تا همین دو دهه پیش قسمت میانی داشبورد خودروها، پر بود از انواع دکمه‌ها و کلیدها که برای مدیریت امکانات مختلف کاربرد داشتند. اما با پیشرفت تکنولوژی، دیجیتالیزه شدن وسایل نقلیه و ظهور سیستم‌های سرگرمی-اطلاع‌رسانی (موسوم به سیستم اینفوتینمنت) پیشرفته، نمایشگرهای دیجیتال لمسی به مرور این کنترل‌کننده‌های فیزیکی را کنار زده و جای آنها را گرفتند.
در حال حاضر حتی مدل‌های اقتصادی و ارزان‌قیمت نیز به سیستم اینفوتینمنت مبتنی بر نمایشگرهای لمسی مجهز هستند. در برخی از مدل‌های لوکس و گران‌قیمت، داشبورد خودرو میزبان یک نمایشگر بسیار بزرگ است.
برای نمونه نمایشگر نصب شده روی داشبورد تسلا مدل S اندازه‌ای برابر با 17 اینچ دارد! سیستم اینفوتینمنت نسل جدید مرسدس بنز S کلاس هم از طریق یک نمایشگر 12.8 اینچی OLED مدیریت میشود. کمپانی آلمانی می‌گوید استفاده از این نمایشگر در کنار دستیار صوتی باعث حذف 27 دکمه فیزیکی شده است.
با آنکه بهره‌گیری از نمایشگرهای بزرگ در کابین خودروها، تجربه بهتری را برای راننده و دیگر سرنشینان رقم می‌زند، ولی به باوری بعضی افراد آنها می‌توانند با حواس‌پرتی راننده، احتمال وقوع تصادف را افزایش دهند. در نوشتار حاضر قصد داریم نگاهی گذرا به این موضوع داشته و به‌طور خلاصه ابعاد مختلف آن را بررسی کنیم.
سیستم اینفوتینمنت یک اتومبیل مدرن امروزی، قدرت پردازشی بالایی دارد، به همین جهت دیگر خبری از لگ یا تاخیرهای حوصله‌بر حین کار با آن نیست. با وجود این هنوز تعداد زیادی از مدل‌هایی که در خیابان‌ها تردد می‌کنند، به سیستم اینفوتینمنت قدیمی و کُند مجهز هستند.
متیو آوری (Matthew Avery) عضو هیئت مدیره یورو انکپ معتقد است هر گونه تاخیر در پاسخدهی نمایشگر می‌تواند مشکل‌ساز شود، زیرا راننده را مجبور می‌کند یک کار را دو یا سه بار انجام دهد و این امر تمرکز او را بیشتر بر هم می‌زند.
در خودروهای پیشرفته، سیستم اینفوتینمنت دیگر صرفا نقش اطلاع‌رسانی و سرگرمی را بر عهده نداشته و با دیگر سیستم‌ها و قابلیت‌ها یکپارچه شده است. برای نمونه ویژگی‌هایی مثل تنظیم ارتفاع و یا میزان نرمی و سفتی کمک‌فنرها اکنون به‌وسیله سیستم اینفوتینمنت کنترل می‌شوند.
با توجه به افزایش کاربردها، مکان نصب نمایشگر سیستم اینفوتینمنت در طول سال‌های اخیر تغییر پیدا کرده است. در ابتدا خودروسازان معمولا این نمایشگر را در قسمت پایینی داشبورد نصب می‌کردند، به همین خاطر راننده هنگام استفاده از آن مجبور بود نگاه خود را از مسیر پیش رو بردارد.
در اتومبیل‌های جدیدتر، نمایشگر سیستم اینفوتینمنت اکثرا در قسمت فوقانی داشبورد نصب شده، از این رو راننده دامنه حرکت چشمان راننده کاهش یافته است. همچنین با اضافه شدن سیستم هداپ دیسپلی و نمایش اطلاعات درست مقابل چشمان راننده، در مواقعی مثل استفاده از مسیریاب او نیازی به نگاه کردن به نمایشگر مرکزی ندارد.
طراحی منو و گرافیک
هر چند شرکت‌های مختلف در توسعه رابط کاربری سیستم اینفوتینمنت محصولات خود، اصول و رویه‌های متفاوتی را در پیش می‌گیرند، ولی بی‌تردید مهم‌ترین آنها نوع طراحی منوها است. در یک خودرو منوها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که موارد اصلی در ابتدا و بدون نیاز به وارد شدن به زیرشاخه دیگر در دسترس قرار داشته باشند.
علاوه‌بر این آیکون‌ها و گرافیک به‌کار رفته باید کاملا واضح طراحی شده و در زیر نور مستقیم آفتاب حالت رنگ پریده یا نقاشی‌مانند پیدا نکنند. مساله حائز اهمیت دیگری که نقش موثری در استفاده راحت‌تر دارد، گروه‌بندی مناسب و مرتبط آیتم‌های گوناگون است.
اما نکته جالب اینکه شمار قابل توجهی از مشتریان بازار خودرو تمایل دارند، برخی دکمه‌ها فیزیکی باقی بمانند، چرا که دسترسی به آنها ساده‌تر بوده و بدون نیاز به وارد شدن به منوهای تو در توی سیستم اینفوتینمنت قابل استفاده هستند.
تنظیم امکانات به چند روش و ارگونومی
برخی خودروسازان در کنار بهره‌گیری از نمایشگرهای لمسی، از پدهای لمسی و دکمه‌های کنترلی مختلف روی کنسول میانی و همچنین فرمان استفاده می‌کنند. به غیر از این شرکتی مثل ب‌ام‌و با کمک ژست‌های حرکتی و فرمان‌های صوتی نیز امکان مدیریت برخی آپشن‌ها را فراهم کرده است. این کار با هدف افزایش راحتی و دادن حق انتخاب به رانندگان انجام میشود.
نبود یک استاندارد واحد
امروزه برخی از علامت‌های موجود در داخل کابین خودروها جهانی شده و رانندگان در تمامی کشورها آنها را می‌شناسند. علامت چهار راهنما و یا گرمکن شیشه عقب دو مورد از آنها هستند.
به نظر می‌رسد در زمینه نمایشگرهای لمسی نیز باید شیوه‌ای مشابه پیاده‌سازی شود، یعنی خودروسازان مختلف به یک استاندارد واحد رسیده و از طراحی کمابیش یکسانی در سیستم اینفوتینمنت محصولات خود استفاده کنند.
آقای آوری می‌گوید پنج سال پیش یورو انکپ به این نتیجه رسیده بود که در صورت یکپارچگی سیستم اینفوتینمنت خودروها، ضریب ایمنی افزایش می‌یابد. اما در مقابل خودروسازان معتقد بودند هر برند باید تجربه منحصر بفرد خود را داشته باشد.
به گفته آقای آوری از سال 2012 به این طرف، آمار تصادفات ناشی از حواس‌پرتی رانندگان افزایش پیدا کرده است. این میزان افزایش بین سال‌های 2014 الی 2018 برابر با دو درصد بوده، هر چند مشخص نیست که عامل حواس‌پرتی سیستم اینفوتینمنت است یا فاکتورهای دیگری مثل کار با تلفن همراه یا خستگی.
عضو هیئت مدیره یورو انکپ بر این باور است که با گسترش استفاده از تلفن همراه به عنوان بخشی از سیستم اینفوتینمنت و ظهور دو سیستم اپل کارپلی و اندروید اتو، استانداردسازی در حال رخ دادن است.
جمع‌بندی
پارامترهای متعددی را می‌توان برای ساخت یک سیستم اینفوتینمنت ایده‌آل برشمرد. مکان نصب نمایشگر از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، چرا که رانندگان همیشه با آن سر و کار دارند. از این رو هر چه نمایشگر در ارتفاعی بالاتر و هم‌راستا با دید مقابل راننده باشد، از احتمال حواس‌پرتی کاسته میشود.
سرعت پاسخدهی و نبود تاخیر دیگر مورد مهم به شمار می‌رود. چنانچه راننده مجبور باشد به خاطر کندی چند بار یک دستور را صادر کند، توجه وی از مسیر مقابل بیشتر منحرف خواهد شد؛ ضمن اینکه چنین اتفاقی به احتمال فراوان حوصله و تمرکز راننده را نیز از بین خواهد برد.
در حال حاضر سیستم اینفوتینمنت اکثر کمپانی‌های دارای سرعت مناسبی بوده و برخی از آنها بازخورد لمسی ارائه می‌کنند تا راننده متوجه دریافت دستور از سوی نمایشگر شود. برای ایجاد تجربه‌ای بهتر و گردش آسان‌تر در منوها، شرکتی مثل ب‌ام‌و سال‌هاست از یک دکمه گردان جذاب روی کنسول میانی استفاده می‌کند.
پشتیبانی از دو قابلیت اپل کارپلی و اندروید اتو جز ضروریات خودروهای روز محسوب می‌شوند. این دو قابلیت تلفن همراه و وسیله نقلیه را یکپارچه کرده و با فراهم نمودن امکان دسترسی آسان به تلفن همراه، می‌توانند نقشی مثبت در کاهش حواس‌پرتی راننده ایفا کنند، البته به شرطی که فعالیت اصلی در پشت فرمان همواره رانندگی باشد!
در حال حاضر شرکت‌هایی مثل تسلا، ب‌ام‌و، پولستار، لکسس، نیسان و فیات توجه ویژه‌ای به توسعه سیستم اینفوتینمنت بهینه دارند و سعی می‌کنند در این حوزه بهتر از رقبا ظاهر شوند.