خودروسازان کشور ما نیز پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا طی دو سال اخیر و تلاش برای رهایی زنجیره تامین صنعت خودرو ایران از وابستگی به خارج، در بخش موتور و گیربکس نیز طرح‌هایی را استارت زدند.
می‌گویند اساس خودروساز شدن در طراحی و ساخت موتور و گیربکس است؛ حتی خودروسازان چینی که سودای رقابت با بزرگان خودروسازی جهان را دارند و چشم‌انداز مورد ادعا برای توسعه خود را فراتر از رقابت با خودروسازان کره‌ای ترسیم کرده‌اند، از سال 2013 همپای کشورهای اروپایی، آمریکا و ژاپن به سرمایه‌گذاری بر فناوری‌های پیشرفته طراحی موتور و گیربکس پرداخته‌اند و در کنار تلاش برای سرآمدی در طراحی و ساخت خودروهای الکتریکی، ظرفیت‌هایی نیز به‌منظور ساخت قطعات لازم برای پیشرانه‌ها و جعبه‌دنده‌های برخوردار از فناوری بالا ایجاد کرده‌اند. خودروسازان کشور ما نیز پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا طی دو سال اخیر و تلاش برای رهایی زنجیره تامین صنعت خودرو ایران از وابستگی به خارج، در بخش موتور و گیربکس نیز طرح‌هایی را استارت زدند.
اطمینان‌خاطری بالاتر برای مشتریان ایرانخودرو
در سال‌های نه‌چندان دور، برخی ایرادات موتوری مانند سوختن واشر سرسیلندر و... یکی از عیوب رایج در خودروهای داخلی ازجمله محصولات قدیمی خانواده پژو و سمند بود که دیر یا زود رخ می‌داد. اما پس از تعریف نقشه راه قوای محرکه در گروه صنعتی ایرانخودرو، داستان عوض شد و محصولاتی که با موتورهای ارتقایافته به بازار آمدند، اطمینان‌خاطر بالاتری را برای مشتریان ایرانخودرو رقم زدند. این دستاورد در حالی حاصل شد که صنعت خودرو ایران در چنبره محدودیت‌های تحریم و مشکلات اقتصادی قرار داشته و دارد. درحال‌حاضر طراحی و تولید انبوه خانواده گیربکس‌های دستی و انواع گیربکس‌های اتوماتیک، تغییر نسل پیشرانه‌ها و ارتقای عملکرد قوای محرکه فعلی از مهم‌ترین برنامه های ایران خودرو برای شکل‌دهی به نسل آینده خودروهای بومی ایران است.
گام نخست توسعه پیشرانه‌ها
گروه صنعتی ایرانخودرو در گام نخست توسعه پیشرانه‌ها در سال 1400، اقدام به نهایی‌سازی ارتقای پیشرانه‌های فعلی در راستای تطبیق آنها با استاندارد روز آلایندگی یورو5 کرده است. بدین ترتیب هر سه موتور رایج در محصولات ایرانخودرو یعنی تی‌یو5، ای‌اف7 و ایکس‌یو7 در مسیر اصلاح و ارتقا قرار گرفتند.
توسعه و تجاری‌سازی موتور سه‌استوانه
طرح توسعه و تجاری‌سازی موتور سه‌استوانه دربرگیرنده چهار موتور (شامل دو موتور تنفس طبیعی با فناوری تزریق درگاهی و یک موتور ۱.۲لیتری پرقدرت با فناوری توربوشارژ و تزریق درگاهی (PFI) بنزین و گاز و یک موتور فناورانه ۱.۲لیتری با بهره‌گیری از فناوری توربوشارژ و سامانه تزریق مستقیم بنزین (GDI) است که به تعمیق داخلی‌سازی و توانمندسازی زنجیره تامین برخی فناوری‌ها مانند برقی‌سازی در قطعات و سامانه پرخوران در داخل کشور منتج خواهد شد. این موتورها دو مزیت کاهش محسوس مصرف سوخت و کاهش آلایندگی تا سطح استاندارد یورو6 را همزمان به ارمغان می‌آورند و درعین‌حال سطح قدرت و گشتاور تمامی خودروها را از 20 تا 80درصد افزایش می‌دهند. علاوه‌بر این، پیشرانه‌های سه‌سیلندر ایرانخودرو، 684میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی و بیش‌از 1600میلیون لیتر صرفه‌جویی در زمینه مصرف سوخت را طی 5 سال برای کشور رقم خواهند زد. طبق بررسی‌های انجام‌شده، جایگزینی هر دستگاه از خودروهای فعلی با محصولات مجهز به این پیشرانه طی 5 سال می‌تواند تا 912 دلار صرفه‌جویی ارزی را رقم بزند و در مجموع موجب کاهش 25 درصدی گازهای گلخانه‌ای شود.
پیشرانه‌های میکروهیبرید
گام بعدی ایرانخودرو در مسیر توسعه قوای محرکه در حوزه پیشرانه مربوط به پیشرانه‌های میکروهیبرید است که می‌توانند به میزان قابل توجهی مصرف سوخت را کاهش دهند. خودروهای مجهز به تکنولوژی میکروهیبرید با اتکا به موتورهای الکتریکی، بخشی از وظایف خودرو را از دوش پیشرانه سوخت فسیلی برمی‌دارند که از آن جمله می‌توان به برقی‌سازی سیستم کمکی فرمان و در آینده سیستمی نظیر خاموشی موقت خودرو در توقف‌ها و روشن شدن موتور به هنگام فشردن پدال گاز برای حرکت اشاره کرد که پیش‌درآمدی برای معرفی نسل بعد خودروهای پاک ایرانخودرو خواهد بود. در اواخر سال 1402 قوای محرکه ایرانخودرو به سمت نسخه‌های تمام‌هیبرید حرکت خواهد کرد که با اتکا به پیشرانه‌های سه‌استوانه میسر می‌شود. این پیشرانه‌ها با حجم کم و مصرف سوخت پایین در نسخه‌های تنفس‌طبیعی می‌توانند پایه ایده‌آلی برای همراهی با سیستم الکتریکی و باتری برای به حرکت درآوردن یک خودرو باشند. خودروهای هیبرید در سرعت‌های پایین بر پایه شارژ باتری‌ها و نیروی برق حرکت می‌کنند و حرکت آنها در سرعت‌های بالاتر به‌صورت موازی بر پایه ترکیبی از نیروی الکتریسیته و پیشرانه سوخت فسیلی خواهد بود و در سرعت‌های بالا در صورت نیاز تنها پیشرانه سوخت فسیلی در مدار قرار خواهد گرفت. همچنین امکان بازیابی انرژی از طریق ترمز در این خودروها فراهم است.
حرکت به سمت خودروهای تمام‌الکتریکی
ایرانخودرو براساس برنامه بلندمدت برقی‌سازی گام‌به‌گام محصولات و قوای محرکه طی سال‌های بعد، به سمت خودروهای تمام‌الکتریکی حرکت خواهد کرد. هرچند بازار و صنعت خودرو جهانی این روزها درحال حرکت پرشتاب به سمت خودروهای الکتریکی است اما با برنامه‌ای فشرده و دقیق می‌توان در آینده شاهد حضور خودروهای بومی با نشان اختصاصی ایرانخودرو در بین بازیگران اصلی این بازار بود. ایرانخودرو با تعریف این نقشه راه که در کوتاهترین زمان ممکن به سمت الکتریکی‌شدن حرکت میکند، ضمن تلاش برای ارتقای سطح صنعت خودرو کشور، نگاهی کلان به بازارهای صادراتی و رقابت در سطح جهانی دارد.
توسعه و تولید گیربکس‌های جدید
توسعه و تولید گیربکس 12سرعته داخلی برای خودروهای تجاری و طراحی و تولید گیربکس دستی 6سرعته نیز با دانش فنی و توان مهندسی ایرانی برای به‌روزآوری محصولات جدید در دستور کار ایرانخودرو قرار گرفته است. تولید گیربکس ۶دنده که گامی به‌سوی تولید گیربکس اتوماتیک است، با ۹۵درصد ساخت داخل آغاز شده است. تجهیز محصولات داخلی به گیربکس ۶دنده همچنین تا 2.5 درصد کاهش مصرف سوخت را به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر، مطالعات بازاریابی خودروسازان داخلی نشان می‌دهد حداقل ۵۰درصد نیاز بازار به گیربکس‌های اتوماتیک است. بر این اساس، در گام دوم و پس از گیربکس 6دنده دستی، ساخت گیربکس‌های نیمه‌اتوماتیک (AMT) برای خودروهای اقتصادی کلید خواهد خورد که از مزیت‌های آن می‌توان به پایین‌بودن قیمت نسبت به گیربکس‌های اتوماتیک، کاهش مصرف سوخت و سادگی تغییرات آن اشاره کرد.
در گام سوم نیز با توجه به زیرساخت‌های موجود در ساخت شفت و انواع دنده‌ها، پروژه طراحی و ساخت گیربکس اتوماتیک شش‌دنده (DCT) با همکاری شرکتهای دانش‌بنیان در دستور کار صنعت خودرو قرار دارد.
امید است با ثمر نشستن این‌گونه برنامه‌ها، ضمن پاسخگویی خودروسازان داخلی به نیازهای بازار، شاهد افزایش ایمنی و درعین‌حال بهینه‌سازی مصرف سوخت خودروهای داخلی باشیم.