با افزایش نرخ ارز و مشکلات مربوط به واردات، قیمت لوازم یدکی خودرو و سرویس های تعمیر ماشین به شدت افزایش پیدا کرده است و علاوه بر آن، شاهد رواج قطعات یدکی تقلبی در بازار ایران هستیم. با گذری در بازار متوجه می شویم که قیمت روغن موتور تا ٤٠ درصد، قیمت یاتاقان خودرو تا ٣٠٠ درصد و قیمت لنز ترمز، دیسک و صفحه کلاچ، شمع، تسمه پروانه و تسمه تایم تا سه برابر افزایش پیدا کرده و مالکان خودروها را به دلیل هزینه های سنگین تعمیرات و دریافت خدمات با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.
شاید در سال های گذشته، سرقت خودروهای ایرانی به‌دلیل ضعف های امنیتی شایع بود و مدل های خارجی با خیال راحت در کوچه ها پارک می شدند؛ اما به تازگی نوع جدیدی از سرقت رواج یافته که هدف اصلی آن، خودروهای وارداتی است.
هرچند که دزدیدن یک مدل خارجی به دلیل استفاده از فناوری های امنیتی مدرن، سخت و در بعضی موارد، غیرممکن به نظر می رسد؛ سرقت قطعات و خصوصا تجهیزات بیرونی خودرو، به معضلی تازه برای مردم تبدیل شده است.
در یک مثال ساده، با پرس و جو از نمایندگی رسمی گروه بهمن، متوجه شدیم که چراغ جلوی مزدا 3 نیو به قیمت حیرت انگیز ۱۰ میلیون تومان برای هر عدد، فروخته می شود. از سویی دیگر، بسیاری از قطعات بدنه ی خودروهای خارجی شامل جلو پنجره و سپر هم، با ارقامی نجومی و در مواردی حدود چند ۱۰ میلیون تومان فروخته می شوند. این شرایط برای مدل های چینی هم وجود دارد؛ به عنوان مثال، قیمت هر عدد چراغ جلو برای سواری جک J5، نزدیک به ۱.۵ میلیون تومان و برای شاسی بلندهایی نظیر جک S5 و چری تیگو 5، حدود ۲.۵ میلیون تومان است.
شاید تصور کنید مالکان خودروهای ایرانی به دلیل ارزان بودن لوازم بدنه و تجهیزات ظاهری، مورد توجه سارقان نباشند. البته قیمت چراغ و بعضی تجهیزات در مدل های ساخت داخل، ارزش بالایی برای دزدان حرفه ای ندارند؛ چرا که به عنوان مثال، هر عدد چراغ پژو ۴۰۵ یا پارس با قیمتی حدود ۱۵۰ هزار تومان قابل خرید است. خبر بد این است که به تازگی، لاستیک و باتری هم مورد توجه سارقان می گیرند. باتری های خشک یا اصطلاحا اتمی از برندهای ایرانی، حدود ۴۰۰ هزار تومان قیمت دارند.
لاستیک ایرانی یزد تایر، مدل مرکوری با پهنای ۲۰۵ میلی متر که یکی از محبوب ترین تایرهای بازار برای خودروهای پژو (انواع ۴۰۵، پارس، ۲۰۶ و ۲۰۷) محسوب می شود، حدود ۷۰۰ هزار تومان در هر جفت قیمت دارد. دو عدد لاستیک مشابه از برند هانکوک یا روداستون، ۱.۵ میلیون و از برند میشلن نزدیک به ۲.۵ میلیون تومان فروخته می شوند. توجه داشته باشید که بسیاری از رینگ های اسپرت و چرخ های استاندارد سدان های وارداتی مثل هیوندای سوناتا و تویوتا کمری از لاستیک های خارجی به پهنای ۲۱۵ یا ۲۲۵ میلی متر روی رینگ های ۱۷ و ۱۸ اینچ استفاده می کنند که قیمت هر جفت تایر آنها، بیش از ۳.۵ میلیون تومان است.
متأسفانه حجم خرید و فروش قطعات تقلبی و معیوب نیز در سطح بازار افزایش پیدا کرده است این در حالی است که قرار بود این قطعات معیوب به کارخانجات سازنده برگشت کند ولی متأسفانه در بازار به طرق مختلف مورد معامله قرار می گیرد و وقتی کسی جنس تقلبی بر خودروی خود نصب می کند از همان ساعات نخست متوجه قطعه تقلبی نمی شود اما بعد از طی یک مسیر باز مشاهده می کند که ماشین خراب بوده و آن را به تعمیرگاه برمی گرداند. این موضوعات عاملی شده تا حجم برگشتی ماشین به تعمیرگاه ها افزایش پیدا کرده و شکایات ما هر روز بیشتر از گذشته شود.
بر اساس اعلام فروشندگان قطعه و تعمیرکاران خودرو، قیمت لوازم یدکی نسبت به سال گذشته بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ درصد رشد نشان می دهد. علاوه بر این، بسیاری از اقلام به دلیل کمبود ارز و مشکلات مربوط به ترخیص از گمرک، کم یاب هستند و توسط قطعه فروشان با قیمت های نجومی و غیرقابل مقایسه با سال قبل، فروخته می شوند. ارزش بازار لوازم یدکی ایران در سال ۱۳۹۶، حدود ۱۱.۵ میلیارد دلار بوده است. این شرایط، زمینه ی واردات لوازم تقلبی و بی کیفت ساخت چین که به صورت قاچاق وارد ایران می شوند، فراهم می کند.