دیروز در حالی فروش تسهیلاتی خودروهای داخلی آغاز شد که همزمان با این اتفاق، چرخ‌های تولید خودروسازان نیز روغن کاری شد و تیراژ بالا رفت. آن طور که از جاده مخصوص خبر می‌رسد، خودروسازان کشور پس از قطعی شدن پرداخت تسهیلات 25 میلیون تومانی، تیراژ خود را افزایش داده‌اند تا از فرصت به‌وجود آمده برای خروج از رکود و بحران، نهایت استفاده را کرده باشند.
هرچند بنابر برخی روایت‌ها، دولت تنها به منظور خالی شدن پارکینگ خودروسازان، اقدام به تزریق تسهیلات جدید به بازار خودرو کرده، اما خودروسازان می‌گویند تسهیلات موردنظر بیش از محصولات انبار شده است و از همین رو برای پاسخگویی به تقاضای در حال ایجاد، باید تولید بالا برود. اتفاقا اخبار رسیده از نمایندگی‌های خودروسازان، از این موضوع حکایت دارند که مشتریان استقبال خوبی از تسهیلات 25 میلیون تومانی به عمل آورده‌اند. به گفته شاهدان عینی و همچنین مسوولان فروش خودروسازها، نمایندگی‌ها دیروز شلوع‌ترین دوشنبه‌شان را طی سال‌جاری پشت سر گذاشتند، چه آنکه امسال هیچ‌گاه تا این حد مشتری به خود ندیده بودند. به اعتقاد کارشناسان، هرچند شلوغی نمایندگی‌های خودروسازان، تا حدی به‌دلیل اینکه دیروز اولین روز فروش تسهیلاتی خودرو بود، طبیعی است، اما مشتریان (به‌خصوص آنها که به‌دلیل کمبود نقدینگی امکان خرید خودرو را نداشته‌اند) در روزهای آینده نیز میهمان نمایندگی‌ها خواهند شد تا از فرصت به‌وجود آمده استفاده کنند. این موضوع می‌تواند تضمینی باشد برای روشن ماندن چراغ خطوط تولید خودروسازان، چراغی که طی چند ماه گذشته بسیار کم‌سو شده و رو به خاموشی رفته است.
احیای تولید
اما خودروسازان در شرایطی به هوای تسهیلات 25 میلیون تومانی، تیراژ خود را بالا برده‌اند که از خرداد امسال با روندی نزولی در تولید مواجه و آمارشان روز به روز کاهش یافت. بنابر آخرین آمار که به هفت ماه امسال مربوط می‌شود، تولید انواع خودرو در کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیش از 12 درصد کاهش پیدا کرده و همچنین تیراژ مهر ماه نیز در مقایسه با شهریور، با افتی 22 درصدی مواجه شده است. به باور بسیاری از کارشناسان، آنچه سبب شد آمار تولید خودروسازان از خرداد ماه امسال رو به نزول برود، کاهش تقاضا بود، کاهشی که البته چند دلیل پشت آن خوابیده است.
آماری که از تولید هفت ماهه خودروسازان کشور منتشر شد، نشان داد رکود و کاهش تقاضا تا چه حد خودروسازان کشور را گرفتار کرده، آن هم در دورانی که مشکلات تولید در مقایسه با سال‌های تشدید تحریم، کمتر شده است. به‌عبارت بهتر، آنچه سبب شده خودروسازان در این هفت ماه، تیراژ محصولات خود را پایین بیاورند، کاهش شدید تقاضا در بازار است و مسائل و مشکلات تولید، در جایگاه بعد قرار دارند. اگر برگ‌های تقویم خودروسازی ایران را ورق بزنیم، متوجه می‌شویم این صنعت تقریبا در هیچ برهه‌ای تا این حد از کاهش تقاضا رنج نبرده و اگر هم تولیدش افت کرده، معمولا دلایلی غیر از رکود بازار داشته است. حتی در دوران تشدید تحریم طی سال‌های 91 و 92 نیز تولید خودروسازان به‌دلیل مشکلات مربوط به تامین قطعات، پایین آمد نه افت تقاضا. برای اثبات این موضوع می‌توان به قیمت خودروهای داخلی در آن زمان و در مقطع فعلی اشاره کرد، چه آنکه طی سال‌های 91 و 92، هرچه تولید پایین آمد، قیمت نیز بالا رفت، اما طی سه ماه گذشته، هم تیراژ افت کرده و هم قیمت. به‌عبارت بهتر، واکنش بازار خودرو به کاهش تولید در مقطع زمانی فعلی، زمین تا آسمان با واکنشی که در دوران تحریم نشان داد، متفاوت است و این نشان می‌دهد جنس کاهش تولید فعلی متفاوت از گذشته است. این موضوع را دولت و خودروسازان نیز به خوبی متوجه شدند و از همین رو تسهیلاتی 25 میلیون تومانی برای بازار خودرو در نظر گرفته شد تا از پس تحریک تقاضا، تولید نیز تکانی بخورد. البته کارشناسان قاطعانه تاکید میکنند که تسهیلات 25 میلیون تومانی اگرچه بازار را تکان داده، اما نمی‌تواند سبب تحقق برنامه تولید یک میلیون و 400 هزار دستگاهی امسال خودروسازان شود.
به گفته آنها، وقتی مجموع تیراژ خودروسازان کشور در هفت ماه امسال کمتر از 600 هزار دستگاه بوده، عملا امکان تولید 800 هزار خودرو دیگر طی پنج ماه باقیمانده از سال وجود ندارد. با این حال با توجه به استقبال مشتریان از تسهیلات 25 میلیون تومانی، این تسهیلات از دو جهت به خودروسازان کمک خواهد کرد؛ اول اینکه پارکینگ‌هایشان خالی خواهد شد و دوم اینکه امکان افزایش یا حداقل تثبیت تیراژ را برای آنها به همراه دارد. آنچه طی سال‌جاری، کاهش شدید تولید خودرو را در پی داشته، رکود سنگین در بازار است، چه آنکه هزاران خودرو تولیدی هم‌اکنون در پارکینگ خودروسازان خاک می‌خورد و مشتری برای آنها پیدا نمی‌شود. با این حساب خودروسازان اگرچه از ظرفیت تولید بالایی برخوردارند، اما تا پیش از تزریق تسهیلات 25 میلیونی، نه‌تنها تیراژ را بالا نبردند؛ بلکه به‌شدت نیز از آن کاستند تا پارکینگ‌هایشان بیش از این پر نشود. در واقع چون می‌دانستند محصولات آنها چندان خریداری ندارد، به اجبار و از سر ناچاری، تولید را پایین آوردند و حالا که به مدد تسهیلات 25 میلیونی، مشتری برایشان پیدا شده، تیراژ را افزایش داده‌اند تا پاسخگوی تقاضای ایجاد شده باشند.
در نمایندگی‌ها چه گذشت؟
اما سری به نمایندگی‌های خودروسازان کشور بزنیم و ببینیم در دوشنبه داغ و شلوغ شان، چه گذشته است. تصویری که دیروز می‌شد در بسیاری از خیابان‌های کشور به چشم دید، مشتریانی بود که پس از ماه‌ها، تحریم خودرو را شکسته و برای جا نماندن از تسهیلات 25میلیونی، خود را به نمایندگی‌های خودروسازان رسانده بودند. هرچند همه آنهایی که دیروز در نمایندگی‌ها صف کشیده بودند، برای خرید خودرو ثبت‌نام نکردند، اما آن طور که خودروسازان روایت میکنند، بسیاری از مشتریان اقدام به پیش ثبت‌نام و واریز پیش پرداخت خودروهای موردنظر خود کرده‌اند. به گفته خودروسازان، دیروز نزدیک به 20 هزار نفر اقدام به پیش ثبت‌نام در نمایندگی‌های خودروسازان کردند که بخش قابل‌توجهی از آنها مبلغ پیش پرداخت لازم را نیز به حساب خودروساز ریخته‌اند. گفته می‌شود بیشترین خودروهایی که دیروز مورد استقبال قرار گرفته‌اند، پراید، پژو 405 و تیبا بوده‌اند. آن‌طور که از ایران خودرو خبر می‌رسد، این شرکت ابتدا مشتریان را ثبت‌نام، سپس اقدام به اعتبارسنجی آنها کرده، اما سایپا پس از انجام اعتبارسنجی، از مشتریان ثبت‌نام به عمل آورده است. این اعتبارسنجی برای آن صورت می‌گیرد که بانک‌ها و خودروسازان مطمئن شوند مشتریان، دارای چک برگشتی و بدهی معوقه نباشند، چه آنکه در غیر این صورت، آنها (مشتریان بدهکار) امکان استفاده از تسهیلات 25 میلیون تومانی را نخواهند داشت. نکته دیگر در مورد آغاز فروش خودروهای تسهیلاتی این است که ایران خودرویی‌ها محصولات ثبت‌نامی را بین پنج روزتا یک ماه تحویل می‌دهند، اما سایپایی‌ها تصمیم دارند خودروهای مشمول تسهیلات 25 میلیونی را ظرف یک تا 30 روز به دست مشتریان برسانند. البته به گفته خودروسازان، روند ثبت‌نام و استعلام از بانک مرکزی و...، بیش از یک هفته طول می‌کشد و با این حساب امکان تحویل برخی خودروها به مشتریان 10 روز پس از ثبت‌نام وجود دارد.