قوانین آلایندگی و مصرف سوخت WLTP تا کمتر از دو ماه دیگر در اروپا اجرایی میشود تا تولید خودروهای پاک‌تر و کم مصرف‌تر ممکن شود.
از اوایل ماه آخر تابستان سال جاری، آزمایش آلایندگی و مصرف سوخت جدید اروپا موسوم به «فرآیند تست هماهنگ‌شده‌ی جهانی خودروهای سبک‌وزن» یا به‌اختصار WLTP جایگزین آزمایش و قوانین قدیمی آلایندگی NEDC میشود. پس از اجرایی شدن قوانین WLTP، فقط خودروهای سازگار با این آزمایش‌های مجوز فروش در بازار اروپا را پیدا میکنند. قوانین جدید آلایندگی و مصرف سوخت که مدتی به‌تمرکز اصلی خودروسازان اروپایی تبدیل شده است، تأثیر قابل توجهی بر بازار خودروی این قاره و بازار کشورهایی که به خودروهای اروپایی وابسته هستند، خواهد گذاشت. در این مطلب قصد داریم به تشریح آزمایش WLTP بپردازیم؛ با زومیت همراه باشید.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، آزمایش‌ها و قوانین WLTP باهدف به‌روز رسانی قوانین آلایندگی و جایگزین شدن با تست NEDC که در دهه‌ی ۱۹۸۰ اجرایی شد، تنظیم شده است. قوانین و آزمایش‌های آلایندگی و مصرف صوخت WLTP با کمک اطلاعات جمع‌آوری شده از خودروسازان اروپایی، بر داده‌های شرایط واقعی رانندگی در محیط‌های مختلف متمرکز است نه صرفاً داده‌های آزمایشگاهی. هر تست WLTP با ۵۰ درصد افزایش زمان در مقایسه با NEDC به‌مدت ۳۰ دقیقه و در مسیری ۲۳.۴۵ کیلومتری که ۱۲.۲۵ کیلومتر از آزمایش NEDC بیشتر است، انجام میشود. هر خودرو در شرایط سرعت مختلف شامل کم تا حداکثر سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت، میانه تا نهایت ۸۰ کیلومتر بر ساعت، بالا تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت و خیلی بالا تا بیش از ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت آزمایش میشود. در مجموع تغییرات انجام شده، سرعت میانگین خودروها از ۳۴ کیلومتر بر ساعت آزمایش در NEDC به ۴۶ کیلومتر بر ساعت در آزمایش جدید WLTP رسیده است.
برخلاف قوانین گذشته، مدل‌های ریاضی برای تعیین تفاوت بین خودروهای با ویژگی‌های متغیر استفاده شده است؛ درواقع استفاده از رینگ‌های بزرگ و تایرهای پهن یا تجهیزات اضافه مانند سان‌روف در آزمایش‌های جدید آلایندگی یک عامل محسوب می‌شوند و خودروسازان نمی‌توانند با آزادی کامل مانند گذشته به‌راحتی رینگ‌های ۲۲ اینچ و سان‌روف‌های پانورامیک بزرگ را در محصولات خود استفاده کنند. علاوه بر این، خودروهای هیبرید برای سنجش بهتر و واقع‌گرایانه‌تر آلایندگی، در کنار شارژ کامل باتری، بدون شارژ کامل باتری هم آزمایش می‌شوند؛ چرا که در شرایط روزمره، همیشه رانندگان با شارژ کامل به‌جاده وارد نمی‌شوند، بنابراین در نظر گرفتن هر دو حالت نتایج بهتر و قابل استنادتری به‌بار می‌آورد. البته مرحله‌ی اول آزمایش‌های جدید WLTP از تابستان سال گذشته با اعلام اتحادیه‌ی اروپا کلید خورد، اما در کمتر از دو ماه آینده قوانین NEDC رسماً کنار گذاشته میشود. از سال گذشته تا امروز، برخی شرکت‌های محصولات خود را سازگار با قوانین جدید تولید کرده‌اند اما هنوز برخی خودروسازان با استانداردهای NEDC پیش می‌روند. البته اتحادیه اروپا برای برخی مدل‌ها که هنوز فروش نرفته‌اند اما در پایان خط تولید به‌سر می‌برند استثنا قائل شده‌اند.
در حال حاضر پیروی از قوانین جدید WLTP فقط در اروپا ضروری است اما با این‌حال، خودروسازان کشورهای اروپایی تمام محصولات خود را چه برای بازار اروپا، چه برای بازار جهانی بر اساس پروتکل جدید تولید خواهند کرد. دلیل این امر، مشکل بودن سازگاری همزمان با WLTP و استاندارد آلایندگی یورو ۶.۲ و جلوگیری از هزینه‌های غیرضروری است. اما اصلی‌ترین تغییرات در خودروها برای سازگاری با قوانین آلایندگی WLTP چیست؟
به‌صورت کلی تغییرات زیر در خودروهای جدید اروپایی اعمال میشود:
خودروهای بنزینی به فیلتر ذره‌ای جدید (PF) مجهز می‌شوند.
استفاده از متریال جدید و مقام‌تر حرارتی در سیستم اگزوز و فناوری جدید کاتالیست
نصب نسل جدید سنسور اکسیژن برای کنترل دقیق‌تر ترکیب سوخت و هوا در سیلندر
یکی از سخنگو‌های پژو سیتروئن یا PSA اشاره می‌کند که خودروهای سازگار با قوانین آلایندگی WLTP تفاوت چندانی با خودروهای گذشته ندارند. سیستم فیلترهای خودروهای دیزلی با مدل‌های بنزینی متفاوت بوده اما عملکرد هر دو یکسان است.
با اجرایی شدن قوانین آلایندگی WLTP خودروسازان باید در خط تولید و مدل‌های مختلف تغییرات ایجاد کنند. در حال حاضر فولکس واگن هاچ‌بک گلف GTI با گیربکس دستی، اشکودا اوکتاویا RS 245 دستی و آئودی RS 169 TSI و RS 135 TDI از خط تولید خارج شده‌اند. حتی مدل پرطرفدار گلف R گیربکس دستی نیز قربانی قوانین WLTP شده است و احتمالاً آئودی S3 دستی هم به همین سرنوشت دچار خواهد شد. مقامات فولکس واگن پیش از این اعلام کرده بودند که توقف تولید برخی مدل‌های مجهز به گیربکس دستی، به‌دلیل تقاضای بیشتر مدل‌های اتوماتیک انجام شده است اما به‌نظر می‌رسد که خودروسازان اروپایی مجبور به این تغییر در خط تولید شده باشند. البته در این بین مرسدس‌بنز هنوز برنامه‌های مشخص خود را اعلام نکرده و فقط تفاوت نسل جدید C کلاس با پیشرانه‌های فعلی محصولات این شرکت تأیید شده است. بی‌ام‌و شرکت دیگر آلمانی است که هنوز هیچ واکنشی به قوانین آلایندگی جدید نشان نداده است و باید تا اجرایی شدن نهایی WLTP منتظر تغییرات احتمالی در خط تولید باواریایی‌ها باشیم.
از طرفی مقامات پژو مجبور به توقف تولید پژو 308GTi شدند تا پیشرانه‌ی ۱.۶ لیتری ۴ سیلندر فرانسوی‌ها سازگار با WLTP شود. باتوجه به گفته‌ی مدیران ارشد پژو، توقف خط تولید این مدل در فروش آن تأثیر چندانی نخواهد داشت چرا که در حال حاضر 308GTi به اندازه‌ی تقاضای بازار در نمایندگی‌های فروش پارک شده است. اما مدل 208GTi باتوجه به شایعات رونمایی از نسل جدید آن، بعید است که با قوانین WLTP سازگار شود و احتمالاً آخرین روزهای عمر خود را می‌گذارند. مقامات گروه جگوار لندرور هم در حال تغییرات لازم در مدل‌های جدید هستند ولی هنوز خبری مبنی بر توقف خط تولید مدلی خاص از این برند بریتانیایی منتشر نشده است.
اما با اجرایی شدن قوانین آلایندگی WLTP اروپا، سیاست کشورهای غیر اروپایی و خواستار خودروهای اروپایی چگونه خواهد بود؟
هر دو قوانین و استانداردهای آلایندگی WLTP و یورو 6 برای فشار بیشتر به خودروسازان جهت ساخت پیشرانه‌های پاک‌تر و کم‌مصرف‌تر تنظیم شده‌اند که حاصل آن تجهیز خودروهای اروپایی به فیلترهای ذره‌ای بوده است. اما خودروهای جدید اروپا با بنزین موجود در تمام کشورها سازگاری کامل ندارند. براساس استاندارد بنزین‌های اروپا، میزان گوگرد سوخت به ۱۰ قسمت بر میلیون (PPM) محدود شده است؛ این میزان در بنزین باکیفیت سوپر کشوری مانند استرالیا، ۵۰ قسمت بر میلیون است و در بنزین معمولی تا ۱۵۰ قسمت بر میلیون نیز می‌رسد. یا برای مثال در بهمن ماه سال گذشته، گوگرد بنزین ایران در حدود ۶۰ قسمت بر میلیون گزارش شد؛ البته بر اساس گفته‌های مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره‌ی پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اردیبهشت ماه سال جاری، بنزین یورو ۵ این پالایشگاه کمتر از یک قسمت در میلیون گوگرد دارد. با این تفاسیر، کشورهای غیر اروپایی برای استفاده بهینه از خودروهای اروپایی باید استانداردهای آلایندگی یورو ۶ را اعمال کنند، قوانین داخلی مصرف سوخت داشته باشند و کیفیت بنزین را به استانداردهای بالاتر برسانند.
مسلماً در صورت پیش نرفتن با استانداردهای آلایندگی خودروهای اروپایی که به‌زودی به امری جهانی تبدیل میشود، بازار و صنعت خودرو در کشورهای جهان، متاثر خواهد شد. تمام این تغییرات در قوانین آلایندگی برای تضمین تولید خودروهایی پاک‌تر و مشابه بودن اعداد و ارقام مصرف سوخت اعلامی شرکت سازنده در شرایط رانندگی روزمره است. در صورتی که مهندسی ساخت خودروها با این قوانین سازگاری کامل پیدا نکند، برخی از مدل‌های پرطرفدار و پرقدرت اروپایی مجهز به گیربکس دستی، خط تولید خود را از دست خواهند داد.