در حالی که ایران در سال 2014 از نظر میزان تولید خودرو جایگاه 17 را در جهان داشت طبق آخرین گزارش انجمن جهانی خودرو سازان رده ایران با سه پله سقوط به رده 20 رسیده است. طبق گزارش انجمن جهانی خودرو سازان تولید ایران در حدود 10 درصد کاهش یافته و به 980 هزار دستگاه در سال رسیده است.
به گزارش اقتصادنیوز، در حالی که ایران تا سال 90 خود را به آرامی به 10 کشور برتر تولید کننده خودرو از نظر تیراژ نزدیک کرده بود، طی چند سال اخیر با کاهش رشد تولید چندین پله سقوط را در رده بندی جهانی تجربه کرده است.
آمار انجمن جهانی خودروسازان از میزان تولید خودرو در کشورهای مختلف جهان طی سال 2010 میلادی حاکی از آن است که ایران با تولید یک میلیون و 500 هزار خودرو رتبه 13 را بین کشورهای خودرو‌ساز دنیا داشت. در سال 2014 رتبه ایران به جایگاه 17 با میزان تولید یک میلیون و 90 هزار دستگاه خودرو در سال کاهش پیدا کرده بود. در سال 2015 هم جایگاه ایران با تولید 980 هزار خودرو، مکان بیستم بود.
بر اساس گزارش انجمن جهانی خودرو سازان در سال ۲۰۱۵ چین با تولید ۲۴ میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو در مقام اول، آمریکا با تولید ۱۲ میلیون ۱۰۰ هزار خودرو در مقام دوم و ژاپن با تولید ۹ میلیون ۲۷۸ هزار خودرو در مقام سوم است.
چین در سال2010 بیش از 18.5 میلیون دستگاه در سال خودرو تولید کرده بود که این عدد در سال 2014 به 23 میلیون 722 هزار دستگاه رسید. در سال 2014 پس از کشور چین کشور آمریکا با تولید سالانه 11.6 میلیون، ژاپن با تولید 9.7 میلیون و آلمان با تولید 5.9 میلیون دستگاه خودرو ،رده‌های دوم تا چهارم را به‌خود اختصاص داده‌بودند.
در سال 2014 کشور کره جنوبی -که همزمان با کشورمان پای به عرصه صنعت خودرو گذاشته- با تولید سالانه 4.5 میلیون دستگاه در مکان پنجم این رتبه‌بندی قرار گرفته بود.
در سال 2015 به ترتیب آلمان با حدود شش میلیون، کره با حدود 4.5 میلیون، هند با ۴ میلیون، مکزیک با 3.5 میلیون، اسپانیا با دو میلیون ۷۰۰ هزار دستگاه، برزیل با دو میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه و کانادا با تولید حدود دو میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه در مقام‌های چهارم تا دهم قرار دارند.
در مقام ۱۱ تا ۲۰ هم به ترتیب فرانسه، تایلند، انگلیس، روسیه، ترکیه، جمهوری چک، ایتالیا، اندونزی، اسلواکی و ایران قرار دارند.
با این روند، موضوعی که اکنون واقعی و ملموس به‌نظر می‌رسد آن است که ایران با تولید سالانه 980 دستگاه خودرو- که فناوری بیش از 80 درصد آن نیز حداقل به 20 سال قبل باز می‌گردد بیستمین کشور تولیدکننده خودرو در جهان است، ولی اگر تولید خودروهای به روز در کشورمان را حساب کنیم ایران با تولید حدود 200 هزار دستگاه، قدرت تولید خودروهای مدرنش نصف قدرت تولید در کشور کوچک تایوان است.
آمار تولیدی که با ساخته شدن خودروهای بی کیفیت و تاریخ گذشته و در یک بازار انحصاری بدست آمده شاید برای برخی مدیران عامل خوبی برای سرگرم کردن افکار عمومی باشد ولی واقعیت این است تکنولوژی تولید تنها به کمیت تولید باز نمی گردد چرا که کشورهای پیشرویی مانند ایتالیا با فیات و فراری حدود یک میلیون دستگاه و انگلستان با لندرور، جگوار، مینی ماینر و واکسهال یک میلیون و 700 هزار خودرو در سال تولید می کنند.
طبق برنامه‌ریزی‌هایی که توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از چند سال پیش انجام شده است، ایران با بازاریابی در خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای میانه و شرق اروپا در خوشبینانه‌ترین حالت می‌تواند دو میلیون و 500 هزار خودرو تولید کند. تحقق این هدف نیز در شرایطی ممکن است که اولا با شکوفا شدن اقتصاد و خروج مناسب خودروهای فرسوده تقاضای بازار داخلی کاهش نیابد و در ادامه همکاری ایران در فضای آرام سیاسی با شرکت‌های بزرگ خودروسازی، جهت تولید مشترک افزایش یابد. خودروسازان برای افزایش تولیدات خود باید به فکر یافتن بازارهای جدید باشند و برای حضور در بازارهای جهانی احتیاج به کیفیت و فناوری مناسب دارند. حال آنکه اصلی‌ترین محصول بازار خودروی ایران که پراید است با فناوری 20 سال قبل، توان رقابت با محصولات هم‌کلاس خود را که توسط تولید‌کنندگان بزرگ عرضه می‌شود ندارد. چرا که محصولات مشابه این خودرو با فناوری روز، 50 درصد مصرف سوخت کمتر و کیفیت بیشتری دارند و با قیمتی مشابه پراید با امنیت به مراتب بیشتر در بازارهای جهانی عرضه می‌شوند. یا به‌عنوان نمونه سمند که خودروی اصلی ایران خودرو برای صادرات محسوب می‌شود، وضعیت مشابه پراید را با محصولات هم‌کلاس خود در جهان دارد.
خودروسازان ایرانی تنها در حالی می‌توانند به صادرات یک میلیون خودرو امیدوار باشند که با خودروسازان بزرگ همکاری کرده و پایگاه منطقه‌ای آنان باشند؛ درست همان کاری که ترکیه انجام داده و مرز صادرات صنعت خودروی خود را به بیش از 500 هزار دستگاه در سال رسانده است، به نحوی که هم اکنون با تولید یک میلیون و 358 هزار دستگاه خودرو، رتبه 15 را در صنعت خودروی جهان در اختیار دارد. اما صنعت خودرو ایران با وجود سرمایه‌گذاری‌های بعضا زیان‌ده برای ساخت کارخانه‌های خودروسازی در کشورهای دیگر، تنها توانسته صادرات محصولاتی مانند سمند و پراید را در بهترین حالت به عددی کمتر از 60 هزار دستگاه برساند؛ رقمی که کمتر از 7 درصد مجموع تولید صنعت خودرو ایران را شامل می‌شود.
در اینکه صنعت خودروی کشورمان در مقایسه با شرکت‌های بزرگ خودرو‌ساز جهانی هیچ حرفی برای گفتن ندارد بحثی نیست چرا که حتی در قیاس با خودروسازان شرقی مانند کره و چین نیز در شرایطی که این کشورها هر روز در حال افزایش تنوع تولید و ارتقای فناوری و کیفیت هستند، آمارهای سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نشان از ایرادات فنی بسیار در خودروهای ایرانی دارد . همچنین در بخش فناوری هم به غیر از موتور ملی، سمند، تندر90 و خودروی بومی سایپا که همگی طرح‌های سال‌های 80 تا 84 هستند، در 10 سال اخیر هیچ طرح جدیدی در صنعت خودروی ایران شکل نگرفته است.
این در حالی است که 5خودرو‌ساز اول جهان هر کدام سالانه بیش از مجموع درآمد صنعت خودرو ایران که 11 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود برای طرح‌های تحقیقاتی هزینه کرده و هرکدام از آنها سالانه بیش از 10 مدل جدید خودرو را به بازار معرفی میکنند. اما در عمر 40 ساله صنعت خودروی ایران همه محصولات جدید خودروسازان داخلی که بتوان آن را محصول و نشان یک شرکت دانست، تنها درسمند خلاصه می‌شود.
با گذشت بیش از 40 سال از آغاز فعالیت، صنعت خودرو در ایران می خواهد به کدام راه برود؛آیا این صنعت مونتاژ کار است، آیا تنها می خواهد پایگاه تولید بوده یا اینکه سرانجام می خواهیم به خودرو سازانی واقعی تبدیل شویم؟!سال هاست که این پرسش ها مطرح می شود؛ پرسش هایی که به اندازه تاریخ صنعت خودروی ایران قدمت دارند. شاید بتوان گفت که اکنون در صنعت خودرو نه مونتاژکار و نه طراح هستیم بلکه جایی بین زمین و آسمان را به خود اختصاص داده ایم. با نگاهی عادلانه باید گفت، اکنون صنعت خودروی ایران بیش از 15سال است که از مرحله مونتاژ کاری به مرحله ساخت قطعات در داخل به صورت کپی کاری رسیده. حدود 80 درصد از یک میلیون خودروی تولیدی در کشور، ساخت داخلی بالای 70 درصد دارند، پس دیگر مونتاژ کار نیستیم؛ اما آیا ما خودرو ساز شده ایم؟! از آنجا که هنوز صنعت خودروسازی کشورمان صاحب پلت فرم نیست جزو خودرو سازان بزرگ هم محسوب نمی شود همچنین دانش ساخت بسیاری از قطعات را نیز نداریم بلکه آنها را با کپی کاری تولید می کنیم، دستاورد تولید خودرو در ایران نیز محصولاتی است که باید مردم در مورد کیفیت آن قضاوت کنند. روشی که تا کنون بیانگر این واقعیت بوده که در خودروهای تولید داخل کیفیت یک خودرو خوب و دیگری واقعا بد است. از سوی دیگر صنعت خودروی کشورمان هنوز هیچ راهبرد مشخصی ندارد.
تولید خودرو ایران چرا در سال 2015 کاهش یافت؟
بحران تحریم خرید خودرو های صفر توسط مردم و نبود نقدینگی را می توان از دلایل اصلی کاهش تقاضا خودرو در سال 2015 دانست بحرانی که به انبار شدن 100 هزار خودرو انجامید بحرانی که البته صنایع خودرو سازی با کمک موقت دولت در دادن وام برای خرید خودرو، کمی توانسته اند آن را از سر بگذرانند اما این بحران عملا دو موضوع را نشان می‌دهد. افزایش قیمت خودرو بیش از سه برابر طی شش سال گذشته قدرت خرید مردم را بشدت کاهش داده است و مردم دیگر توان افزایش قیمت دیگری را ندارند از طرفی مردم از کیفیت خودرو های تولیدی در ایران و نبود تنوع و رقابت خسته شده اند.
البته یکی از دلایلی که مردم را در خرید خودرو در سال گذشته دودل کرده بود انتظار برای ورود محصولات جدید خودرو به بازار است. مردم منتظرند تا با قرار داد های جدید صنایع خودرو سازی با شرکت های بزرگ خودرو های جدید با کیفیت و قیمت مناسب وارد بازار شود.