واردات تایر در برخی از سایز ها و تعرفه ها ممنوع اعلام شد. خبر کوتاه است اما جای تعجب دارد، چراکه تایر در گروه چهارم کالایی و 1339 قلم کالایی که واردات آن ها ممنوع اعلام شده قرار ندارد. در حالیکه به گفته رییس انجمن صنعت تایر سازان با کاهش یا ممنوعیت واردات در هیچ سایزی در کشور با مشکل مواجه نخواهیم شد اما وضعیت فعلی بازار چیز دیگری را نشان می دهد.
افزایش بی رویه قیمت ها و نایاب شدن برخی سایزهای تایر در بازار، سبب شده است تا گذر برخی راننده ها زودتر از موعود برای خریداری کفش خودروی خود به بازار بیافتد و نگران از اینکه تایر خودرویشان از آن چیزی که هست گران تر و یا نایاب تر نشود، تایر های مورد نیاز آینده خودرو خود را خریداری کنند.
اما این موضوع برای راننده های کامیون و اتوبوس شکل دیگری دارد، آن ها که چندی پیش در اعتراض به برخی از مشکلات خود از قبیل افزایش قیمت لوازم و قطعات کامیون که تایر هم جز آن اقلام بود اعتصاب کرده بودند، بیشتر در این مورد دچار نگرانی شده اند، اگرچه تایر در گروه کالاهای اساسی قرار گرفته است و قرار است تایر های مورد نیازشان با نرخ دولتی در اختیار آن ها قرار بگیرد اما قطعا دست دلالان و واسطه ها از این بازار هم کوتاه نخواهد بود.
به گفته شادمهر کاظم زاده رئیس کمیته حمل و نقل کمیسیون عمران مجلس،حدود 5 میلیون لاستیک در طول سال نیاز است که در حدود 1.5 میلیون آن تولید داخل بوده و 500 هزار لاستیک مورد نیاز حمل و نقل از طریق واردات رسمی و مابقی از طریق قاچاق تامین می شود. اما مشخص نیست در وضعیت فعلی اقتصاد این رقم به چه میزان خواهد رسید.
سیدمحمد میر عابدینی دبیر انجمن واردکنندگان تایر نیز چندی پیش با کاهش واردات تایر در دو ماهه نخست امسال نسبت به سال گذشته، در این مورد هشدار داده بود که اگر کاهش واردات همچنان ادامه داشته باشد و به ممنوعیت واردات هم بیانجامد هم قاچاق افزایش خواهد یافت هم بازار با مشکل روبه رو خواهد شد.
او با اشاره به آمار ارائه شده از سوی گمرک عنوان کرده بود در سال 94 و 95 ما 108 هزار تن واردات رسمی داشتیم و حدود 40 هزار تن به صورت قاچاق وارد کشور شد چون کمبودی در بازار احساس نشد، در سال 96 این رقم به 126 هزار تن رسید که این یعنی حجم قاچاق کمتر شده است اما با اعمال تعرفه‌های جدید و افزایش هزینه‌ها زمینه قاچاق مجددا فراهم می شود و شرایطی به وجود می آید که ، قاچاق کاملا صرفه اقتصادی پیدا می کند.
از سویی در ضوابط واردات تایر های سنگین و تولید داخل که از سوی وزارت صمت اعلام شده است مقرر شده ترخیص کلیه تایر های وارداتی سنگین باری و مسافری منوط به دریافت تاییدیه شبکه توزیع و مقصد حمل بر اساس تخصیص سهمیه استان ها توسط دبیرخانه تنظیم بازار کشور و مطابق نیاز سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور و درج مقصد و انبار مربوطه در بارنامه باشد.بی شک این موضوع برای وارد کنندگان امری دشوار خواهد بود و آن ها را با چالش مواجه خواهد کرد.
همچنین در این ظوابط عنوان شده است که کنترل و نظارت مقادیر تولیدی و هدایت محموله ها به مراکز تعیین شده و اسقرار بازرس طبق سهمیه تخصیصی دفتر امور اقتصادی و سیاست های تجاری و مطابق با نیاز سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای بر عهده سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندکان قرار می گیرد.
محمدرضا تقی گنجی رییس انجمن تایر سازان کشور در همین زمینه به خبرنگار خودروکار می گوید:« سامانه ای به اسم سامانه توسعه و تجارت درست شده است و هر روز میزان تولید و فروش تایر در کشور را در آن درج می کنیم، قبلا این کار ماهیانه انجام می شد اما اکنون هر روز این میزان در این سامانه درج می شود»
او در خصوص ثبت سفارش مواد اولیه مورد نیاز تایر سازان عنوان می کند:« هنوز سامانه ثبت سفارش باز نشده است اما قول داده اند که از امروز ثبت سفارش باز خواهد شد و به نظر نمی رسد با مشکلی مواجه شویم.»
گنجی در پاسخ به این پرسش که درصورت بازشدن سایت ثبت سفارش اگر برای تامین برخی مواد اولیه با محدودیت روبه رو شوید تولید به مشکل برخواهد خورد یا خیر بیان می کند:« به همان میزانی که تامین مواد اولیه به مشکل برخورد تولید تایر هم به همان میزان با مشکل مواجه خواهد شد. اما دلیلی ندارد تامین مواد اولیه تایرسازان به مشکلی برخورد چراکه تایر جز کالاهای اساسی است و ارز به آن تعلق می گیرد.»
او در مورد ممنوعیت واردات برخی از تعرفه ها و سایز های تایر های سنگین که از سوی وزارت صمت اعلام شده است می گوید:« هر نوع و سایز تایری که در ایران تولید نمی شود همانند تایر های سنگین سیمی که جز بند 20 مصوبه دولت هم است و جزء کالاهای اساسی قرار گرفته واردات آن به کشور هیچ منعی ندارد. آن چه که ممنوع شده توسط کارخانه های داخلی تولید می شود و در این مورد جای هیچ نگرانی وجود ندارد.»
رییس انجمن صنعت تایر در مورد نایاب شدن و گرانی بیش از اندازه برخی تایر ها در بازار عنوان می کند:« این موضوع تنها در صنعت تایر نیست و در همه حوزه ها این مشکل وجود دارد. کارخانه ها که نمی توانند محصولات و تولیدات خود را گران بفروشند آن ها با قیمت رسمی کالا را به عمده فروشان و نمایندگان فروش ارائه می دهند و این نمایندگان فروش هستند که یا کالا را انبار می کنند و یا آن را گران تر در بازار عرضه می کنند و در این مورد وظیفه سازمان های نظارتی همانند سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و سازمان تعزیزات است که بر این امر نظارت کنند.»
او در مورد میزان تولید تایر سازان در سال جاری بیان می کند:« کارخانه های تایر سازی با تمام توان در حال تولید تایر هستند و میزان تولید تایر نسبت به سال گذشته 10 درصد افزایش داشته است»
گنجی در پاسخ به این پرسش که آیا در تامین مواد اولیه ساخت تایر و تامین ارز آن با مشکل مواجه نخواهید شد چراکه تنها تایر های سنگین در لیست گروه یک کالاهای اساسی قرار گرفته است می گوید: «مواد اولیه تولید تایر به آن لیست اضافه شده است و ما در این زمینه به مشکل بر نخواهیم خورد.»
اگرچه حدود 70 درصد از نیاز کشور به تایر، توسط تولیدکنندگان داخلی تامین و 30 درصد باقیمانده نیز توسط تجاری که پروانه واردات دارند انجام می‌شود اما مشخص نیست با ممنوعیت واردات برخی از تایر هایی که در این 30 درصد گنجانده شده اند به چه میزان بر بازار اثرگذار خواهد بود. باید امیدوار باشیم با وجود چنین شرایطی و بی انصافی عاملان توزیع و فروش که برخی اجناس را احتکار کرده اند، قاچاق تایر به کشور افزایش پیدا نکند. همچنین مردم هم برای خریداری تایر مورد نظرشان روی به خرید جنس قاچاق نیاورند.