سیستم ترمز خودرو یکی از معدود سامانههای اتومبیل است که طی چند دهه گذشته، تغییر شگرفی در ساز و کار آن پدید نیامده است و همچنان از لنت و کفشک ترمز و دیسکهای فلزی تشکیل شده است. سیستم ترمز خودرو قطعات مصرفی متعددی را در خود جای داده است و بنابراین تعویض لنت خودرو، یک امر مهم و ضروری در روتین نگهداری خودرو است.
چرا لنت ترمز به تعویض نیاز پیدا میکند؟
مهمترین سوالی که برای رانندگان آماتور پیش میآید این است که چرا باید نسبت به تعویض لنت خودرو اقدام کرد؟ در پاسخ باید گفت که ساختار سیستم ترمز باعث این مساله میشود. سیستم ترمز خودرو با استفاده از ایجاد نیروی اصطکاک بین لنت ترمز و دیسک کار میکند. لنتها روی دیسک ترمز ساییده میشوند و سرعت حرکت چرخها را کند میکنند تا در نهایت خودرو متوقف شود.
لنتهای ترمز به گونهای ساخته شدهاند تا بر اثر این سایش، به مرور فرسوده شوند. اکثر قسمتهای لنت ترمز از مواد تخریب پذیر ساخته میشود که به مرور زمان و بر اثر تماس با دیسک، از بین خواهند رفت. البته پایه لنت ترمز بسیار سفت و سخت است و قابلیت سایش کمتری دارد. بنابراین هر چه لنت ساییده شود، از قدرت تخریب پذیری آن کاسته میشود. در صورتی که تمامی قسمت تخریب پذیر لنت به اتمام برسد، قسمت سخت آن روی دیسک ترمز را خراش خواهد داد.
بنابراین به دلیل ساختار خاص لنت ترمز بایستی نسبت به تعویض خودرو در فواصل زمانی منظم اقدام کرد. یک لنت نو معمولا به رنگ خاکستری روشن است در حالی که لنتهای کارکرده تیره رنگ هستند. همچنین لنتهای ترمز نو ضخیمتر هستند و سطح صافی دارند، در حالی که لنتهای کارکرده بر اثر فعالیت دچار سایش شدهاند و سطح آنها نیز ناهموار است.
لنت ترمز چقدر عمر میکند؟
پس از آن که لزوم تعویض لنت خودرو را برای شما شرح دادیم، لازم است تا نگاهی به طول عمر لنت ترمز داشته باشیم. در ابتدا باید اشاره کرد که عمر لنت ترمز به سبک رانندگی و میزان استفاده شما از خودرو بستگی دارد. برای مثال رانندگی هیجانی و ترمز گرفتنهای مکرر باعث میشود تا لنتهای ترمز خودرو شما در مدت کوتاهتری مصرف شوند. همچنین خودروهایی که در مسیرهای درون شهری تردد دارند، فرسایش لنت بیشتری در مقایسه با خودروهای جادهای خواهند داشت.
طول عمر لنت ترمز با توجه به نحوه ساخت آن و موادی که در تولیدش به کار رفته است، بین 20 هزار الی 70 هزار کیلومتر تخمین زده میشود. با این حال متخصصان و خبرگان حوزه خودرو توصیه میکنند که لنت ترمز را به ازای هر 40 هزار کیلومتر کارکرد خودرو، تعویض کنید. عادت رانندگی، نوع لنت و کیفیت آن، نوع گیربکس خودرو (اتوماتیک یا دندهای)، اقلیم جغرافیایی محل زندگی شما و وضعیت کلی سیستم ترمز، بر کاهش یا افزایش دوام لنتهای ترمز تاثیر دارند.
مراحل تعویض لنت خودرو
تعویض لنتهای ترمز خودرو یک فرآیند تخصصی است و بایستی توسط مکانیک خبره انجام شود. در این فرآینده بایستی ارتفاع خودرو با استفاده از جک افزایش یابد، چرخها با استفاده از آچار مخصوص باز شوند و قطعا سیستم ترمز نیز از یکدیگر جدا شوند. بنابراین تعویض لنت خودرو کار آسانی نیست و به ابزار مختلفی نیاز دارد. زمان مورد نیاز برای تعویض لنتهای جلو بستگی به سرعت عمل شما دارد اما در حالت عادی و با استفاده از تجهیزات خانگی، تعویض لنتها به حدود یک ساعت زمان نیاز خواهد داشت.
مرحله اول: در این مرحله بایستی با استفاده از جک ارتفاع خودرو را افزایش دهید تا بتوانید چرخها را باز کنید. بهتر است تا پس از بالا بردن خودرو از خرک استفاده کنید تا اتومبیل در ارتفاع مشخصی ثابت بماند. سپس با استفاده از آچار مخصوص چرخها را باز کنید. رینگ خودروها معمولا با چهار پیچ بسته شده است. چرخها را پس از باز کردن، کنار بگذارید.
مرحله دوم: پیچهای کولیس(که در اصطلاح پین نامیده میشوند) را باز کنید. یک پیچ در پایین و یک پیچ در بالای کولیس ترمز قرار گرفته است. لنتهای ترمز درون کولیس ترمز قرار دارند. توصیه میشود تا ابتدا پیچ پایین کولیس را شل کنید و سپس پیچ بالای آن را باز نمایید.
مرحله سوم: کولیس را باز کنید و قطر لنتهای ترمز را اندازه بگیرید. مکانیکهای خبره با استفاده از تماس چشمی میتوانند میزان ضخامت و عمق لنتهای ترمز را تشخیص دهند. این کار برای افراد آماتور مشکل است و بنابراین توصیه میشود تا با استفاده از ابزارهای اندازهگیری، حجم باقیمانده از لنت ترمز را تشخیص دهند. در صورتی که ضخامت لنت ترمز به 30 میلیمتر یا کمتر رسیده باشد، بایستی لنتها را تعویض کرد.
مرحله چهارم: لنتهای ترمز قدیمی را بیرون بکشید و به جای آنها لنتهای ترمز جدید را قرار دهید. توجه داشته باشید که لنتها را به شیوهای صحیح سرجایشان قرار دهید. لنتهای ترمز جدید به همراه گیره ارائه میشوند. بنابراین همراه با تعویض لنت خودرو، بایستی گیرههای نگهدارنده آنها را نیز تعویض کنید. ممکن است برای قرار دادن لنتهای جدید نیاز باشد تا پیستونهای ترمز به عقب رانده شوند.
مرحله پنجم: کولیس ترمز را سرجای خودش ببندید. چرخ را سرجایش قرار دهید و سطح روغن ترمز را از طریق مخزن آن چک کنید. سپس خودرو را روشن کنید و به صورت امن مورد بررسی قرار دهید تا از ترمزگیری صحیح آن اطمینان یابید.
جمعبندی
اگر هنگام فشردن پدال ترمز صدای جیغ را از چرخها میشنوید، زمان تعویض لنت خودرو شما فرا رسیده است. این نشانه به شما اعلام میکند که سطح لنت ترمز به پایینترین حد خود رسیده است و بر اثر ارتباط با دیسک ترمز، موجب سایش سطوح فلزی روی یکدیگر میشود. البته این صدا همیشه به معنای کاهش سطح لنت ترمز نیست.
لنتهای ترمز بافت اسفنجی شکل دارند تا بر اثر ساییده شدن، فرسوده شوند. هنگامی که مدت زمان قابل توجهی را با خودرو رانندگی میکنید، بر اثر ترمز گرفتنهای مکرر لنتها داغ میشوند. اگر لنتهای داغ در معرض پاشش آب سرد قرار گیرند، بافت اسنفجی آنها از بین میرود و سطح خارجی آنها همانند شیشه سفت و سخت میشود. در این حالت فشار دادن پدال ترمز موجب خواهد شد تا سطح سفت شده لنتها روی دیسک قرار گیرد و صدایی همانند جیغ از آنها متصاعد شود. لنتهای ترمز سفت شده برای دیسک بسیار خطرناک هستند و در صورتی که مورد غفلت راننده واقع شوند، یک لایه از دیسک را به طور کامل نابود میکنند.
اکثر خودروهای داخلی به ترمزهای کاسهای در چرخهای عقب مجهز هستند. لنتهای ترمز این نوع سیستم به شکل کفی کفش هستند، از این رو آنها را کفشک ترمز مینامند. کفشکهای ترمز نسبت به لنتهای جلو عمر بیشتری دارند اما توان آنها برای ترمز گرفتن کمتر است. به طور معمول با هر بار تعویض لنت خودرو در قسمت جلو، یک بار کفشکهای ترمز قسمت عقب نیاز به تعویض پیدا میکنند.
سوالات متداول
چرا لنت ترمز نیاز به تعویض دارد؟
ساختار سیستم ترمز باعث این مساله میشود. سیستم ترمز خودرو با استفاده از ایجاد نیروی اصطکاک بین لنت ترمز و دیسک کار میکند. لنتهای ترمز به گونهای ساخته شدهاند تا بر اثر این سایش، به مرور فرسوده شوند.بنابراین هر چه لنت ساییده شود، از قدرت تخریب پذیری آن کاسته میشود.
لنت ترمز را هرچند وقت یکبار باید عوض کرد؟
طول عمر لنت ترمز با توجه به نحوه ساخت و موادی که در تولیدش به کار رفته متفاوت است. متخصصان توصیه میکنند که لنت ترمز را به ازای هر 40 هزار کیلومتر کارکرد خودرو، تعویض کنید. عادت رانندگی، نوع لنت و کیفیت آن، نوع گیربکس خودرو، اقلیم جغرافیایی محل زندگی شما و وضعیت کلی سیستم ترمز، بر کاهش یا افزایش دوام لنتهای ترمز تاثیر دارند.
چگونه لنت ترمز خودرو خود را تعویض کنیم؟
مرحله اول: در این مرحله بایستی با استفاده از جک ارتفاع خودرو را افزایش دهید تا بتوانید چرخها را باز کنید. مرحله دوم: پیچهای کولیس(که در اصطلاح پین نامیده میشوند) را باز کنید. مرحله سوم: کولیس را باز کنید و قطر لنتهای ترمز را اندازه بگیرید. مرحله چهارم: لنتهای ترمز قدیمی را بیرون بکشید و به جای آنها لنتهای ترمز جدید را قرار دهید. مرحله پنجم: کولیس ترمز را سرجای خودش ببندید.