وزیر راه و شهرسازی از رئیس‌جمهوری درخواست کرده بود تا دستور ترخیص هرچه سریعتر 2000 دستگاه کامیون معطل مانده در گمرک را صادر کند. اکنون رئیس‌جمهوری به وزیر صمت برای ترخیص کامیون‌ها دستور داده است.
کامیون‌های وارداتی، مربوط به اجرای طرح نوسازی ناوگان باری جاده‌ای است که از خردادماه امسال شروع شده است. اما تا الان اجازه ترخیص آنها صادر نشده است.
این تعداد کامیون هم مانند خودروهای سواری حبس شده در گمرک بدون هیچ سرنوشت مشخصی می باشند که بر اساس نیاز به بازسازی ناوگاه حمل و نقل جاده ای کشور به احتمال زیاد در صورتی سنگ اندازی صورت نگیرد ترخیص خواهند شد .
با گذشت 7 ماه از شروع طرح نوسازی کامیون‌های فرسوده و واردات 2 هزار کامیون در این راستا، بر اساس نامه محمداسلامی، وزیر راه و شهرسازی به رئیس‌جمهوری، حدود 2 هزار دستگاه کامیون وارداتی در گمرک‌های کشور منتظر اخذ تأییدیه‌های لازم برای ترخیص هستند. به این ترتیب به‌خاطر ترخیص نشدن کامیون‌های وارداتی زیر سه سال ساخت طرح نوسازی ناوگان فرسوده، وزیر راه و شهرسازی از رئیس‌جمهوری درخواست کرده تا دستور ترخیص هرچه سریعتر کامیون‌های معطل مانده در گمرک را صادر کند. صدرالله بمانا، مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای از دستور رئیس‌جمهوری به وزیر صمت برای ترخیص کامیون‌ها خبر داد.
7ماه از اجرای طرح گذشته
ثبت‌نام نوسازی کامیون‌های فرسوده از خردادماه راه‌اندازی شد. تولید و واردات ۲ برنامه برای نوسازی کامیون‌ها ی آزاد شده است. چهار گروه تولیدکنندگان داخلی ناوگان با سهمیه ۱۰۰۰ دستگاه برای هر یک، شرکت‌های حمل ونقل بزرگ مقیاس با مجوز واردات ۱۰۰ دستگاه کامیون برای هر شرکت، شرکت‌های واردکننده دارای مجوز از وزارت صمت با سهمیه ۱۰ دستگاه برای هر شرکت و مالکان حقیقی و حقوقی کامیون‌های فرسوده واجد شرایط و متقاضی واردات می‌توانند در این طرح مشارکت کنند. خدمات پس از فروش و مشخص بودن منشأ ارز دو شرط واردات کامیون است. کامیون‌های وارداتی کارکرده و حداقل با 3 سال فعالیت هستند. اولویت این طرح قشر رانندگان است. در طرح نوسازی کامیون‌ها قرار است ۵۳ هزار دستگاه کامیون از راه واردات یا تولید داخل وارد ناوگان شود.
در طرح نوسازی، کامیون‌های بالای 40 سال سن در اولویت قرار دارند. در این طرح برای نوسازی ۵۳ هزار دستگاه در مدت ۳سال هدف‌گذاری شده است و با اجرای آن، سن ناوگان حمل‌ونقل بار کشور ۵.۵سال کاهش می‌یابد.
بر اساس طرح نوسازی کامیون‌ها، متقاضیانی که می‌خواهند از کامیون‌های دست دوم برای نوسازی کامیون‌هایشان استفاده کنند با شرایط اعلام شده از سوی سازمان راهداری و با ارز متقاضی و نرخ آزاد بتوانند این کار را انجام دهند اما با‌وجود وارد شدن 2هزار دستگاه کامیون زیر سه سال ساخت اروپایی توسط کامیون‌داران، همچنان اقدامی برای ترخیص آنها صورت نگرفته است.در نامه وزیر راه به این موضوع اشاره شده که «بیش از چهار ماه است با‌وجود دریافت گواهی استاندارد از سازمان ملی استاندارد ایران و همچنین گواهی خدمات پس‌از فروش از شرکت‌های معتبر داخلی و ورود حدود 2000 دستگاه کامیون اروپایی، وزارت صمت تاکنون از معرفی افراد برای ترخیص کامیون‌ها خودداری نموده است لذا با توجه به اینکه سال ساخت این کامیون‌ها (2017) می‌باشد برای ترخیص آنها کمتر از 40روز فرصت باقی مانده است و عدم تعهد و عدم ترخیص آنها موجب وارد آمدن خسارات فراوانی به این بخش خواهد شد.»
وزیر راه و شهرسازی از رئیس‌جمهوری درخواست کرده همانند کالاهایی که ارز آنها توسط متقاضی تأمین شده است و بر اساس مصوبه جدید ستاد اقتصادی از گمرکات کشور ترخیص می‌شوند، وزارت صمت اجازه ترخیص کامیون‌های وارداتی را هم صادر کند. جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت کامیون در کشور و پرهیز از ایجاد نارضایتی کامیون‌داران دو دلیلی است که وزیر راه و شهرسازی با استناد به آن، خواستار ترخیص هر چه سریعتر کامیون‌ها شده است.
با توجه به افزایش نرخ ارز، واردکنندگان نگرانند با گذشت زمان، اجازه ترخیص به آنها داده نشود. چون بر اساس طرح، شرط سنی کامیون‌ها 3 سال است. کامیون‌های وارداتی مدل سال 2017 هستند و اگر تا اول سال میلادی جدید یعنی حدود یک ماه دیگر ترخیص نشوند، شرط سنی آنها اجازه ورود را نمی‌دهد.
مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با اشاره به موجود بودن 2هزار دستگاه کامیون زیر سه سال در مرزها و گمرک‌های کشور، اظهار کرده که اگر مهلت زمانی تعیین شده برای انجام کارهای ترخیص واردات کامیون‌های 3 سال کارکرده بگذرد، باید عودت داده شوند. با توجه به زمان اندک باقیمانده باید دید آیا این کامیون‌ها مانند کالاهای دیگر که در حال ترخیص از گمرک است، بزودی اجازه ترخیص پیدا می‌کنند؟
به‌گفته بمانا، با توجه به اینکه دولت دستور ترخیص کالاهایی با منشأ ارز خارجی را که ارز متقاضی است صادر کرده، وزیر راه و شهرسازی ازرئیس جمهوری درخواست کرده تا کامیون‌ها هم مانند کالاهایی که با منشأ ارز متضاضی وارد شده، اجازه ترخیص بگیرد. او گفت: درست است که کامیون کالای اساسی نیست اما با توجه به فرسوده بودن 125 هزار کامیون بین شهری، ترخیص این کامیون‌ها برای جابه‌جایی بار ضروری است.
کامیون‌های وارداتی 4 ماه است که از سازمان استاندارد گواهی استاندارد و همچنین گواهی خدمات پس‌از فروش از شرکت‌های معتبر داخلی را گرفته‌اند اما مشخص نیست چرا وزارت صمت اجازه ترخیص کامیون‌ها را صادر نکرده است.
مشاور رئیس سازمان راهداری گفت: کامیون‌ها توسط شرکت‌ها وارد شده است و منشأ ارز آن هم داخلی نیست.شرط ترخیص هم کسب گواهی استاندارد، ایمنی، کیفیت آلایندگی و خدمات پس‌از فروش است که تمام این موارد کسب شده و کامیون‌ها برای ترخیص ممانعتی از این نظر ندارد. همچنین در قبال هر کامیون وارداتی باید شرکت‌های واردکننده یک خودرو فرسوده را از رده خارج کنند.
بر اساس این گزارش هم اکنون حدود 200 هزار دستگاه کامیون فرسوده در کشورموجود است که ازاین تعداد ۱۲۵ هزار دستگاه در شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای فعال است. به‌گفته مشاور رئیس سازمان راهداری،« در زمینه نوسازی تأکید بر تولید داخل است و هر قدر تولید شود، خریداری شده و دولت بابت آن ۹ درصد از سود تسهیلات ۱۸ درصدی را نیز می‌پردازد.»
طرح رئیس‌جمهوری برای حمایت از تولید
بر اساس طرح نوسازی، برای نوسازی ناوگان فرسوده مبنا بر اساس سهمیه ۸۰ درصدی تولید داخل و ۲۰ درصدی واردات تنظیم شده است اما اگر کامیون تولیدی جوابگوی نیاز نباشد، واردات برنامه بعدی برای تأمین و نوسازی ناوگان باری جاده‌ای است. مشاور رئیس سازمان راهداری با اشاره به این موضوع گفت: اولویت نوسازی با تولید داخل است اما با توجه به تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز، فعلاً تولید داخل جوابگوی نیاز نیست. بر این اساس طرحی برای حمایت از تولید کامیون به تصویب رسیده که طرح ریاست جمهوری است. در این طرح دولت 50درصد هزینه تولید را از محل صرفه‌جویی سوخت می‌پردازد و همچنین 30 درصد دیگر هزینه هم تسهیلات با سود 18 درصدی به تولیدکنندگان پرداخت می‌شود. بمانا افزود: اگر کامیون وارد نشود با توجه به تقاضای بالایی که هست، افزایش بیش از پیش قیمت کامیون اتفاق می‌افتد به همین دلیل رئیس‌جمهوری هم خواستار ترخیص سریعتر کامیون‌ها است.