شرایط بازار خودرو ایران به سرعت در حال تغییر است و ممکن است در سال های آینده از تابستان 97 به عنوان نقطه عطفی در تاریخ خودرو یاد شود. ایران خودرو کاهش تیراژ ۴/ ۱۱ درصدی تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته در شرایطی از عرضه منظم خودرو به بازار ناتوان مانده است که شرایط سایپا و پارس خودرو تا حدی بهتر است و ظاهرا هنوز اثر تحریم ها بر این دو شرکت هویدا نشده است.
این در حالی است که طبق آمار اعلامی، تیراژ ماهانه خودروسازان نیز روندی کاهشی داشته است. بر این اساس، در مجموع ۷۸ هزار و ۷۸۰ دستگاه انواع خودرو سواری از سوی سه خودروساز بزرگ داخلی در تیر امسال تولید شده که در مقایسه با ماه قبل از آن، ۱۱ درصد کاهش را به خود می بیند. همچنین هر سه خودروساز بزرگ داخلی در تیرماه و نسبت به خرداد، کاهش تیراژ را تجربه کرده اند. ایران‌خودرو تنها ۳۸ هزار و ۴۹۶ دستگاه انواع محصول سواری را در اولین ماه تابستان امسال به تولید رسانده بنابراین در مقایسه با خرداد، ۱/ ۱۶ درصد کاهش تولید خودرو داشته است.
از سایپا نیز خبر می رسد این شرکت با تیراژ ۲۴ هزار و ۲۶۲ دستگاهی در تیر، کاهش تولید ۵/ ۵ درصدی را نسبت به خرداد به ثبت رسانده است. در نهایت، پارس خودرویی ها نیز که ۱۶ هزار و ۲۲ دستگاه انواع سواری را در تیر تولید کرده اند، نسبت به ماه قبل از آن، با کاهش ۵/ ۵ درصدی روبه‌رو شده اند.
نزولی شدن تولید ماهانه خودروسازان اما از خرداد شروع شد، چراکه در این ماه نسبت به اردیبهشت، تیراژ محصولات سواری حدود ۳۰ درصد پایین آمد. حالا نیز روند نزولی ادامه یافته و از آنجا که تحریم های دولت ایالات‌متحده آمریکا نیز علیه خودروسازهای ایران آغاز شده، پیش بینی می شود این روند نزولی همچنان ادامه یابد.به گفته قطعه سازان در صورت ادامه وضع موجود کاهش 80 درصدی تیراژ قابل تصور خواهد بود.
با وجود کاهش تولید خودرو که طی تیر ماه و همچنین چهار ماه ابتدایی امسال گریبان خودروسازی کشور را گرفته، محصولات چینی با افزایش تیراژ رو به رو شده اند. بنابر آمار اعلامی، در مجموع ۴۱ هزار و ۱۵۷ دستگاه انواع خودروی چینی از سوی خودروسازان بزرگ کشور در چهار ماه ابتدایی امسال به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، حدود ۴۰درصد افزایش را نشان می دهد.
هرچند چینی ها نیز متاثر از تحریم های آمریکا علیه خودروسازی ایران هستند، با این حال از آنجا که حضور خاصی در بازار خودرو این کشور ندارند، در دوران تحریم نیز ظاهرا قصد ندارد تا ایران را ترک کنند.
طبق آمار منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می دهد در بین محصولات ایران خودرو، پژو ۲۰۶ تیراژی ۴۸ هزار و ۶۹۶ دستگاهی از خود به جا گذاشته و در نتیجه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۷/ ۸ درصد کاهش را تجربه کرده است.
در بین دیگر محصولات پژویی ایران خودرو نیز پژو ۴۰۵ با کاهش تولید در چهار ماه نخست امسال مواجه شده است. بر این اساس، ۴۰۵ با تیراژی ۳۳ هزار و ۶۰۸ دستگاهی، ۴/ ۲۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش تولید داشته است. دیگر محصول پژویی ایران خودرو به نام پارس نیز در چهار ماه نخست امسال با کاهش تولید مواجه شده است.البته این روند کاهشی تنها محدود به خودروهای شیر نشان پژو نمی شود و براساس آمار موجود حتی سمند، دنا و رانا نیز با کاهش تولید روبرو شده است.
در میان خودروهای مونتاژی هم در حالی شاهد افزایش ۱۲۰ درصدی تیراژ هایما S5 هستیم که تولید سوزوکی گرند ویتارا حدود 30 درصد کاهش پیدا کرده است. همچنین دیگر محصول چینی ایران خودرو به نام دانگ فنگ، آماری ۹ هزار و ۱۹۸ دستگاهی را از خود به جا گذاشته و بر این اساس، هفت درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش تیراژ داشته است.
علیرغم کاهش 20 درصدی تیراژ کیا سراتو، تیبا که با رشد قابل توجه 47.6 درصدی حالا تقریبا هم تیراژ پراید شده است و براساس برنامه ریزی های سایپا قرار است تا در آینده به کلی جایگزین پراید شود، هرچند با توجه به تحریم ها این احتمال وجود دارد که شاهد به تعویق افتادن این پروسه باشیم.
افزایش ۶/ ۳۵ درصدی تیراژ برلیانس در کنار رشد 121 درصدی تولید چانگان مهر تایید دیگری است که از گسترش فعالیت چینی ها در خطوط تولید ایران خودرو و سایپا حکات می کند.
تولید خودرو
تندر ۹۰ رفتنی شد؟
تمام این موارد با توجه به کاهش تیراژ 34.1 درصدی تولید تندر نود در پارس خودرو و کاهش 60 درصدی تیراژ تولیدی تندرهای پارس خودرو و کم شدن 28.4 درصدی تولید ساندرو نشان می دهد که حال و روز محصولات رنو نشان در خطوط تولید خودروسازان داخلی چندان تعریفی ندارد.
چینی شدن تولیدات داخلی
افزایش تیراژ تولیدات چینی تنها اتفاق تازه در صنعت خودرو ایران نیست بلکه به دلیل وضع تحریم ها و بروز مشکلات متعدد برای قطعه سازان به نظر می رسد که باید شاهد استفاده روز افزون از قطعات چینی در تولیدات داخلی باشیم. این وضعیت به حدی جدی است که حتی مسئولان صنعت خودروسازی کشور نیز به صراحت از جایگزین شدن قطعات چینی و ترکیه ای به جای نمونه های اصلی فرانسوی خبر داده اند. از این رو به نظر می رسد که در شرایط تحریم نفوذ صنعت گران چینی به خطوط تولید خودروسازان داخلی روز به روز پر رنگ تر شود.
نفوذ چینی ها به بازار خودروهای لوکس
ممنوعیت واردات تنها بخشی از مشکل در سطح بالای بازار خودرو است. کاهش شدید ارزش پول نیز مسئله دیگریست که باعث شده دامنه نفوذ خودروهای چینی به مرز 200 میلیون تومان برسد. این موارد در حالی مطرح می شود که به دلیل شرایط اقتصادی از قدرت خرید مشتریان کاسته شده است و حالا می توان گفت که مشتریان ایرانی نه تنها شانسی برای خرید خودروهای به روز آلمانی یا ژاپنی ندارند، بلکه باید با صرف نظر از کره ای ها و فرانسوی ها به خرید یک خودرو چینی گران قیمت دلخوش باشند. در واقع به نظر می رسد که در صورت محاسبه قیمت ها با دلار 8000 تومانی (بازار ثانویه) شاهد گسترش حیطه عملکردی خودروسازان چینی تا حدود 300 میلیون تومان باشیم و در چنین شرایطی می توان گفت که بازار خودرو ایران از رده های قیمتی پایین تا بالاترین سطوح (قابل خرید برای عموم مردم) یکپارچه چینی خواهد شد.