روزانه همه ما در خیابان‌ها و بزرگراه‌های کشور شاهد عبور و مرور خودروهایی هستیم که شاید سال‌ها از عمر مفید آنها گذشته باشد، اما همچنان و با وجود مشکلات فراوان به انجام وظیفه مشغولند. طی تحقیقی که در مارس 2009 انجام شد، متوسط عمر خودروهای سواری در آمریکا 9.4 سال و وانت‌ها 7.6 سال است؛ البته در کشوری مثل ایران، این اعداد شاید به چند دهه نیز برسند. اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که طول عمر بخش‌ها و قطعات داخلی یک خودرو چند سال است؟ به عبارت دیگر، یک خودرو چند سال می‌تواند بدون مشکل کار کند؟ البته باید توجه داشته باشید که قاعده و قانون خاصی برای طول عمر قطعات داخلی یک خودرو وجود ندارد؛ گاهی اوقات یک خودروی صفر کیلومتر و نو با مشکلات فنی حاد مواجه می‌شود و گاهی یک خودروی قدیمی بدون کوچکترین مشکلی، چندین هزار کیلومتر را می‌پیماید. با وجود اطلاعات مختلفی که این روزها خودروسازان در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند، طول عمر قطعات داخلی خودرو هیچ‌گاه ذکر نمی‌شود؛ چراکه همان‌طور که می‌دانید، این امر به عوامل مختلفی از جمله کیفیت ساخت قطعه و نحوه نگهداری از آن بستگی دارد و به همین دلیل، هیچ‌گاه نمی‌توان یک مقدار دقیق و مشخص برای آن به دست آورد. طراحی برخی قسمت‌ها از جمله فیلتر روغن یا لنت ترمز، به گونه‌ای است که زود فرسوده شده و از بین می‌روند و به همین دلیل باید به صورت مرتب تعویض شوند و از آنجا که قیمت چندانی ندارند، مالک خودرو چندان نگران نمی‌شود. اما چنان‌چه یکی از بخش‌های اصلی و البته گران‌قیمت خودرو دچار مشکل شود، باید دید که آیا آن قسمت ارزش تعویض دارد یا خیر؟! موتور خودرو، یکی از مهم‌ترین و البته گران‌قیمت‌ترین بخش‌های یک خودرو میباشد. در این مقاله اطلاعات ارزشمندی در خصوص طول عمر موتور خودرو، عوامل موثر بر آن، نحوه نگهداری و ارتباط آن با طول عمر، و زمان تعویض موتور به دست می‌آوریم؛ پس با ما همراه باشید.
تعیین مدت زمانی دقیق و مشخص برای طول عمر موتور خودرو، تقریبا امری محال و غیر ممکن است؛ چراکه همان‌طور که در قسمت قبل ذکر شد، عوامل مختلفی در این امر دخیل هستند. با این‌حال، زمانی‌که این عوامل را بشناسید و نسبت به آنها آگاهی داشته باشید، می‌توانید مدت زمان احتمالی را پیش‌بینی کنید؛ البته باید توجه داشته باشید که این مدت زمان برای خودروهای مختلف، متفاوت است و هرگز نمی‌توان یک عدد را برای تمامی خودروها تعمیم داد. نخستین عامل موثر بر طول عمر موتور خودرو، چگونگی ساخت آن میباشد. در صنعت خودروسازی از فلزات مختلفی برای ساخت پیشرانه استفاده می‌شود که عمده آنها را آهن و آلومینیوم تشکیل می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید، آهن مقاومت گرمایی بیشتری دارد و به همین دلیل، از دوام و طول عمر بیشتری برخوردار است. نحوه رانندگی نیز، بر طول عمر موتور تاثیر می‌گذارد؛ به عبارت دیگر، هرچه موتور بیشتر و سخت‌تر کار کند، عمر آن کاهش می‌یابد. حمل بارهای سنگین، افزایش و کاهش مداوم شتاب، رساندن دور موتور به خط قرمز، و رانندگی با سرعت زیاد در طولانی مدت می‌توانند بر طول عمر موتور خودرو تاثیر منفی گذاشته و مدت آن را کاهش دهند. با این وجود، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر طول عمر موتور خودرو، میزان رسیدگی و نگهداری از آن میباشد. خودروسازان و تعمیرکاران متفق‌القول بر این باورند که عدم رسیدگی مناسب به خودرو می‌تواند تمام بخش‌های آن را تحت تاثیر قرار داده و عمر مفید آنها را کاهش دهد.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در مبحث نگهداری از موتور باید مد نظر قرار دهید، تمیز نگه داشتن روغن موتور است. موتور خودرو قلب تپنده خودرو و روغن موتور، خون جاری در رگ‌های آن است؛ بنابراین، تمیز نگه داشتن آن از اهمیت بسیاری در سلامت خودرو برخوردار است. وظیفه پاکسازی روغن موتور برعهده فیلتر روغن است و در نتیجه فیلتر روغن باید به صورت مرتب و پیش از کثیف شدن روغن تعویض شود. روغن کثیف، همانند خون کثیف، می‌تواند منجر به کاهش طول عمر و بروز مشکلات اساسی شود. نحوه تنفس موتور خودرو نیز، بر طول عمر آن تاثیرگذار میباشد؛ چراکه اگر موتور به خوبی نفس نکشد، باید سخت‌تر و بیشتر کار کند. به همین دلیل، تعویض به موقع فیلتر هوا بسیار حائز اهمیت میباشد. از دیگر نکاتی که باید مورد توجه قرار دهید، سیستم خنک‌کننده موتور میباشد؛ چرا که افزایش دمای موتور سبب فرسودگی بخش‌های مختلف آن می‌شود. نکته آخر اینکه، به آمپرها (دمای آب و فشار روغن) و چراغ های هشدار دهنده توجه داشته باشد و در صورت روشن شدن چراغ چک، حتما به یک مکانیک مراجعه کنید.
حتی اگر مراقبت بسیاری از خودروی خود به عمل آورید، گاهی اوقات مجبور می‌شوید برخی قطعات از جمله تایرها، لنت‌های ترمز، و شاید موتور را تعویض کنید. البته باید در نظر داشته باشید که تعویض موتور کاری بسیار سخت و دشوار میباشد؛ چراکه نه تنها موتور، بزرگ و سنگین میباشد، بلکه قطعات ریز بسیاری داخل این قلب وجود دارد که ارتباط آن را با سیستم اگزوز، خنک کننده، گیربکس، و سیستم‌های برقی خودرو برقرار می‌کند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام تعویض موتور باید مدنظر قرار دهید، انتخاب موتوری مناسب با خودرو است؛ برای مثال، شما نمی‌توانید یک پیشرانه هشت سیلندر را داخل یک مینی‌کوپر جای دهید. در نظر گرفتن وزن موتور و تناسب آن با توانایی سیستم تعلیق از دیگر مسائلی است که هنگام انتخاب پیشرانه جدید باید به آن توجه کنید. پس از انتخاب و خرید پیشرانه جدید که به تنهایی بیش از 1,000 دلار هزینه دربردارد، نوبت به قرار دادن آن در جای خود و اتصال دیگر قسمت‌ها می‌رسد و در پایان، صورت‌حسابی چند هزار دلاری انتظار شما را می‌کشد. پس بهتر است، بیش از پیش مراقب خودروی خود باشید!