بازار خودروی ایران در وضعیتی این روزها با صعود شدید قیمت رو به رو شده که به نظر میرسد ریشه اصلی این ماجرا، کاهش عرضه خودرو از طرف خودروسازان است.
با ایجاد موج افزایش قیمت کارخانه ای خودروها انتظار می‌رفت حجم تولید تا حدی افزایش یافته و قیمت‌ها در بازار تعدیل شود. این در حالی است که اطلاعات موجود از خرید و فروش‌های روز گذشته بازار نشان از افزایش یک تا شش میلیون تومانی قیمت خودرو دارد.
بر این اساس رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تهران در رابطه با قیمت فعلی خودرو در بازار گفت: «وقتی خودروسازان قیمت بالا اعلام می‌کنند و خودرویی تحویل نمی‌دهند، وضع اینگونه میشود.»
عرضه قطره چکانی خودرو به بازار البته علت اصلی اش کاهش تولید ناشی از کمبود قطعات است، با این حال، همان شمار خودرویی هم که به تولید میرسد، طبق روالی منطقی راهی بازار نمی‌شود.
سعید موتمنی با اشاره به این که قیمت خودروهای داخلی در چند ماه گذشته تقریبا ثبات یافته بود و کمتر دچار تلاطم میشد، تاکید کرد: «اما زمانی که طی 10روز چندین قیمت اعلام شده و با جو روانی جامعه بازی میشود، معلوم است که این وضع در بازار تاثیر منفی می‌گذارد.»
به گفته وی، وقتی خودروسازان قیمت خودروهای خود را که پیش‌فروش کرده بودند، کاهش داده و با قیمت قبل عرضه کردند، دیگر چه دلیلی برای افزایش قیمت خودرو در بازار وجود دارد؟ کاهش قیمت خودرو نه روی کاغذ بلکه با عرضه آن به بازار انجام میشود. در واقع اگر خودرویی به بازار عرضه نشود، قیمت‌ها نیز کاهش نمی‌یابد.
مشکل خودروسازان البته تنها قطع ارتباط با تامین کنندگان خارجی نیست، چه آنکه اگر گروهی هم حاضر به همکاری شود، آنگاه طرفین تازه باید فکری به حال نقل و انتقال پول کنند. در کل، مختل شدن روند تامین قطعه از خارج، ضربه بزرگی به تولید خودروسازان زده و پیش بینی میشود چیزی نزدیک به نیم میلیون دستگاه از تیراژ خودروهای داخلی در طول سال جاری و در مقایسه با سال گذشته، کاسته شود ولی دیگر موضوعی که در طول چند وقت گذشته گریبان خودروسازان و قطعه سازان را گرفته، کندی ترخیص اجناس آنها از گمرک است.
شکل تاثیرگذاری افزایش قیمت خودرو بر صنعت و بازار این حوزه موضوعی است که یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، درباره آن توضیح داد: «با توجه به نرخ دلار، قیمت مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولید، افزایش قیمت خودرو مساله‌ای اجتناب ناپذیر بود. با این حال فرمولی که برای این افزایش قیمت انتخاب میشود، موضوع بسیار مهمی است.»
حمید گرمایی با تاکید بر این که شاید فرمول تعیین قیمت خودرو براساس پنج درصد کمتر از حاشیه بازار چندان مناسب نباشد، اظهار کرد: «اگرچه می‌توان امیدوار بود قیمت خودروهایی که مشمول قیمت‌گذاری بوده‌اند، بر اساس این فرمول افزایش پیدا نکند. تغییر شرایط صنعت و بازار خودرو باعث شده است سقف قیمت خودروهای مشمول قیمت‌گذاری تا 60 میلیون تومان افزایش یابد. در عین حال میزان افزایش قیمت این گروه از خودروها، موضوعی است که در شورایی متشکل از نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت، نمایندگان خودروسازان، چند نفر از شورای رقابت و نمایندگانی از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تعیین و مشخص شده است. به همین دلیل حتما کارشناسی و ارزیابی‌های لازم در مورد آن انجام شده است.»
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تهران همچنین با اشاره به این که خودروسازان طی هفته‌های اخیر سه بار قیمت‌های جدید اعلام کردند، اظهار کرد: «در آخرین مرحله نیز قیمت‌های فروش فوری را پنج درصد زیر قیمت بازار اعلام کردند اما این قیمت در حالی اعلام شد که باید پس از آن خودرو به بازار عرضه میشد. وقتی این اتفاق نیفتاد، با افزایش قیمت خودرو در بازار مواجه شدیم.»
وی در پایان توضیح داد: «زمانی که خودروساز قیمت محصولی را در فروش فوری 36 میلیون تومان اعلام کرده ولی خودرویی را به بازار عرضه نمی‌کند، مالکان این خودروها، وقتی می‌بینند کارخانه قیمت را بالا برده و خودرویی نیز به بازار عرضه نشده، قیمت را بالا تر می‌برند.»
قطعه سازها البته سال هاست از عدم تسویه حساب خودروسازها گلایه دارند، با این حال در مقطع فعلی، ارقام بدهی خیلی سنگین شده و دست و پای واحدهای قطعه‌سازی را برای تامین قطعات بسته است.
گرمایی با بیان اینکه افزایش قیمت خودروها در حالی اعمال شده که گزارش این افزایش قیمت هنوز به مجلس نرسیده است، اظهار کرد: «کاهش تولید خودرو به بیش از 50 درصد رسیده است و به دلیل کمبود قطعات، تحویل خودروها متاسفانه با تاخیر انجام میشود.»
وی در ادامه با اعلام اینکه از منابع مختلف به مجلس اعلام شده است که افزایش قیمت خودرو هنوز تاثیر قابل توجه و مثبتی بر صنعت خودرو نداشته است، بیان کرد:«ضمن اینکه قطعه سازان نیز اعلام کرده‌اند طی این مدت، چیزی از مطالبات معوقه آنها که دلیل پرداخت نشدنش از سوی خودروساز، واقعی نبودن قیمت‌ها عنوان میشد، وصول نشده است.»
این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه در این شرایط نباید فراموش کرد که تاثیر تغییر قیمت‌ها بی‌شک به این زودی و در بازه زمانی کوتاه مشخص نمی‌شود، گفت: «اگرچه می‌توان مطمئن بود تغییر و افزایش قیمت خودرو و در مواردی واقعی شدن قیمت خودروها می‌تواند تاثیر مثبت بر این صنعت داشته باشد، اما با توجه به اینکه خودروسازان مدت طولانی در شرایط زیان ده فعالیت داشته‌اند، تاثیرگذاری افزایش قیمت‌ها بر وضعیت این صنعت، نیاز به زمان بیشتری دارد.»