سناریوی تعدیل نیروهای انسانی که از بهار امسال و به ویژه از اوایل تابستان در شرکت‌های خودرویی و وابسته همچون شرکت‌های واردکننده خودرو، قطعه‌سازان و سایر فعالان خودرویی کلید خورد، گویا هنوز ادامه دارد، چرا که هنوز درهای واردات خودرو روی واردکنندگان بسته است و آن ها راهی جز تعدیل نیرو ندارد.
زمزمه‌های تعدیل نیرو شرکت‌های وابسته به صنعت خودرو از جمله شرکت‌های واردکننده خودرو، قطعه سازان، لیزینگ‌ها و تولیدکنندگان لوازم یدکی خودرو و غیره از بهار امسال و همزمان با افزایش نرخ ارز و خروج آمریکا از برجام آغاز شد و از ابتدای تابستان تاکنون اما شدت بیشتری گرفت؛ به گونه‌ای که از میان 14 هزار نیروی فعال در بخش واردات، تاکنون سه هزار نفر تعدیل نیرو شده و احتمال تعدیل نیروی سه هزار نفر دیگر در وجود دارد.
حال پرسش اینجا است که آیا در مدت زمان باقی مانده ( 29 روز) به اجرای تحریم‌های نفتی، تعدیل نیروها در شرکت‌های واردکننده خودرویی به دلیل نبود خودرویی جهت عرضه به خریداران و کاهش خدمات پس از فروش و سایر خدمات این شرکت‌ها، شدت می‌گیرد و یا تا آن زمان دولت چاره‌ای برای تعدیل شدگان صنعت خودرو و باز شدن درهای واردات خودرو به کشور، می‌اندیشد؟
ماجرای تعدیل نیروها از کجا آغاز شد
با افزایش نرخ ارز از بهار امسال و زمزمه‌های خروج آمریکا از برجام و تشدید نگرانی‌ها از بسته شدن ثبتارش و کاهش تعداد خودروهای وارداتی، برخی شرکت‌های واردکننده خودرو دست به کار شدند و برخی نیروهای انسانی خودرو را تعدیل کردند. اما سوم تیرماه وزیر صمت آب پاکی را روی دست واردکنندگان ریخت و به کلی واردات خودرو به کشور را ممنوع کرد. از همان روز نیز بسیاری از شرکت‌های واردکننده خودرو که فروش خوبی از خودروهای شرکت طرف قراردادشان در ایران داشتند، احساس خطر کردند و به تدریج از تعداد پرسنل خود کاستند.
برخی دیگر از شرکت‌ها اما دست نگه داشتند تا شاید اوضاع کمی بسامان شود، اما با گذشت یکماه از ممنوعیت واردات خودرو، دور جدید تحریم‌های آمریکا با محوریت تشدید محدودیت‌ها برای صنعت خودرو ایران آغاز و تعدادی از شرکای قدیمی خارجی از صنعت خودروسازی ایران خداحافظی کردند.
پس از رفتن فرانسوی‌ها با نمایندگانشان همچون رنو و پژو، تعداد زیادی از شرکت‌های واردکننده و شاید بتوان گفت از جمله بزرگترین آن‌ها مجبور به تعدیل نیروهایی با تعداد بالا شدند. در مقابل برخی دیگر از شرکای خارجی به محض احساس خطر نیز زیر قول و قرارشان با ایران زدند و نیامده رفتنی شدند و صنعت خودرو رو به رشد ایران ماند و چند شرکت چینی و خودروساز داخلی که دیگر نه از قراردادهای جدید خبری است و نه جوینت ونچری باقی مانده است.
آمارها از تعدیل نیروی شش هزار نفر می گویند
آمارهای تعدیل نیرو در بخش واردت خودرو از ابتدای امسال تا شهریورماه امسال، حدود سه هزار نفر عنوان شده است وبه گفته دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در صورت باز نشدن واردات خودرو، این آمار تا پایان سال جاری به شش هزار نفر خواهد رسید.
حال با اشاره به اجرای دور دیگری از تحریم های آمریکایی همچون تحریم های نفتی از 13 آبان ماه و ادامه ممنوعیت واردات خودرو، ممنوعیت ترخیص حدود 20 هزار خودرو از ابتدای تابستان امسال تاکنون، تحمیل حدود شش هزار نیروی بیکار به صنعت خودرو در آینده نزدیک چه بلایی بر سر صنعت خودرو می آید؟ آیا باید ایران به طور کلی با واردات خودرو خداحافظی کند؟
پیش تر مهدی دادفر- دبیر انجمن واردکنندگان خودرو به خودروکار گفته بود که بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی انجمن وارد کنندگان خودرو به وزارت کار، تا اوایل شهریورماه بالغ بر 3200 نفر در بخش شوروم و خدمات پس از فروش شر کت های وارد کننده خودرو تعدیل نیرو شده اند؛ اکنون با ادامه روند فعلی از ممنوعیت واردات خودرو و بسته بودن درهای واردات خودرو به کشور، تعداد بیکاران و تعدیل نیروهای این بخش به شش هزار نفر نیز خواهد رسید.
او این را هم گفته بود که تا چند ماه آینده شرکت های وارد کننده خودرو همگی به شرکت هایی صرفا ارائه دهنده خدمات پس از فروش تبدیل خواهند شد.
اکنون علاوه بر رصد بازار و افزایش بی رویه قیمت خودروهای وارداتی در بازار و همچنین مشاهده تعدیل نیروهایی یکی پس از دیگری در شرکت های واردکننده و نمایندگی ها، هرچه از ادامه روند بسته بودن ثبتارش و ممنوعیت واردات خودرو می گذرد، ضررها و تبعات منفی از کنار این تصمیم بیش از پیش گریبان واردکنندگان را می گیرد و آن ها را زمین گیر تر می کند.
با گذشت دوماه از دور جدید تحریم های آمریکا(16 مردادماه) بر سر راه صنایع ایران و تحکیم تحریم ها حدود یکماه آینده (13 ابان ماه)، آیا فرصتی برای جبران تعدیل نیروهای هزاران نفری در صنعت خودروسازی باقی مانده است و یا اینکه صنعت خودروسازی ایران به ویژه بخش واردات خودرو، باید خودرو را برای روزهای سخت تر آماده کند و لباسی از جنس خودروهای تولیدی اش بر تن کند تا شاید فشار حاصل از عدم واردات خودرو بازارش را درگیر آسیب بیشتر نکند. آیا اصلا صنعت خودروسازی داخلی توان جبران خساران ناشی از نبود واردکنندگان و ورود خودروهای خارجی و رقابت آن ها با خودروهای داخلی را دارد یا خیر؛ باید به تولید انحصاری خود ادامه دهد؟