سیستم استاپ/استارت اتوماتیک، موجود در خودروهای مدرن چگونه کار میکند؟ آیا این فناوری در کاهش مصرف سوخت تأثیرگذار است؟ در ادامهی مطلب به پاسخ این پرسشها پرداختهایم.
اگر در جریان تکنولوژیهای بهکاررفته در خودروهای مدرن باشید، احتمالاً با سیستم استاپ/استارت و مانور زیاد شرکتهای خودروسازی مبنی بر مصرف سوخت پایینتر هنگام فعال بودن این سیستم، آشنایی دارید. این سیستمها که در برندهای مختلف تفاوت چندانی ندارند، اخیراً همهگیرتر شدهاند؛ ایده و عملکرد کلی این سیستم بسیار ساده است: در صورت توقف پشت چراغ قرمز یا ترافیک شدید، نیازی به روشن بودن خودرو نیست. بنابراین با خاموش شدن خودرو و پیشرانه، سوخت بیهوده مصرف نمیشود.
اما این سیستم چگونه کار میکند و نقاط قوت و ضعف آن چیست؟
مصرف سوخت پایینتر با استاپ/استارت
بهطور کلی نحوهی عملکرد سیستمهای استاپ/استارت در خودروهای مختلف یکسان است و تنها تفاوت، به تجربهی هر راننده از این سیستم برمیگردد. با فشردن پدال ترمز و توقف کامل خودرو، پیشرانه خاموش میشود که بهدنبال آن مصرف سوخت نیز پایان مییابد. در ادامه با برداشتن پا از روی پدال ترمز، موتور در سریعترین زمان ممکن روشن میشود تا راننده بدون وقفه به حرکت ادامه دهد. گروه خودروسازی فولکس واگن آمریکا، برای اولین بار این سیستم را در سال ۲۰۱۷ و در مدلهای شاسیبلند اطلس و تیگوان به کار برد.
داگ سوروپسکی، عضو ارشد تیم مهندسی فولکس واگن، در توضیح این سیستم میگوید:
با برداشتن پا از روی پدال ترمز، سیستم کاهش فشار وارده بر پدال را تشخیص میدهد و قوای فنی را آمادهی استارت موتور میکند؛ در واقع قبل از فشردن پدال گاز، موتور خودرو روشن میشود. یکی از اولویتهای مهم این سیستم، نبود هیچگونه وقفه در کارکرد آن است. هدف ما این است که با فشردن پدال گاز، خودرو بیدرنگ حرکت کند تا راننده هیچ اتلاف وقتی تجربه نکند.
سیستم استاپ/استارت با هر دو جعبهدندهی دستی و اتوماتیک کار میکند؛ البته این سیستم در حال حاضر فقط روی خودروهای مجهز به جعبهدندهی خودکار و دو کلاچهی محصولات فولکس واگن قرار دارد. در حقیق مدیران فولکس واگن آمریکا، این سیستم را مناسب مشتریان آمریکایی طراحی کردهاند. با این وجود، مفهوم کارکرد این سیستم در خودروهای با گیربکس دستی راحتتر است. با قرار دادن دنده در حالت خلاص و برداشتن پا از روی کلاچ، موتور خاموش و به محض فشردن کلاچ، موتور دوباره روشن میشود و قبل از دنده انداختن، خودرو آماده حرکت است.
نقاط قوت و ضعف سیستم استاپ/استارت
با توجه به اینکه این سیستم به برخی اجزای پیشرانه و قوای فنی خودرو فشار بیشتری وارد میشود، خودروهای مجهز به سیستم استاپ/استارت در این قسمتها که در معرض خرابی احتمالی هستند، با بهینهسازی همراه شدهاند. پیشرانهی این خودروها بهگونهای طراحی شده است که در کنار استارتر، باتری ۱۲ ولتی و دینام تقویتشده، در هنگام فعال بودن سیستم استاپ/استارت روغن همیشه در آن جریان داشته باشد. برخی خودروهای مجهز به سیستم استاپ/استارت، مانند خودروهای هیبرید انرژی اضافه ذخیره میکنند. در حقیقت انرژی بازسازی موجود در سیستم به باتری فرستاده میشود تا در صورت نیاز به مصرف برسد؛ مانند یک خودروی هیبرید معمولی، ولی در مقیاس بسیار کوچکتر.
قابل درک است که تمام رانندگان از این سیستم راضی نیستند و وجود آن در ترافیک سنگین و خاموش و روشن شدن مکرر خودرو را آزاردهنده میدانند. سیستم استاپ/استارت در برخی خودروها فقط در صورت مناسب بودن شرایط فعال میشود. سوروپسکی اشاره میکند که در صورت سرد بودن پیشرانه یا روشن بودن سیستم تهویه در بالاترین تنظیمات، سیستم استاپ/استارت خودروهای فولکس واگن به دلیل احتمال ایجاد شرایط نامناسب در کابین، فعال نمیشود. حتی این سیستم در برخی خودروها در صورت گرم یا سرد بودن بیش از حد هوا غیر فعال میشوند؛ البته همیشه میتوان بهصورت دستی هم این سیستم را بهکل خاموش کرد. در واقع بر اساس گزارش کارشناسان آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، نیمی از رانندگانی که مالک خودروهای مجهز به سیستم استاپ/استارت هستند، این سیستم را غیر فعال میکنند.
اما سوروپسکی میگوید نقش این سیستم در کاهش مصرف سوخت، اهمیت استفاده از آن را بالا میبرد:
این سیستم در محیطهای شهری و شلوغ در مقایسه با محیطهای حاشیهی شهرها یا روستاها، نقش مهمتری در کاهش مصرف سوخت دارد؛ عامل مهم، تعداد توقفها و مدتزمان هر توقف در پشت چراغهای قرمز است.
سوروپسکی میگوید این سیستم در مناطق شهری از ۱۰ تا ۱۵ درصد در مصرف سوخت صرفهجویی ایجاد میکند. در واقع این ارقام در مورد آلایندگی خودرو هم صدق میکند که بنابراین ۱۰ تا ۱۵ درصد آلایندگی کمتری از این خودروها به محیط وارد میشود. شاید بتوان گفت این خودروها بیشتر مناسب افرادی هستند که در مسیرهای با توقف زیاد رفت و آمد دارند. با اینکه فولکس واگن بهتازگی از این سیستم استفاده میکند (شاید تلاشی جهت رفع مشکلات رسوایی آلایندگی غول خودروسازی آلمان باشد)، ولی شرکتهای چون بیامو، فورد، ولوو، کیا و هوندا مدتها است که خودروهای مجهز به این سیستم را به بازار عرضه کردهاند. به گفتهی سوروپسکی، وجود سیستم استاپ/استارت، بیشتر متوجهی استانداردهای قوانین CAFE آمریکا است. با اینکه شرکتهای خودروسازی خودروهای مجهز به این سیستم را در کشورهای دیگر هم عرضه میکنند، ولی این سیستم بیشتر در خودروهای بازار آمریکا فراگیر خواهد بود.
در واقع هیچ چیزی مانع شرکتهای خودروسازی جهت فروش خودروهای همراه سیستم استارپ/استارت در دیگر کشورها نیست، بلکه هنوز نگرانی لازم محیطی زیستی و تقاضا برای این نوع خودروها در آن کشورها به مانند آمریکا وجود ندارد.