اولین ترکش های تحریم به صنعت خودروسازی رسید که خودروسازان را از مسیر اصلی منحرف کرد، اما برخی اخبار همچون فعالیت بروی پلتفرم داخلی این امید را زنده نگه داشته که خودروسازان به مسیر اصلی بازگردند.
برخلاف پیش بینی خوردوهایی که سال 97 می توانست در ادامه مسیر برجام و معرفی خودروهای پسابرجامی، سال خوبی باشد، با خروج آمریکا و اعمال تحریم های این کشور بر اقتصاد و صنعت ایران، مسیر خودروسازی کشور تا حدودی تغییر کرد.
این اتفاقات در حالی رخ داد که پیش بینی و تجربه رسانه های کشور احتمال آن را می داد که تحریم بار دیگر اقتصاد و صنعت کشور را نشانه بگیرد و در اکثر نشست های خبری وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیران عامل دو خوردوساز بزرگ کشور این سوال مطرح می شد که اگر تحریم بار دیگر اعمال شود قراردادهای خودرویی و شرایط خودروسازان چه مسیری را در پیش خواهد گرفت؟ این سوال در اکثر مواقع بی جواب گذاشته می شد یا پاسخی غیر مرتبط به آن داده می شد، اما حال آن زمان فرارسیده و صنعت خودروسازی درگیر تحریم های اقتصادی و سیاسی است که مدیران باید برای آن راهی از پیش ترسیم می کردند.
در کلام بهتر پرسش این است که آیا خودروسازان برای زمان تحریم سرمایه گذاری و برنامه ای از پیش تعیین شده داشته اند و آیا رونمایی از پلتفرم های داخلی نمونه ای از این سرمایه گذاری ها به حساب می اید؟
در رابطه با این پرسش سعید مدنی-کارشناس صنعت خودروسازی می گوید: «به دلیل آنکه صنعت خودرو به صنایع مختلف وابستگی دارد شرایط تحریمی آثار قابل توجهی بر آن دارد.»
وی ادامه می دهد: «در صنعت خودروسازی همواره کار کردن و انجام فعالیت مشترک با شرکت های خارجی و بین المللی چالش و حلقه های مفقوده خاص به خود را دارد که از این موارد می توان به عدم انتقال دانش فنی، عدم ارتباط مناسب قطعه سازان ایران و خارجی و عدم صادرات محصول مشترک از خاک ایران اشاره کرد.»
این کارشناس صنعت خودروسازی یادآور می شود: «در رابطه با انتقال دانش فنی باید تاکید شود که در هیچ قراردادی دانش فنی به صورت کامل و درست به طرف ایرانی منتقل نشد و تنها شرکت های ایرانی با وجود سرمایه گذاری در خطوط تولیدی خودف یک تولیدکننده خوب برای شرکت مادر بودند.»
او تصریح می کند: «ارتباط قطعه سازان ایرانی با قطعه سازان خارجی بسیار ضعیف بود و در ایجاد ارتباط طرف خارجی مدعی بود که قطعه سازان مستقل هستند و نمی توان آن ها را مجبور به همکاری با قطعه سازان ایرانی کرد.»
مدنی یادآور می شود: «قرار بر آن بود تا 30 تا 40 درصد محصولات تولید شده در ایران به بازارهای هدف و صادارتی شرکت مادر، ارسال شود که هیچگاه این اتفاق رخ نداد و تنها خودروهای قدیمی کشور در شرایط خاص به بازارهای همسایه صادر شد.»
او این سه عامل مطرح شده را عوامل آسیب پذیری صنعت خودروسازی می داند و ادامه می دهد: «یکی از برنامه هایی که خودروسازی ها از سال های قبل در دستور کار خود قرار داده اند، طراحی و تولید پلتفرم داخلی است که در این زمینه با چینی ها و دیگر کشورهای به نام قراردادهایی به امضا رسیده و در آینده نزدیک محصولات این پلتفرم ها در بازار عرضه می شود.»
این کارشناس صنعت خودروسازی کشور بیان می کند: «زمانی که پلتفرم داخلی نزد شرکت های خودروسازی وجود داشته باشد در شرایط تحریمی نیز می توان تولید قطعه را به دیگر کشورها سپرد زیرا تولید قطعه دیگر شامل تحریم های آمریکا نمی شود و فعالیت خودروسازان ادامه خواهد داشت.»
مدنی تاکید می کند: «خودروساز به تنهایی نمی تواند در شرایط تحریمی به فعالیت خود ادامه دهد و در این شرایط نیاز است تا دولت و مصرف کننده از خودروساز حمایت کند.»
او خاطر نشان می کند: «در شرایط فعلی خودروسازان باید 50 درصد ظرفیت خود را به طراحی، تولید و رفع ایرادات پلتفرم داخلی بگذارند تا از آثار تحریم بکاهند و شرایط مناسبی را برای صنعت خودرو رقم بزنند.»
این کارشناس صنعت خودروسازی یادآور می شود: «در شرایط تحریمی باید تیراژ محصولاتی که وابستگی به خارج ندارد حفظ شود و با گذشت زمان رفته رفته تیراژ آن ها به خودروهای جدید همچون رهام اختصاص یابد.»