گرچه زمزمه های احیای مجدد کارت سوخت از نیمه های بهمن سال گذشته آغاز شده بود، اما از حدود دو هفته گذشته علاوه بر بهارستانی ها، دولت نیز به صرافت افتاده است تا کارت های سوخت را احیا کند. حال باید دید که سازمان های متولی همچون ستاد سوخت، شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی و در نهایت وزارتخانه نفت تا چه میزان در اجرای این طرح عظیم آمادگی دارند؛ چرا که برای احیای مجدد کارت های هوشمند سوخت، ابتدا باید زیرساخت های لازم همچون آمادگی جایگاه ها جهت نوسازی و بهسازی دستگاه ها، صدور مجدد کارت های سوخت برای فاقدان این کارت ها و سایر ملزومات فراهم شود.
از سویی دیگر، همانند سال 86، میزان مصرف سوخت برای خودروهای سواری و سنگین، ناوگان حمل و نقل عمومی و غیره بر حسب متوسط مصرف برآورد و اعلام شود تا دیگر مشکلاتی همچون فروش سهمیه سوخت توسط دارندگان خودروهای ناوگان عمومی به وجود نیاید.
از این رو پرسش اصلی این جا است، در شرایطی که پلکانی شدن قیمت سوخت و افزایش احتمالی نرخ سوخت و بنزین دو نرخی مطرح است و از سویی دیگر افزایش کیفیت سوخت تولیدی زمزمه می شود، آیا احیای مجدد این طرح امکان پذیر و یا با موفقیت اجرایی می شود؟
در همین زمینه مهدی نیکدار- رییس ستاد حمل و نقل سوخت - به خبرنگار می گوید: « قطعا در شرایط فعلی این طرح مثبت ارزیابی می شود چرا که مهمترین حسن آن، جلوگیری از قاچاق سوخت است. البته باید تا زمان مشخص شدن تکلیف نرخ پلکانی و تعیین تکلیف وضعیت اقشاری که خودرو و مصرف بنزین ندارند نیز مشخص شود».
او ادامه می دهد: « اکنون اگر این طرح همانند دوره اجرایی شود، احتمال استفاده مجدد از کارت های قبلی فراهم خواهد بود، اما باید پیش از هر اقدامی منتظر تصمیم نهایی نهادهای متولی بود».
نیکدار در پاسخ به پرسشی مبنی بر میزان آمادگی جایگاه های سوخت کشور برای اجرای مجدد این طرح تاکید می کند: « در ابتدا باید اجرای این طرح، نحوه و زمان آن مصوب شود تا پس از مشخص شدن اوضاع، رسیدگی به وضعیت جایگاها ها پیگیری شود. چرا که در وهله اول مهم است که بدانیم این طرح تا چه میزان به کاهش قاچاق و مدیریت مصرف کمک می کند».
رییس ستاد سوخت تصریح می کند:« گرچه اکنون زمزمه هایی در زمینه احیای مجدد کارت های هوشمند سوخت وجود دارد، اما هنوز موضع محکم و پاسخ روشنی از سوی دولت دیده نشده است. از طرفی دیگر باید ابتدا همه جوانب بازنگری شود که چه میزان کارت سوخت جدید نیاز است و وضعیت تعمیر و نگهداری دستگاه ها در جایگاه ها چگونه است».
نگاهی به کارنامه کارت سوخت از 86 تا 95
ساعت 24 سی و یکم اردیبهشت ماه 86 فروش بنزین در تمامی جایگاهها تنها با ارائه کارت هوشمند سوخت و با قیمت هر لیتر 1000 ریال عرضه شد. خبری که بسیاری آن را تا لحظه اجرا جدی نگرفته بودند اما درست پس از اجرای این طرح، مجبور به استفاده از کارت های سوخت سهمیه ای شدند؛ چرا که از آن زمان به بعد رسما استفاده از بنزین منوط به داشتن کارت هوشمند سوخت بود.
این رویه در ماه های ابتدایی با نظرات موافق و مخالف زیادی همراه بود، برخی مصرف کنندگان در همان روزهای ابتدایی ماه سهمیه شان تمام می شد و به سراغ رانندگان تاکسی می رفتند ورانندگان تاکسی هم که راهش را یاد گرفته بودند، بنزین سهمیه ای را با هزینه های بیشتر به رانندگان سواری می فروختند. زیرا میزان سوخت شارژ شده در کارت های هوشمند برای خودروهای سواری شخصی بنزین سوز ماهانه 100 لیتر، خودروهای سواری شخصی دوگانه سوز 30 لیتر و موتور سیکلت ها نیز 30 لیتر بود. از این رو این میزان برای برخی سواری ها کفاف نمی داد و آن ها مجبور به خرید بنزین ازاد از تاکسی ها بودند.
با این حال اما این طرح ادامه یافت و در نهایت در بهار 93 نرخ بنزین که مدتی قبل دو نرخی شده بود، از سوی دولت به میزان 1000 تومان تک نرخی اعلام و مقرر شد بنزین کارت های سوخت نیز بادو نرخ 700 تومانی دریافت شود. پس از اینکه بسیاری از مصرف کنندگان بنزین را به صورت آزاد و با نرخ 1000 تومان مصرف می کردند و علنا کارت های سوخت از سکه افتاده بود، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در رسیدگی به لایحه اصلاح قانون بودجه سال 1395 با حذف بند «ح» تبصره 14 قانون بودجه 1395 با حذف کارت سوخت موافقت کردند و عملا بنزین سهمیه ای با قیمت لیتری 700 تومان در شهریورماه سال 95 جای خود را به بنزین تک نرخی با قیمت آزاد لیتری 1000 تومان داد و به نوعی پرونده کارت های سوخت بسته شد.
حالا با گذشت دو سال، دوباره سر و کله ی کارت های سوخت پیدا شده است. البته بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران در این بخش بر این باورند که احیای مجدد کارت های سوخت، علاوه بر اینکه به نفع مصرف کنندگان است، به نفع مدیریت مصرف سوخت کشور و در نهایت محیط زیست کشور است؛ چرا که از برخی ترددهای غیر ضروری با خودروی شخصی جلوگیری می شود. البته نقدهایی نیز در این میان وارد است، به گونه ای که برخی کارشناسان محیط زیست و شهری نیز می گویند که اگر دولت می خواهد مردم استفاده کمتری از وسایل نقلیه شخصی داشته و برای حفظ محیط زیست به ویژه در نیمه دوم سال تلاش کنند، در ابتدا باید نوسازی و بهسازی ناوگان عمومی به درستی اجرایی شود تا میل استفاده از حمل و نقل عمومی افزایش یابد.