مقالات خودرو : عمومی : کارواش ها چگونه کار می‌کنند؟

کارواش ها چگونه کار می‌کنند؟

بیاید واقع بین باشیم. اکثر ما ماشین یا وانت داریم و از رانندگی با آنها لذت می‌بریم، مخصوصا زمانی که از تمیزی برق بزنند. به همین دلیل، کارواش ها از زمانی که دو مرد دیترویتی در سال 1914 اولین کارواش (Automated Laundry) را تاسیس کردند محبوب باقی مانده اند. خیلی از مردم ماشین هایشان را در خانه می‌شورند، اما راحتی استفاده از یک کارواش اتوماتیک و هزینه نسبتا پایین آن، کارواش ها را تقریبا شکست ناپذیر کرده اند. کارواش ها به پنج گروه تقسیم می‌شوند:

Self Service: در این سیستم، ماشین در یک محوطه باز قرار می‌گیرد. در سیستم  Self Service، یک سیستم اسپری آب با فشار بالا، و گاها یک برس برای کف مالیدن که به یک پمپ بزرگ مرکزی متصل است می‌باشد. سیستم اسپری برای استفاده مشتری از امکاناتی مانند صابون، آب کشی، یا پولیش از سیستم سکه ای استفاده می‌کند. یک تایمر سر زمان مقرر جریان آب را قطع می‌کند، در چنین موقعی، در صورتی که نیاز به آب بیشتری دارید باید سکه بیشتری داخل دستگاه بیندازید.

Exterior Rollover: این سیستم از نظر محبوبیت در حال رشد است،  کارواش های  Exterior Rollover سیستم های اتوماتیکی هستند که شما خودرویتان را داخل منطقه شستشو می‌رانید. همینکه خودروی شما در موقعیت صحیح قرار گرفت، یک سیگنال به شما دستور توقف می‌دهد. در این نقطه، تجهیزات شستشو از طریق یک ریل بر روی خودروی شما شروع به حرکت می‌کنند و عملیات مختلفی از قبیل پاشیدن صابون و آبکشی را انجام می‌دهند. این سیستم کارواش بیشتر در پمپ بنزین ها متداول هستند، به طوری که در ازاء پرکردن باکتان، برای شستشو خودروی خود تخفیف نیز می‌گیرید.

Exterior only: این سیستم اتوماتیک بیشتر در شمال شرق آمریکا رایج است، اما در سراسر دنیا نیز از آن استفاده می‌شود. شما خودرویتان را وارد ورودی یک محوطه بلند تونل مانند می‌کنید. تایر جلو، معمولا سمت راننده، بر روی یک تسمه نقاله مخصوص قرار می‌گیرد، و شما ماشین را در حالت خلاص قرار می‌دهید. تسمه نقاله با حرکت در داخل محوطه شستشو، ماشین را از برابر تجهیزات مختلفی که هر کدام کار خاصی را انجام می‌دهند عبور می‌دهد. 

Full service: این سیستم در واقع بهبود یافته سیستم  Exterior only است، سیستم  Full Service از همان روش تسمه نقاله استفاده می‌کند. تفاوت آن با سیستم قبلی در این است که، داخل ماشین توسط یک کارگر به صورت دستی نظافت می‌شود، و برخی خدمات خارجی مانند خشک کردن دستی و تمیز کردن چرخ ها نیز عرضه می‌شود.

Detail Shop: در این سیستم ، شستشو یا به صورت دستی انجام می‌گیرد، یا اتوماتیک. سپس ماشین به طور کامل توسط یک کارگر کاملا خشک و پولیش می‌شود، برای پولیش از واکس مخصوص و یک نوع برس برای پاک کردن واکس و پولیش کردن استفاده می‌شود.  Detail Shop ها اغلب این امکان را دارند که خراش های کوچک و لکه های رنگ را پاک کنند، کفپوش ها و صندلی ها را بخار شور کنند، قسمت های کرومی را درخشنده کنند، لکه های قیر را پاک کنند و خدمات مختلف دیگری را انجام دهند.

در این مقاله، تمرکز ما بر سیستم های تسمه نقاله ای که در سیستم های Exterior only و  Full service استفاده می‌شوند، می‌باشد. کارواش ها به دو صورت غیر تماسی یا اصطکاکی هستند. عملکرد یک کارواش غیر تماسی وابسته به جریان فشار قوی آب به صورت جت آب و مواد شوینده قوی برای تمیز کردن ماشین می‌باشد. فقط آب و محلول پاک کننده با ماشین تماس پیدا می‌کنند. در سیستم مالش پارچه، از یک نوع پارچه نرم که در اطراف خودرو و بر روی سطح خارجی آن حرکت می‌کند استفاده ‌می‌شود. سیستمی که ما در مورد آن صحبت می‌کنیم، از تکنولوژی مالش پارچه استفاده می‌کند، اما اجزای بسیار محدودی با سیستم غیر تماسی مشترک می‌باشند.

در ابتدا خودرو در مسیر نقاله قرارمی‌گیرد. در ابتدای نقاله دستگاهی به نام هم راستا کننده (correlator) وجود دارد که تشکیل شده است از یک سری از چرخ ها و غلطک ها که به چرخ خودرو این امکان را می‌دهد که به اطراف بلغزد تا این که با نقاله هم راستا شود. موتور ماشین خاموش می‌شود و دنده در حالت خلاص قرار می‌گیرد. اغلب سیستم های نقاله ای مجهز به غلطک های کوچکی هستند که به محض این که ماشین بر روی نقاله قرار گرفت از پشت چرخ بیرون می‌آیند. غلطک ها چرخ را به سمت جلو هل می‌دهند، و باعث می‌شوند که ماشین در داخل تونل شستشو پیش برود. دو تیپ استاندارد برای سیستم نقاله وجود دارد:

کشش چرخ جلو، که چرخ جلو سمت چپ در آن درگیر می‌شود.

هل دهنده چرخ عقب، که چرخ عقب سمت چپ در آن درگیر می‌شود.

همین که ماشین وارد تونل شد، از برابر  یک اشعه مادون قرمز، که بین دو سنسور به نام چشمی قرار دارد، می‌گذرد. یکی از چشمی ها اشعه مادون قرمز را منتشر می‌کند که توسط چشمی سمت مقابل دریافت می‌شود. به محض اینکه اشعه قطع شود، چشمی یک سیگنال به سیستم کنترل دیجیتالی (DCS) ارسال می‌کند. با اندازه گیری مدت زمانی که اشعه قطع شده است، DCS اندازه ماشین را تعین می‌کند و مطابق آن سیستم را تنظیم می‌کند.

پاشیدن مواد شوینده

بلافاصله بعد از چشمی ها، اغلب کارواش ها سیستم تر کردن اولیه را دارند. این سیستم یک کمان حاوی تعداد زیادی نازل است که توسط این نازل ها یک محلول ویژه بر کل ماشین اسپری می‌شود. این محلول چند کار انجام می‌دهد:

ماشین را قبل از اعمال هرنوع ماده شوینده خیس می‌کند.

حاوی مواد شیمیایی است که شروع به نرم کردن کثیفی های روی خودرو می‌کند.

بسیاری از کارواش ها همچنین مجهز به نازل هایی در نزدیکی سطح زمین هستند که برس های تایر نامیده می‌شوند. این نازل ها محلولی مخصوص تمیز کردن گرد لنت های ترمز و درخشان کردن لاستیک سیاه رنگ را به تایر خودرو اسپری می‌کنند. در این سیستم کارواش، ماشین بعد از این مرحله از میان یک پرده روبانی شکل رد می‌شود. این پرده تشکیل شده است از یک سری پارجه بلند و نرم که از یک چهارچوب، نزدیک سقف تونل آویزان شده اند. چهار چوب به یک شفت موتور دار متصل است که چهار چوب را طبق یک الگوی دایره ای شکل به سمت بالا و پایین حرکت می‌دهد. این عمل باعث می‌شود که نوار های پارچه ای به صورت حرکت رفت و برگشتی سطوح افقی ماشین را مالش دهند.

مورد بعدی در کارواش ما، سیستم کف مالیدن است. این سیستم با پاشیدن مواد شوینده که در تماس با بدنه ماشین تبدیل به کفی با قدرت تمیزکردن عمیق می‌گردد. نازل های سیستم اعمال کننده کف، همانند دیگر سیستم های اسپری در کارواش، زاویه پاشش و اندازه دهانه شان قابل تنظیم و تغییر است. کف، از مخلوط کردن ماده شیمیایی تمیز کننده، که در کارواش ها متغیر است، و آب و هوا درست می‌شود. معمولا کنترل هایی برای تنظیم میزان دقیق ترکیب این سه عامل تشکیل دهنده کف با هم وجود دارد. مواد شیمیای عموما حاوی برخی عوامل رنگ دهنده برای خوشایند کردن کف از نظر بصری و بهتر قابل دیده شدنش هستند.

برس زدن

برس ها سیلندر های عمودی بزرگ با صدها نوار پارچه ای متصل به آنها هستند. برس ها با سرعت بالا می‌چرخند، بین 100 تا 500 دور در دقیقه، با چرخش سریعشان باعث می‌شوند که نوار های پارچه ای نسبت به سیلندر به حالت عمودی در بیایند.  با اینکه پارچه ها کاملا نرم هستند، در صورت برخورد با آنها احساس ضربه شلاق به شما دست خواهد داد. برس ها معمولا توسط موتور های هیدرولیکی به چرخش در  می‌آیند. در هر سمت حداقل یک برس وجود دارد، و امکان دارد 2 یا بیشتر نیز باشند. زمانی که ماشین در حال گذشتن از برس ها است، نوار های پارچه ای سطوح عمودی ماشین را تمیز می‌کنند. بعضی از کارواش ها شوینده های گردان نیز دارند. این ها برسهای متصل به تیرک های کوتاهی هستند که می‌توانند در جلو و عقب ماشین حرکت کنند و سطوح عمودی این قسمت ها را نیز تمیز کنند. مانند اکثر تجهیزات مکانیکی در کارواش، شوینده ها توسط ترکیبی از موتورهای مکانیکی و هیدرولیکی کار می‌کنند. به طور طبیعی، یک واحد بزرگ تولید نیروی هیدرولیکی به تمامی پمپ های هیدرولیکی در کل کارواش متصل است. پارچه های به کار رفته در برس ها بسیار نرم هستند و به طور منظم جهت اطمینان یافتن از اینکه چیزی در بینشان گیر نکرده باشد تا بر روی بدنه خودرو خراش ایجاد نکنند، چک می‌شوند. پارچه ها هر بار که فرسوده یا بیش از حد کثیف شده باشند، به طوری که دیگر نتوانند به طور موثر عمل تمیزکردن را انجام دهند تعویض می‌شوند. علاوه بر پرده روبانی و برس، بسیاری از کارواش ها دارای سیستم شستشوی فشار بالا هستند.

شستشوی فشار بالا

شستشوی فشار بالا سیستمی متشکل از جت های آب چرخان است که جریان آب متمرکز شده را بر روی ماشین اسپری می‌کند. نازل های هر واتر جت به طور معمول مانند پره های فرفره تنظیم شده اند، طوری که زاویه هر نازل کمی خارج از مرکز می‌باشد. نیروی حاصل از شلیک آب از نازل ها باعث چرخش سریع واتر جت می‌شود و این به معنی برخورد جریان آب به بدنه ماشین به صورت دوار است. ترکیب قدرت جریان آب و حرکت دوار، ایجاد یک عمل برس زدن قدرتمند بر روی سطح ماشین می‌کند. قدرت آب بسیارقابل توجه است، طوری که فشار آب در برخی از سیستم ها به 1000 Psi می‌رسد.

سیستم های فشار بالا مصرف آب بالایی دارند، شاید 1100 تا 1500 لیتر به ازاء هر ماشین. برای رساندن حجم بسیار بالای آب به سیستم با سرعت بالا، هر کارواش یک تانک فشار بالا برای این سیستم ویژه دارد. در اکثر سیستم ها، تقریبا کل آب مصرفی دوباره جمع‌آوری و در مخزن فشار بازیافت می‌شود. بسیاری از کارواش ها، مخصوصا آنهایی که در نواحی قرار دارند که در فصل زمستان برف فراوانی در آنجا می‌بارد، مجهز به دستگاهی به نام زیرشو هستند. این سیستم در سطح زمین نصب می‌شود و دارای نازل های متعددی است که به سمت بالا، آب را برای تمیز کردن کثیفی، گل و نمک، اسپری می‌کنند. 

آبکشی

مرحله بعدی، ورود ماشین به قسمت آبکشی است. در این قسمت یک سری نازل که بر روی یک قوس قرار گرفته اند، با استفاده از آب تمیز، هر چیزی که از قسمت های قبل بر روی بدنه ماشین باقی مانده است را تمیز می‌کنند. در یک کارواش متوسط (از نظر وسعت و بزرگی)، معمولا بعد از هر ایستگاه اصلی تمیز کاری حداقل یک منطقه آبکشی وجود دارد. کارواش های مرسوم تقریبا همه ایستگاه های زیر را دارند:خیس کردن اولیه، پرده روبانی، منطقه آبکشی، برسها، شوینده های فشار بالا، سیستم شستشوی زیر ماشین، منطقه آبکشی، واکس و پولیش، و خشک کن. همان طور که مشاهده می‌کنید، در نمونه فوق سه منطقه آبکشی وجود دارد. همچنین دو پرده روبانی و دو دستگاه برس، که در اکثر سیستم های کارواش معمول هستند. در واقع، در برخی از کارواش ها از هر ایستگاه حتی بیش از دو مورد وجود دارد. آخرین قسمت آبکشی در تونل، همیشه از آب تمیز بازیافت نشده استفاده می‌کند، تا از پاک شدن همه مواد باقی‌مانده از مراحل شستشوی قبلی اطمینان حاصل شود.

پولیش کاری

یکی از ویژگی های استاندارد هر کارواش، قسمت واکس و پولیش کاری آن است. واکسی که در کارواش استفاده می‌شود، و تشکیل یک پوشش ضد آب بر روی سطح ماشین می‌دهد، کاملا از واکسی که شما به صورت دستی استفاده می‌کنید متفاوت است. واکس کارواش به نحوی فرموله شده است که می‌توان بر روی شیشه، کروم و لاستیک و همچنین پلاستیک رنگ شده و سطح فلزی خودرو از آن استفاده کرد. همچنین، یک لایه بسیار نازک و  واضح که نباید در ابتدا پولیش شود را بر روی سطح ماشین ایجاد می‌کند. البته به این نکته باید توجه کرد که واکس کارواش، مانند واکس های استاندارد نمی‌تواند سطح بالایی از حفاطت از بدنه را ایجاد کند یا خراش های سطحی را بپوشاند، به نحوی که واکس های استاندارد انجام می‌دهند. قسمت واکس زدن از دو روش برای اعمال واکس بر روی بدنه ماشین استفاده می‌کند. در اولین روش، قسمت واکس زدن از یک دستگاه کف پاش استفاده می‌کند، متداول ترین آن یک کف پاش سه تایی است. که واکس را به صورت کف می‌پاشد. مدل دوم از یک سری نازل استفاده می‌کند، شبیه نازل هایی که در قسمت آبکشی استفاده می‌شود، برای پاشیدن واکس مایع. در این مورد، مرحله بعد معمولا رفتن به قسمت آبکشی است. اما اگر واکس به صورت کف اعمال شده باشد، ماشین معمولا از یک سری از برسها و پرده روبانی، قبل از مرحله آبکشی عبور می‌کند.

خشک کردن 

بعد از این که ماشین کاملا شسته شد، آخرین مرحله در کارواش های اتوماتیک خشک کن است.  درست مانند یک سشوار بزرگ، خشک کن در کارواش حجم زیادی از هوا را گرم می‌کند و از طریق یک سری نازل به بیرون می‌دمد. این جریان قوی هوای گرم، سریعا بدنه ماشین را خشک می‌کند. خشک کن دارای یک قسمت بزرگ، گرد و مسطح است، که دقیقا قبل از خروجی نازل ها قرار دارد. این قسمت صداگیر (صدا خفه کن) نامیده می‌شود. مانند صدا خفه کن نصب شده بر روی یک تفنگ، این بخش در خشک کن صدای ایجاد شده توسط هوای پر فشار خروجی از سیستم را می‌گیرد. در بعضی از کارواش ها از یک نوع ماده شیمیایی برای سریعتر کردن پروسه خشک کردن استفاده می‌کنند. دما و سرعت وزش قابل تنظیم شدن هستند. اکثر کارواش های  full-service این مقادیر را نسبت به کارواش های exterior only پایین تر قرار می‌دهند که دلیل آن انجام عملیات خشک کردن نهایی به صورت دستی توسط کارگر است.

پرداخت نهایی 

به محض اینکه ماشین از تونل شستشو خارج می‌شود، از مسیر نقاله خارج می‌گردد. در سیستم های exterior only، شما به احتمال بالا در ماشین باقی می‌مانید و زمانی که از تونل خارج می‌شوید، موتور را روشن کرده و کارواش را ترک می‌کنید. در کارواش های full-service، ماشین توسط یک کارگر به ایستگاه پرداخت نهایی منتقل می‌شود. در اینجا، کارگران داخل ماشین را با جمع کردن اشغال ها و به وسیله جاروبرقی نظافت می‌کنند.

آنها معمولا شیشه ها را تمیز می‌کنند، داشبورد و پانل درب ها را دستمال می‌کشند، مقداری خشبو کننده هوا اضافه کرده و بدنه ماشین را خشک می‌کنند. بسته به در خواست و سفارش مشتری، کارگران چرخ ها، لاستیک ها و همچنین قطعات کرومی را نیز پولیش می‌کنند. سیستم جاروبرقی در کارواش ها با آنچه که ما در خانه به عنوان جاروبرقی استفاده می‌کنیم، بسیار متفاوت است. این سیستم دارای  یک مکنده مرکزی است که چندین شلنگ به آن وصل می‌باشند. شلنگ ها یا زیر زمین کار گذاشته شده اند یا در بالای هر ایستگاه جارو کشیده شده اند. پمپ هوای سیستم جاروبرقی بسیار پرقدرت است تا بتواند همه شلنگ ها را پوشش دهد.

کنترل ها 

تمامی تجهیزاتی که در یک کارواش اتوماتیک وجود دارند نیاز به یک منبع قدرت با توانایی کار کردن در شرایط سخت را دارند. هر ایستگاه دارای مدار مختص به خود است که توسط فیوز ها محافظت می‌شود. اغلب کارواش ها طوری طراحی شده اند که در صورت از کار افتادن یکی از ایستگاه ها  قادر به ادامه کار می‌باشند. سیستم کنترل دیجیتال (DCS)، در واقع مغز کارواش است. از لحظه ای که چشمی به سیستم کنترل دیجیتال ورود یک ماشین را اعلام می‌کند، سیستم تمام جنبه های فعالیت کارواش را کنترل می‌کند. سیستم کنترل دیجیتال در تمام مدت دقیقا می‌داند که ماشین کجاست و ایستگاه های مناسب را فعال می‌کند. 

مدیریت و کاربری

اداره کردن و فعالیت یک کارواش شغلی رقابتی و حتی پر استرس می‌باشد. چون سود مالی به ازای شستن هر ماشین بسیار پایین است و شما برای بدست آوردن سود مناسب باید تعداد زیادی ماشین بشویید. احتمالا بزرگترین عامل تاثیر گذار در این کار وضعیت آب و هوا می‌باشد. در صورت بارانی بودن هوا کسی ماشینش را برای شستن به کارواش نخواهد برد و ناراحت کننده ترین خبر برای صاحب یک کارواش پیشبینی وضعیت هوای بد است. موضوع جالب این است که کارواش ها مقدار آب کمتری برای شستن ماشینتان مصرف می‌کنند تا اینکه خودتان بخواهید ماشینتان را در خانه بشویید. به عنوان مثال، در گزارشی آمده است که برای شستن ماشین در خانه به طور معمول شما مجبور به مصرف 300 الی 530 لیتر آب هستید، در صورتی که یک کارواش بدون شستشوی پرفشار به طور متوسط کمتر از 170 لیتر آب مصرف می‌کند. به علاوه اینکه تمام مواد شوینده شیمیایی که شما در شستن ماشین در خانه استفاده می‌کنید وارد سیستم فاضلاب می‌شود، در صورتی که کارواشها به موجب قوانین باید این مواد مصرف شده را جمع آوری کنند. بنابراین شستن ماشین در کارواش برای محیط زیست هم مناسب تر است. برای کاهش آب مصرفی، اکثر کارواش ها آب را بازیافت میکنند. آب باز یافتی در آبکشی اولیه و مخلوط کردن مواد شوینده به کار میرود. این آب به هیچ عنوان در آبکشی نهایی استفاده نمی‌شود.