حوادث رانندگی خواه و ناخواه رخ می دهند و معمولا خسارات مادی یا جانی قابل توجهی را نیز به دنبال دارند، صنعت بیمه نیز به همین دلیل شکل گرفته تا ریسک خسارات سنگین و غیر قابل جبران برای اشخاصی که ناخواسته درگیر حادثه ای می شوند را کاهش دهد.
نام بیمه نامه ای که برای این منظور طراحی شده است، به طور کامل بیمه مسئولیت دارندگان وسائل نقلیه موتوری در قبال اشخاص ثالث است که به اختصار در بین مردم بیمه شخص ثالث نامیده می شود.
در بیمه شخص ثالث مسئولیت شخص راننده خودرو مقصر حادثه بیمه می گردد تا در صورتی که بر اثر حادثه خسارتی به اشخاص ثالث (جانی، مالی) وارد نماید از پوشش بیمه ایی برخوردار باشد. در کشور ما بیمه شخص ثالث برای دارندگان همه وسائل نقلیه موتوری (اعم از موتورسیکلت، سواری، مسافری و بارکش) اجباری است و دلیل آن تنها حمایت از زیان دیدگان حوادث رانندگی است که رانندگان مقصر حادثه هستند.
به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل بیمه مرکزی، از این پس تعرفه هزینه ارزیابی خسارت موتورسیکلت به ازای هر فقره یک میلیون ریال، خودروهای سواری و بارکش تا کمتر از سه تن به مبلغ یک میلیون و پانصد هزار ریال و اتوکارها، خودروهای بارکش با تناژ ٣ تن و بیشتر و همچنین سایر خودروها به مبلغ دو میلیون ریال تعیین شده است.
گفتنی است ابلاغیه یادشده بیست و هفتم فروردین امسال تنظیم و برای اجرا به تمامی شرکت های بیمه ابلاغ شده است.
نکات مهم
برخی از شرکت های خصوصی بیمه با اندکی تخفیف و کمی پایین تر از نرخ های اعلامی بیمه‌نامه صادر می کنند.
ماه های حرام به ترتیب محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه هستند.
سقف پوشش جانی به اندازه‌ی مبلغ دیه در ماه حرام است.
حداقل پوشش مالی به اندازه یک چهلم مبلغ دیه در نظر گرفته می شود.
حوادث جانی مربوط به راننده مقصر نیز تا سقف دیه در ماه های غیر حرام تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می گیرند.
از عوامل مهم تاثیر گذار بر قیمت نهایی حق بیمه و محاسبه قیمت بیمه شخص ثالث تخفیف عدم خسارت بیمه است؛ یعنی به نسبت تعداد سال های عدم استفاده از بیمه شخص‌ثالث به بیمه‌گذار تخفیف به صورت تصاعدی تعلق می گیرد.
برای مثال اگر شخصی ۱ سال از بیمه شخص ثالث خود استفاده نکرده باشد و در تصادفی مقصر شناخته نشده باشد، برای تمدید بیمه نامه شخص ثالث خود در سال آینده مشمول ۵% تخفیف حق بیمه می شود.
به همین ترتیب با افزایش تعداد سال های عدم خسارت، درصد تخفیف ثالث نیز افزایش می یابد. در قانون جدید تخفیف بیمه شخص ثالث این تخفیفات به جای ۸ سال، در ۱۵ سال اعمال می شود. تفاوت اعمال تخفیف عدم خسارت در قانون قبلی و جدید در جدول زیر قابل مشاهده است:
دلیل متغیر بودن رقم حق بیمه شخص ثالث چیست؟
در خصوص مبلغ حق بیمه انواع خودرو های سواری و مبنای تفاوت بین آنها، لازم به ذکر است که معیار های تعیین حق بیمه شخص ثالث در آیین نامه اجرایی ماده 18 قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه توسط مصوبه هیات محترم وزیران تعیین می‌شود.
بر اساس آیین نامه یادشده، حق بیمه پایه توسط شورای عالی بیمه به تفکیک انواع وسایل نقلیه سواری شخصی، بارکش، اتوکار (استیشن، ون، مینی بوس و اتوبوس)، موتور سیکلت و سایر تعیین شده است.
این در حالی است که به علاوه حق بیمه پایه با توجه به نوع کاربری و سوابق بیمه‌ای دارنده برای یک نوع وسیله نقلیه تعدیل (افزایش یا کاهش) می‌شود.
از سوی دیگر عواملی از قبیل رایج بودن استفاده از وسیله نقلیه برای اقشار متوسط و ضعیف شامل موتورسیکلت و خودروهای سواری ارزان‌قیمت نیز در تعیین حق بیمه پایه لحاظ می‌شود؛ بنابراین حق بیمه پایه کمتر برای پیکان و پراید در مقایسه با دیگر خودروهای چهار سیلندر به دلیل حکم مذکور مندرج در قانون مصوب مجلس شورای اسلامی است و شایان ذکر است حق بیمه پایه انواع سواری‌های چهار سیلندر به استثناء پیکان و پراید به یک میزان تعیین شده است.
ضمنا حق بیمه پایه سواری‌های شخصی بیش از چهار سیلندر نیز رقمی بیشتر از سواری‌های چهار سیلندر در نظر گرفته شده است.
البته تفاوت بین حق بیمه خودرو های چهار سیلندر و بیش از چهار سیلندر حدود 10 درصد است و ارقام اعلامی در خصوص اختلاف فاحش بین حق بیمه این دو نوع وسیله نقلیه، نادرست است.
همچنین مقایسه حق بیمه پراید با بنز مقایسه‌ای غیرقابل قبول است چرا که حق بیمه پایه انواع وسایل نقلیه با توجه به قدرت موتور (تعداد سیلندر) تعیین شده و ارتباطی به نوع و سیستم آن ندارد.
علاوه بر قدرت موتور (تعداد سیلندر)، از جمله دیگر عواملی که بر اساس آن باید حق بیمه افزایش یابد، سال ساخت وسایل نقلیه است به نحوی که برای وسایل نقلیه‌ای که بیش از 15 سال از سال ساخت آنها گذشته باشد، به ازای هر سال مازاد بر 15 سال، 2 درصد و حداکثر 20 درصد به حق بیمه پایه افزوده می‌شود. در خصوص دلیل این موضوع لازم به توضیح است سال ساخت وسایل نقلیه از جمله مواردی است که بر وضعیت ایمنی یک وسیله نقلیه تاثیر دارد.
به همین خاطر بی توجهی به مولفه سال ساخت خودرو، قابل توجیه نبوده و از عدم اطلاع از مبانی فنی تعیین نرخ حق بیمه حکایت دارد.
صرف نظر از نوع وسیله نقلیه، حق بیمه با توجه به سوابق عدم خسارت وسیله نقلیه تا 70 درصد می‌تواند مشمول تخفیف شود. بر این اساس برای مثال در مقایسه‌ای که بین دو خودرو سمند مدل 1387 و 1397 هر چند حق بیمه پایه خودرو سمند یکسان است، اما خودرو سمند قدیمی‌تر می‌تواند سابقه تخفیف عدم خسارت بیشتری داشته باشد و از این بابت تا سقف 70 درصد نیز تخفیف در حق بیمه دریافت نماید؛ لذا یکی از دلایل تفاوت در حق بیمه به دلیل وجود تخفیف‌های عدم خسارتی است که در حق بیمه هر وسیله نقلیه اعمال می‌شود.
با توجه به این دلایل، مقایسه حق بیمه سانتافه، بنز، پراید و سمند بدون توجه به سال ساخت، سوابق عدم خسارت و حجم موتور به نتایج گمراه کننده‌ای منجر می‌شود و سبب تشویش اذهان عمومی خواهد شد.
گفتنی است که در سال 1398 با توجه به اعمال تخفیف‌های مقرر در آیین نامه مذکور، متوسط حق‌بیمه دریافتی از هر خودرو به مراتب کمتر از میزان مندرج در تعرفه ابلاغی بیمه مرکزی بوده است به نحوی که در سال گذشته از هر خودرو سواری بابت بیمه شخص ثالث به طور متوسط حدود 660 هزار تومان حق بیمه دریافت شده که این رقم حدود 40 درصد کمتر از تعرفه ابلاغی است که در آمار رسانه‌ها به آن استناد شده و لازم است تمامی ارقام در گزارش با این ملاحظه تحلیل شود.