3 خودروساز بزرگ کشور در اولین ماه از سال جاری، نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5.1 درصد رشد تولید خودروی سواری داشته‏‏‌اند. هر چند آمار فروردین به‌دلیل تعطیلات نوروز، در تحلیل وضعیت تولید، تعیین‌کننده نیست، اما همین آمار از «بازگشت خودروهای ناقص به خط تولید» خبر می‌دهد.

طبق آخرین آمار منتشر شده در کدال توسط سازمان بورس، سه خودروساز بزرگ کشور در اولین ماه از سال جاری، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵.۱ درصد رشد تولید خودروی سواری داشته‌‌‌اند. این آمار درحالی منتشر شده که تنها ایران خودرو افزایش تولید سواری‌‌‌ها را در آمار خود ثبت کرده و دو خودروساز دیگر افت تولید داشتند اما رشد تیراژ ایران خودرو موجب افزایشی شدن آمار کل تولید خودروهای سواری شده است.  با وجود این آمار فروردین عموما در رصد روند تولید خودروسازان چندان تعیین‌کننده نیست؛ چراکه تقریبا نیمی از این ماه به تعطیلات نوروزی می‌‌‌گذرد. با این حال شواهد و قرائن نشان می‌‌‌دهد که سال پیش رو، سال پرچالشی برای خودروسازان خواهد بود. اولین نشانه‌‌‌ای که برای تایید این ادعا از آمار کدال می‌‌‌توان به آن استناد کرد، بازگشت خودروهای ناقص است.

ایران خودرو در گزارش خود به سازمان بورس تاکید کرده که در اولین ماه از سال جاری ۱۹۴ دستگاه خودروی ناقص تولید کرده است. سایپا و پارس‌‌‌خودرو گزارشی در مورد خودروهای ناقص نداده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. همچنین مشخص نیست که ایران‌‌‌خودرو محصولات ناقص خود را در آمار تولید نیز احتساب کرده است یا خیر.  اما بازگشت خودروهای ناقص درحالی اتفاق افتاده که در ماه‌‌‌های پایانی سال گذشته از تعداد ناقص‌‌‌ها در انبار خودروسازان کاسته شده بود و به عبارت دیگر آنها در حال تکمیل خودروهای ناقصی بودند که از اواسط پاییز سال پیش به انبارهای خودروسازان بازگشته بود. اما حالا نه تنها آمار خودروهای ناقص رو به کاهش نیست بلکه سه خودروساز بزرگ کشور سال جدید را با تولید دوباره آنها آغاز کرده‌‌‌اند.

مهم‌‌‌ترین دلیلی که می‌‌‌توان برای بازگشت خودروهای ناقص به انبار خودروسازان به آن اشاره کرد، کمبود قطعه است. در واقع این کمبود از هر دو منبع تامین خودروسازان یعنی واردات و تولیدکنندگان داخلی نشأت می‌‌‌گیرد.

از طرفی خودروسازان با محدودیت‌‌‌های ارزی زیادی دست و پنجه نرم می‌‌‌کنند، مشکلی که البته سال گذشته نیز وجود داشت و تا اواسط تابستان خبری از تخصیص ارز جدید نبود حالا تولیدکنندگان خودرو این مشکل را با خود به سال جدید آورده‌‌‌اند. مشکل تامین قطعات خارجی با توجه به انفجار رخ داده در انبار شهید رجایی بندرعباس می‌‌‌تواند ریشه‌‌‌دارتر شود چراکه بیشتر قطعات وارداتی از امارات تامین می‌‌‌شوند و کالاهای وارداتی از این کشور نیز به بندر شهید رجایی می‌‌‌رفت، حالا این قطعات آسیب دیده‌‌‌اند که این موضوع می‌‌‌تواند مشکل تامین قطعه خودروسازان را پیچیده‌‌‌تر کند.

از طرف دیگر بدهی بالای خودروسازان به تولیدکنندگان قطعه و ورود قطعه‌‌‌سازان به ورطه زیان موجب شده که تولیدکنندگان خودرو حتی نتوانند قطعات مورد نیاز خود را از تولیدکنندگان داخلی تامین کنند. دبیر انجمن قطعه‌‌‌‌‌‌سازان کشور دو روز پیش در گفت‌‌‌‌‌‌وگو با «دنیای‌‌‌اقتصاد» اعلام کرد که توقف خطوط تولید قطعه‌‌‌‌‌‌سازی به دلیل کمبود مواد اولیه آغاز شده است.

بنابراین مشکل تامین قطعه احتمالا طی ماه‌‌‌های آینده مهم‌‌‌ترین مشکل خودروسازان خواهد بود.

 علاوه بر مشکل تامین قطعه و تخصیص ارز خودروسازان اکنون مشکل دیگری هم دارند که عدم قیمت‌‌‌گذاری جدید برای سال پیش‌رو است. سال گذشته نیز با شروع سال آنها انتظار اعلام قیمت‌‌‌های جدید را داشتند ولی در عمل اصلاح قیمت برای آنها تا روزهای پایانی هشتمین ماه از سال به طول انجامید. حالا هم گرچه مدیران خودروساز به دنبال آن هستند که قیمت‌‌‌گذاری به هیات‌مدیره این شرکت‌‌‌ها سپرده شده و نظارت پسینی توسط  نهادهای نظارتی انجام شود، اما نه تنها نشانه مثبتی برای رسیدن به این هدف دیده نمی‌‌‌شود بلکه حتی صحبتی از اعلام قیمت‌‌‌های جدید هم در میان نیست.  

اما همان‌طور که اشاره شد بین سه خودروساز کشور تنها ایران خودرو با رشد تولید مواجه بوده و دو خودروساز دیگر شاهد افت در آمارهای تولید خودروی سواری خود نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودند.

شاید یکی از دلایل این تفاوت را بتوان بلاتکلیفی سایپا (و به‌تبع آن پارس‌خودرو به‌عنوان زیرمجموعه این شرکت) در موضوع خصوصی‌‌‌سازی دانست.

در واقع مدیریت ایران خودرو پس از سال‌‌‌ها چالش سال گذشته به بخش‌خصوصی واگذار شد، اما هنوز تکلیف سایپا در این مورد مشخص نیست. این بلاتکلیفی می‌‌‌تواند باعث تفاوت در آمار تولید این خودروسازان شده باشد.

 جزئیات تولید خودروسازان

سه خودروساز بزرگ کشور مجموعا در ماه ابتدایی سال 44هزار و 565 دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌‌‌اند. این رقم  در مدت مشابه سال گذشته 42هزار و 392دستگاه بود.

بنابراین در این مدت زمان 2هزار و 173دستگاه معادل 5.1 درصد خودروی سواری بیشتری تولید شده که این رشد تنها مربوط به ایران خودرو است.

بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال،  ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو توانسته در ماه گذشته 29هزار و 107 دستگاه محصول سواری را به تولید برساند. این شرکت فروردین سال گذشته،  23هزار و 315 دستگاه تولید داشت. بنابراین تیراژ این شرکت در ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 5هزار و 792 دستگاهی،  معادل 24.8‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درصد،  را تجربه کرده است. به منوال گذشته بیشترین تولید آبی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پوشان جاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مخصوص به مدل‌های پژو اختصاص دارد. این در حالی است که ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حاضر فقط پژو 207 را از این خانواده به تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رساند.

این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی،  9هزار و 140 دستگاه پژو تولید کرده است. با توجه به تولید 10هزار و 805 دستگاهی خانواده پژو در فروردین 1403،  ایران‌خودرویی‌ها در تولید اعضای این خانواده افت حدودا 15.4درصدی د‌اشته‌اند.

در بین دیگر محصولات ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو،  گروه سورن تیراژ 7هزار و 828 دستگاهی را در فروردین از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ 3هزار و 237 دستگاهی این گروه خودرویی در مدت مشابه سال گذشته،  ایران‌خودرویی‌ها توانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند تولید در این گروه را بیش از دو برابر کنند.

طبق آمار منتشره در سایت کدال،  دنا نیز طی ماه ابتدایی سال نسبت به فروردین سال گذشته تیراژ بیشتری داشته است. ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو اعلام کرده طی فروردین ماه 5هزار و 349 دستگاه دنا را به تولید رسانده است. بنابراین با توجه به تیراژ 4هزار و 788دستگاهی این خودرو در مدت مشابه سال پیش،  تولید دنا 11درصد بالا رفته است. دیگر محصول ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو به نام رانا هیچ تولیدی در فروردین امسال نداشته است این در شرایطی است که در ماه ابتدایی سال گذشته تیراژ این خودرو به 960 دستگاه می‌‌‌رسید. عدم تولید این محصول در فروردین درحالی است که خبری از توقف خط تولید این خودرو منتشر نشده است. ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ماه گذشته هزار و 403 دستگاه هایما را مونتاژ کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند،  این در حالی است که در فروردین 1403،  تیراژ این مونتاژی چینی تنها 6دستگاه بود.

طبق آمار منتشره در کدال،  ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در مدت زمان یاد‌‌‌شده 4هزار و 670دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در فروردین سال پیش به میزان 2هزار و 376دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود.  بنابراین تولید تارا در این مدت زمان رشد 96.4درصدی را به ثبت رسانده است. در آمار تولید ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو آیتمی به نام خودروهای تولیدی تجاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشده سایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وجود دارد که به خودروهای ناقص اشاره داشته و  عدد درج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده در مقابل آن،  194 دستگاه است. همچنین بخش دیگری به نام «دیگر محصولات» تعریف شده که تولید ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در این بخش 717دستگاه بوده است.

سری هم به سایپا بزنیم. دومین خودروساز بزرگ کشور در ماه گذشته 11هزار و 38دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که این رقم در مدت مشابه پارسال به میزان 14هزار و 204 دستگاه بوده است. بنابراین در این مدت زمانی نارنجی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پوشان جاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مخصوص 3هزار و 166 دستگاه،  معادل 22.3 درصد کمتر،  تولید خودروی سواری داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

بیشترین حجم از سبد محصولات این شرکت در ماه ابتدایی سال به خانواده ایکس 200 (تیبا،  کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است.

طبق اعلام سایپا این شرکت در این مدت 9‌‌‌‌‌‌‌‌‌هزار و 70 دستگاه خودرو از این گروه تولید کرده است. این رقم در مدت مشابه سال پیش 10هزار و 873 دستگاه بوده است،  بنابراین در این مدت زمان تولید این محصولات سایپا 16.6 درصد کمتر شده است.

سایپا همچنین توانسته در مدت مذکور هزار و 968 دستگاه از خانواده  شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که فروردین ماه پارسال تیراژ شاهین 3هزار و 331 دستگاه بود. با این حساب،  تولید شاهین در ماه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال 1403 کاهش 40 درصدی داشته است. دومین خودروساز بزرگ ایران در بازه زمانی تحت بررسی هیچ  آریا اتوماتیکی تولید نکرده است که در مورد عدم تولید این محصول نیز هنوز توضیحی داده نشده است.  پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو به عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور در فروردین ماه،  4هزار و 420دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است.

در مقایسه با تیراژ 4هزار و 873دستگاهی مدت مشابه پارسال،  تولید این شرکت 453 دستگاه معادل 9.3درصد کمتر شده است. پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در فروردین تنها سهند و  گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس،  گروه Q200 پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو تیراژ 3‌هزار و 847دستگاهی در فروردین ماه داشته که نسبت به ماه ابتدایی سال گذشته با تیراژ 4هزار و 873دستگاهی،  از افت 21درصدی حکایت دارد. پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو درحالی در فروردین امسال نیز هیچ تولیدی از کوئیک معمولی نداشته که آخرین تولید آن مربوط به شهریور سال گذشته بوده  و به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو آن را از سبد محصولاتش حذف کرده است. همچنین پارس خودرویی‌‌‌ها در این ماه هیچ تولیدی از ساینا S نداشته‌‌‌اند. خودروساز سوم ایران همچنین در ماه ابتدایی بهار 573دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند سال در مدت مشابه سال گذشته تنها دو دستگاه تولید شد.