خودروهای سواری و پیکاپها، تنها خودورهایی نیستند که در زمینه کاهش مصرف سوخت دستخوش تغییرات شدهاند. کمپانی دایملر به تازگی اعلام کرده است کشنده Frieightliner SuperTruck که توسط این کمپانی تولید میشود بحران انرژی را مد نظر قرار داده است و در مقایسه مدل پایه که در سال 2009 تولید میشد، میزان مصرف سوخت را 115 درصد کاهش داده است. با یک محاسبه سرانگشتی میتوان گفت مصرف سوخت مدل 2015 این کشنده حدود 22 لیتر در هر صد کیلومتر است. شاید زیاد تأثیرگذار نباشد ولی به کامیونی فکر کنید که به همراه بارش حدود 30 تن وزن دارد، با سرعت میانگین 105 کیلومتر بر ساعت حرکت میکند و میتواند مسافتی معادل 500 کیلومتر را بپیماید. بهتر است بدانید نیروی پیشران این کشنده زیبا را یک موتور توربودیزل 10.7 لیتری تأمین میکند که قادر است 390 اسببخار نیرو و حدود 1,898 نیوتنمتر گشتاور تولید کند. گفتنی است تلاش برای کاهش مصرف سوخت از سال 2009 شروع شده و هدف این بوده است که میزان مصرف 50 درصد کاهش پیدا کند.
بیشتر پیشرفتهایی که در زمینه کاهش مصرف سوخت صورت گرفته است به خاطر طراحی بدنه کشنده دایملر SuperTruck مدل 2015 است. جلو پنجره فعال، بسته به مقدار نیاز به خنک شدن موتور، باز و بسته میشود، پنلهای جانبی نیز روی تایرها را میپوشانند. شیشه جلو شیبدار، آینههای جانبی آیرودینامیک و تایرهای کم مقاومت نیز نقش موثری در پایین آوردن مصرف سوخت بازی میکنند. با این حال، پیشرفتها در زمینه مهندسی بسیار بیشتر از این بوده است. در ساخت بدنه از مواد بسیار مقاوم استفاده شده و باعث شده است وزن کشنده 318 کیلوگرم پایین بیاید و هندلینگ نیز بسیار بهبود پیدا کند. روغنهایی که در موتور و گیربکس استفاده میشوند نیز فرمولی خاص و گرانروی کمتری دارند تا عملکرد را بالا ببرند. پنلهای جانبی مانع ورود هوا به قسمت زیرین کشنده میشوند و آشفتگی هوا در اطراف تایرها را به حداقل میرسانند.
طراحی داخلی
کامیونهای بزرگ و مدرن امروزی در واقع نوعی کاروان نیز به شمار میروند چون پشت صندلیهای جلو چند تختخواب وجود دارد، کمپانی دایملر نیز بیشتر با این هدف که وزن این قسمت را پایین بیاورد، طول آن را افزایش داده است. این فضای از یک طراحی منطقی برخوردار است و هیچ فضایی هدر نرفته است، همه مواد مصرفی نیز سبک وزن هستند. حتی کابینتها نیز از فیبر کربن ساخته شدهاند.
طراحی داخلی کشنده کشنده دایملر SuperTruck بسیار آیندهنگرانه است. صندلیها از نیز از چرم آلکانترا ساخته شدهاند و چراغهای LED فضا را روشن میکنند.
موتور
بسیاری از کارهایی که در زمینه کاهش مصرف سوخت صورت گرفته در قسمت موتور بوده است. کمپانی دایملر از پیشرفتهترین موتور در کنار اجزائی که مقاومت را پایین میآورند استفاده کرده است. موتور جدیدی که در این کشنده به کار گرفته شده است 10.7 لیتر حجم دارد و هنوز ساختار سنتی شش سیلندر خطی را حفظ کرده است. مهندسین یک روکش مخصوص نیز بر روی اجزاء داخلی به ویژه اجزاء داخلی جدارههای سیلندر کشیدهاند تا سرعت حرکت سیلندرها افزایش پیدا کند. واتر پمپ دارای سرعتهای مختلفی است، در داخل موتور نیز از روغنی با گرانروی پایین استفاده شده است. در کنار موتور توربو دیزل، گیربکس دوازه سرعته و دو وضعیتی Detroit DT12 قرار میگیرد.
این گیربکس از فناوریهای Direct Drive و eCoast و Predictive بهره میبرد که در کنار هم باعث میشوند تعویض دندهها به جا و به موقع صورت بگیرد و نیروی خروجی موتور بر اساس سرعت کشنده تنظیم بشود. در پشت موتور، سیستمی تعبیه شده است که گازهای موتور را از NOx (اکسیدهای منو نیتروژن) پاک میکند. این سیستم فشتر بسیار کمی در پشت موتور ایجاد میکند و باعث میشود موتور نرمتر کار بکند، از طرفی دمای لوله اگزوز نیز پایین میآید. این سیستم از هوای داغ استفاده میکند تا در یک بویلر بخار آب تولید کند. بعداً از این بخار برای تولید برق و راه اندازی لوازم برقی استفاده خواهد شد. متأسفانه این سیستم در حال حاضر نمیتواند نیروی برق لازم برای راه اندازی تمام لوازم را تأمین کند ولی امید است در آینده این امر امکان پذیر بشود.
رقبا
یکی از رقبای سرسخت کشنده دایملر SuperTruck، کشنده Peterbilt است. البته کشنده Peterbilt زیاد آیرودینامیک نیست و مصرف سوخت آن به حدود 25 لیتر در هر 100 کیلومتر میرسد. با این که این میزان نسبت به مصرف یک کشنده معمولی کمتر است ولی باز هم به پای مصرف سوخت پایین کشنده دایملر SuperTruck نمیرسد.
نتیجهگیری
بسیار جالب است که میبینیم کامیونها و کشندهها سبز و کم آلاینده میشوند، از مواد سبک وزن ساخته میشوند و از بخار آب برای راه اندازی سیستمها استفاده میکنند. با در نظر گرفتن مسافتی که کامیونها ظرف مدت یک سال میپیمایند، این میزان مصرف سوخت میتواند بسیار قابل توجه باشد. البته شاید سالها طول بکشد تا این سیستمهای کاهش مصرف راه خودشان را به سوی کامیونها و کشندهها باز کنند ولی جای خوشحالی است که مهندسانی در این زمینه پیش قدم شدهاند.