وجود خودروهای فرسوده، قاچاق سوخت، نوسان قیمتی، افزایش سفر‌ها در فصول مختلف و چند عامل دیگر همگی حلقه‌های زنجیره‌ای هستند تا مصرف سوخت در کشور را از میانگین جهانی 5.5 لیتر در هر 100 کیلومتر به 7.8 لیتر در این مسافت برسانند. اما پرسش اصلی اینجا است که به راستی کدام یک از موارد ذکر شده مقصر اصلی مصرف بی رویه سوخت در کشور است؟
خودروهای فرسوده متهم ردیف اول مصرف سوخت/ وقتی اسقاط با ممنوعیت واردات خودرو فراموش می‌شود
به گزارش خبرنگار خودروکار، مردادماه سال گذشته خبر شکست رکورد مصرف سوخت در نیمه اول سال زده شد. پس از آن اعلام شد که تعطیلی های پی در پی تابستانی دلیل این افزایش مصرف بوده است. اما چیزی نگذشت که دوباره و در ابتدای فصل پاییز گذشته این خبر تکرار شد و پس از آن زمان دیگر مصرف سوخت حول میزان اعلام شده در تابستان چرخید و دنبال آن نیز مجددا و در بهار امسال مصرف سوخت روند افزایشی به خود گرفت.
در همین میان بسیاری از کارشناسان عواملی همچون وجود خودروهای فرسوده و با کیفیت پایین را مقصر اعلام کردند و برخی دیگر کمبود فرهنگ استفاده از خودروی شخصی را نشانه گرفتند، برخی کارشناسان شهری نیز وجود تعداد زیادی خودروی سواری در کلان شهرها و سایر کارشناسان نیز تولید بی رویه خودرو و راهی شدن آن ها به خیابان ها را دلیل افزایش مصرف بی رویه سوخت در کشور عنوان کردند. اما پرسش اینجا است که واقعا مقصر اصلی این افزایش مصرف کدام یک از موارد ذکر شده است؟
در همین راستا و در میان همه عوامل موثر در افزایش بی رویه مصرف سوخت، وجود خودروهای فرسوده و اسقاطی بیش از سایر عوامل دلیل و مدرک دارد تا یکی از مهمترین مقصران مصرف بی رویه سوخت باشد. چرا که براساس جدیدترین آمار اعلام شده از سوی رییس امور استاندارد و تدوین معیار در بخش حمل‌ونقل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت، با وجود سرانه پایین برمالکیت خودرو در ایران نسبت به دیگر مناطق، اما مصرف سوخت خودروها در کشور بالاس و این درحالی است که در حال حاضر 900 هزار دستگاه خودروی فرسوده سبک در کشور تردد میکنند.
به گفته مریم مهدی‌نژاد، در ایران به ازای هر یک هزار نفر 200 دستگاه خودرو وجود دارد، در حالی که این سرانه در امریکا 797 و در ایتالیا 679 است. همچنین افزونبر سرانه پایین، ناوگان خودرویی ایران فرسوده است، به‌طوری که 900 هزار دستگاه خودروی فرسوده سبک در کشور تردد میکنند و مجموع خودروهای سبک کشور 16 میلیون و 100 هزار دستگاه برآورد شده است.
حالا با آغاز نیمه دوم سال 97 و آغاز سال تحصیلی که همه ساله بر مصرف سوخت خودروهای سواری می افزاید، زنگ خطر مصرف بی رویه سوخت در کشور به صدا درآمده و به نظر می رسد امسال نیز باید انتظار روزهایی با شرایط ناسالم را داشت. چرا که از سال گذشته تاکنون برای نوسازی ناوگان سواری کشور اقدامی جدی صورت نگرفته است و تنها اقدام صورت گرفته، نوسازی ناوگان تجاری آن هم برای سه سال بوده است. از سویی دیگر، توقف واردات خودرو و کند شدن اسقاط خودرو توسط مراکز اسقاط این نگرانی را ایجاد می کند که امسال نه تنها از تعداد خودروهای فرسوده کاسته نمی شود، بلکه خودروهای فرسوده امسال نیز به لیست باقی مانده فرسوده های سال گذشته نیز افزوده شوند و بار این بخش را سنگین تر می کند.
به همین جهت، با شدت گرفتن مصرف سوخت در ماه‌های گذشته که باعث شده است تا افزایش مصرف به یکی از دغدغه‌های مهم در حوزه انرژی تبدیل شود این پرسش را در سر می پرواند که با ادامه ممنوعیت واردات خودرو و در مقابل وظیفه اسقاط خودروها بر گردن واردکنندگان و در مقابل معافیت خودروسازان داخلی از اسقاط خودروهای تولید شان، امسال چه بلایی بر سر مصرف سوخت و افزایش مصرف بی رویه خودروهایی که از منظر کیفیت با بیشترین مصرف سوخت همراه هستند، می آید؟
بر اساس آمار موجود، از تعداد ۱۶ میلیون دستگاه خودروی سبک در کشور حدود ۲،۳ میلیون دستگاه اسقاطی هستند که سهم زیادی در آلایندگی هوای کلان شهرها را از آن خود کرده اند.
سعید نیکدار- رییس ستاد سوخت- در همین زمینه می گوید: « نیمه اول امسال حدود 30 هزار خودرو اسقاط شدند که اگر اسقاط فرسودها ها با همین روند پیش رود و مشکلات گمرکی خودروها برطرف شود، حدود 50 هزار دستگاه خودرو تا پایان امسال اسقاط می شوند،این در حالی است که سال گذشته حدود 200 هزار دستگاه خودرو اسقاط شده است».
او می افزاید:« یکی از مهمترین مشکلات موجود، ممنوعیت واردات خودرو است و اسقاط خودروها و حتی طرح های نوسازی نیز به این بخش وابسته است».
نیکدار ادامه می‌دهد: « در هر صورت مصرف بی رویه سوخت، اختلاف ارز، افزایش قاچاق و در نهایت اسقاط نشدن خودروها همگی دست به دست یکدیگر داده است تا این بخش را تا حدی متزلزل کند».
بنا بر آمار ارائه شده میانگین مصرف سوخت در ایران ۷،۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که این رقم در دنیا ۵.۵ لیتر اعلام شده که در آینده نیز این رقم به کمتر از این میزان نیز کاهش خواهد یافت. همچنین مصرف بنزین از ابتدای سال جاری تاکنون رشد ۹.۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته را می‌دهد.
«در همین زمینه نیز نامه هایی به مجلس داده شده است تا خودروسازان مجددا به چرخه اسقاط خودروها برگردند و مکلف شوند تا به ازای تولید خودروهای خود تعدادی خودرد را اسقلط کنند».