گازهای سمی، ایجاد تهویه و گردش هوا بین کابین و فضای بیرون به‌خصوص در فصل تابستان یا هنگام خرید خودروی صفر کیلومتر است. پس آز خرید خودروی جدید، تا جایی که امکان دارد پنجره‌ها را باز بگذارید تا گازهای سمی با هوای تازه و سالم تعویض شوند. در تابستان در صورت امکان و روشن نبودن سیستم تهویه مرکزی، همیشه کمی از پنجره را باز نگه نگه‌دارید و حتماً از شیشه‌های مجهز به فیلتر فرابنفش (شیشه‌های آنتی UV) استفاده کنید تا تابش نور خورشید به مواد پلاستیکی کابین به حداقل برسد. نکته‌ی مهم دیگر، باز کردن شیشه‌ها حداقل به مدت چند دقیقه قبل از روشن کردن تهویه مرکزی است؛ چرا که در صورت عدم انجام این کار، تمام گازهای موجود در کابین به داخل سیستم تهویه رفته و دوباره در کابین خودرو پخش می‌شوند. همیشه کابین را تمیز نگه‌دارید (گرد و خاک و گازهای سمی رابطه‌ی بسیار خوبی دارند) و هیچوقت در برابر تابش مستقیم نور خورشید پارک نکنید. توصیه‌های ذکر شده را در ۶ ماه اول خرید خودروی صفر کیلومتر و فصل تابستان همیشه درنظر داشته باشید.
البته توصیه‌ی جامع پزشکان، کارشناسان بهداشت و دانشمندان خرید خودروی دست دوم و حتی کاهش مدت زمان رانندگی است. بدون شک این دو توصیه درنظر طرفداران رانندگی و دنیای خودرو چندان جدی گرفته نمی‌شود. به‌نظر میرسد که بهتر است برای منع افراد از رانندگی یا خرید خودروی جدید، به فکر سالم‌سازی و ساخت بهتر کابین خودروها بود. نظر شما چیست؟ آیا شرکت‌های خودروسازی در این مورد کم‌کاری می‌کنند؟ رانندگی و استشمام چند گاز نسبتاً سمی یا فراموش کردن خودرو و رانندگی؟