زمانی برای خرید خودرو، یا باید در صف ثبت نام نمایندگی خودروسازها صف می‌کشیدیم، یا مستقیم سراغ نمایشگاه‌های ماشینی که می‌شناختیم می‌رفتیم یا آخر هفته جایی که فروشنده‌های ماشین‌های دست دوم جمع می‌شدند، سر می‌زدیم. البته صفحه‌ی آگهی روزنامه‌ها هم حسابی پرطرفدار بودند. حالا دیگر همه‌چیز تغییر کرده و خیلی از کارها، از ثبت نام خودروی کارخانه‌ای گرفته تا خرید ماشین دست دوم را می‌توانیم اینترنتی انجام دهیم. با این حال همچنان بعضی کارها هستند که در این عصر تجارت الکترونیک باید برایشان وقت بگذارید و از این طرف شهر به آن طرف بدوید. کارهایی که عموما در خرید خودروی دست دوم باید انجام شوند. از کارشناسی فنی خودرو برای مطمئن شدن از سلامت آن گرفته تا محضر و پلاک که یکی دو روز کاری از شما وقت می‌گیرند. اگر تا به حال خرید و فروش خودرو انجام نداده‌اید، ممکن است در پیچ و خم آن حسابی گیج شوید. در ادامه راهنمایی تهیه کرده‌ایم که به صورت مرحله به مرحله شما را با فرایند خرید خودرو آشنا می‌کند. راهنمایی که سعی می‌کند شما را بیشتر به سمت استفاده از خدمات اینترنتی هدایت کند.
گام اول: انتخاب
قطعا گام اول در هر خریدی، انتخاب است. در خرید خودرو هم باید ببینید که نیازتان چیست، چه مدل ماشینی نیاز شما را برآورده می‌کند، چقدر پول دارید و می‌خواهید ماشین نو بخرید یا دست دوم. یکی از راحت‌ترین کارها برای خرید خودروهای صفر کیلومتر داخلی، مراجعه به سایت فروش اینترنتی یکی از خودروسازان است. خودروسازان معمولا مدت زمانی محدود را برای فروش نقدی یا پیش‌فروش اعلام میکنند. شما باید در بازه‌ی زمانی مشخص به سایت آن‌ها مراجعه کنید و خریدتان را انجام دهید. با این حال این کار دردسرهایی هم دارد. از جمله اینکه گاهی اوقات در تحویل خودرو تاخیر میکنند یا اینکه همیشه آن مدل خودرویی را که قصد خریدش دارید، برای فروش نمی‌گذارند. مثلا ممکن است L90 اتوماتیک بخواهید، ولی این ماه آن را برای فروش نقدی نگذاشته باشند. بنابراین بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند سراغ خرید خودروی صفر کیلومتر از دست یا خرید خودروهای دست دوم بروند.
اگر می‌خواهید از دست خودروی صفر یا دست دوم بخرید باز هم کافیست که پشت مانیتور بنشینید. سایت‌های مختلفی وجود دارد که فروشنده‌ها ماشین‌هایشان را با اطلاعات کامل و عکس برای فروش می‌گذارند. معمولا در این سایت‌ها که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به «باما» و «دیوار» اشاره کرد، می‌توانید بر اساس برند، مدل، نوع، رنگ و قیمت خودرو یا حتی شهر محل اقامت، خودروی مورد علاقه‌تان را پیدا کنید. به هر حال این کار خیلی آسان‌تر از گشت زدن در آن جمعه‌بازارهای شلوغ خرید و فروش ماشین است.
تا می‌توانید در این سایت‌ها وقت بگذارید و با توجه به نیاز و بودجه، آپشن‌های مختلف را ببینید و ارزیابی کنید. با مالک بعضی از آن‌ها که پسندیده‌اید تماس بگیرید و صحبت کنید. سعی کنید اطلاعات بیشتری از آن‌چه روی سایت نوشته از او بگیرید و ببینید که راننده دقیقا چه استفاده‌ای از خودرو کرده است. مثلا دست خانم دکتری بوده که هر روز با آن به مطب می‌رفته یا دست چند برادر نوجوان بوده که تا توانسته‌اند با ماشین در خیابان‌ها گاز داده‌اند، تصادف کرده‌اند و در کل پدرش را در آورده‌اند! البته انتظار نداشته باشید همه صادقانه با شما صحبت کنند.
گام دوم: کارشناسی فنی
بعد از اینکه خودرویی که به صورت اینترنتی پسندیدید را انتخاب کردید، با فروشنده تماس بگیرید و پس از صحبت‌های اولیه، جایی با او قرار بگذارید. خودرو را از نزدیک ببینید و اینک بسته به اطلاعاتتان از خودرو، می‌توانید درباره‌ی وضعیت سلامتی آن بیشتر بفهمید. اگر قبلا ماشین داشته‌اید، می‌توانید با گشت کوتاهی در شهر تا حدودی متوجه وضعیت آن بشوید. به بدنه و رنگ خوردگی‌ها هم دقت کنید چرا که می‌تواند نشان دهنده‌ی سرگذشت پرتلاطم یا آرام ماشین باشند. جدا از همه‌ی دقت‌های اولیه‌ای که باید بکنید، حتما باید خودرو را پیش کارشناس ببرید. معمولا دو کارشناس باید خودرو را از نزدیک ببینند. یکی کارشناس بدنه است که وضعیت سلامت بدنه، رنگ‌شدگی، صافکاری و سوابق تصادف ماشین را برایتان شرح می‌دهد و دیگری کارشناس فنی است که از وضعیت فنی خودرو برایتان می‌گوید.
اگر کارشناس آشنا سراغ دارید، از او بخواهید که به محل قرار بیاید یا اصلا ماشین را پیش او ببرید. در غیر این صورت، این کار را می‌توانید اینترنتی انجام دهید. سایت‌هایی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها سفارش کارشناس بدهید تا کسی را به محل مورد نظر شما بفرستند. یکی از این سایت‌ها، «همراه مکانیک» است. کارشناس با دریافت مبلغی چند ده هزار تومانی، از سیر تا پیاز خودرو را بررسی می‌کند و نتیجه را به صورت کتبی به شما ارائه می‌دهد. حتما از او بخواهید که به شما بگوید خودرویی با این شرایط سلامت دقیقا چقدر می‌ارزد. بعد از آن می‌توانید با فروشنده سر این مسئله چانه بزنید.
گام سوم: قول‌نامه
بعد از کارشناسی فنی و اطمینان از هماهنگی قیمت خودرو با سلامت آن می‌توانید همان‌جا قول‌نامه‌ی دستی بنویسید. در قول‌نامه اطلاعاتی مثل نام و نام خانوادگی، شماره تلفن، آدرس، نام پدر، شماره ملی، مشخصات کامل کارت ماشین و قیمت معامله را می‌نویسید. اگر دوست داشتید هم می‌توانید به یک نمایشگاه خودرو یا دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید تا قول‌نامه‌ی رسمی را روی کاغذهای مخصوصی که برای این کار فیلدهای مشخص دارد بنویسید.
بعد از نوشتن قول‌نامه، باید حداقل مبلغی یکی دو میلیون تومانی را به عنوان بیعانه به فروشنده بدهید. سپس اگر نخواستید همان موقع به محضر و تعویض پلاک مراجعه کنید، می‌توانید ماشین را به یک پارکینگ عمومی ببرید. آن‌جا قبضی می‌نویسند و آن را به دو نیم تقسیم میکنند. یک پاره را به دست فروشنده و پاره‌ای دیگر را به دست خریدار می‌دهند و زمانی که هر دو پاره با هم به پارکینگ برسند ماشین ترخیص میشود. البته پارکینگ در شرایطی است که فروشنده و خریدار به هم اعتماد نداشته باشند در غیر این صورت ماشین می‌تواند پیش یکی از دو طرف باقی بماند.
گام چهارم: تعویض پلاک و محضر
بعد از قول‌نامه و گرفتن خودرو از پارکینگ، به همراه مالک به مرکز تعویض پلاک خودرو می‌دهید. آن‌جا مالک باید مدارک مختلف شامل کارت خودرو، برگ سبز، فاکتور فروش خودرو، سند قطعی (در صورتی که خودرو دست مالک اول نباشد)، بیمه‌ی شخص ثالث، مدارک شناسایی و وکالت، عوارض شهرداری، برگه عدم خلافی و برگه‌ی احراز محل سکونت خریدار را همراه داشته باشد. البته اگر مالک حوصله‌ی ایستادن در صف تعویض پلاک را نداشته باشد می‌توانید قبل از این کار با هم به محضر یا همان دفتر اسناد رسمی بروید و با تحویل همه‌ی مدارک به محضردار به شما وکالت بدهد که برای تعویض پلاک مراجعه کنید و با فروشنده خداحافظی کنید.
در محضر سند قطعی نوشته میشود و مابقی پول ماشین را منهای بیعانه‌ی اولیه به فروشنده می‌دهید. انتقال پول می‌تواند با چک رمزدار یا کارت به کارت انجام شود. بعد از این تقریبا کار تمام شده است و مالک همه‌ی مدارک بالا را به محضردار می‌دهد. البته بحث بیمه هم باقی می‌ماند. بیمه‌ی شخص ثالث مربوط به خودرو است و با خرید و فروش اتفاقی برایش نمی‌افتد. ولی بیمه‌ی بدنه باید با تغییر صاحب خودرو تغییر کند. بنابراین باید به یکی از شعب بیمه‌ی مورد نظر مراجعه کنید تا با یک الصاقیه تغییر مالک خودرو را مشخص کند.
پی‌نوشت: درباره‌ی صدور سند قطعی، میان نیروی انتظامی و قوه‌ی قضاییه اختلاف وجود دارد. نیروی انتظامی می‌گوید که برگه سبز به نام هرکس باشد او مالک خودرو است، ولی قوه‌ی قضاییه بدون صدور سند قطعی معامله را به رسمیت نمی‌شناسد. در هر صورت بهتر است سند قطعی صادر شود تا بعدا مشکلی بوجود نیاید.
در ادامه می‌توانید اینفوگرافیک راهنمای خرید خودرو را مشاهده کنید.