مدیریت بحران به‌معنی حل مسئله تنش‌زا در کوتاهترین زمان ممکن نیست. درواقع این سبک از مدیریت اشاره به‌نوعی کنترل اوضاع برحسب میزان وخامت و یا تأثیرگذاری منفی آنها دارد. در نمونه‌ای مانند تصادف دو خودرو یا تصادف خودرو با انسان، اولویت‌هایی مطرح است که شاید در ظاهر امر پیش‌پاافتاده باشند ولی بررسی موشکافانه آن می‌تواند از بروز مشکلات حاد بعدی جلوگیری کند. با ما باشید تا در این‌باره بیشتر بدانید.
واقعاً خونسرد باشید
این کلیشه‌ای‌ترین توصیه‌ای است که بعد از بروز هر تنش به شما گفته می‌شود. اما خونسردی بعد از تصادف بیش و پیش از آنکه یک اقدام روانی باشد، یک اقدام حیاتی برای کنترل اوضاع است. دست‌وپاچه شدن شما می‌تواند نه‌تنها باعث بهبود شرایط نشود، بلکه در جهت وخیم‌تر شدن آنها نیز عمل کند. در نظر داشته باشید، فارغ از مقصر، اتفاق رخ داده است. درباره علل و سبب آن بعداً بحث کنید.
اینکه خودرو بی‌کیفیت بوده، جاده ناایمن بوده، شما دقت کافی را نداشته‌اید و یا حتی طرف مقابلتان بی‌احتیاطی کرده، محل مناقشه در صحنه تصادف نیست. در مقابل دادوفریادها خود را کنترل کنید. شاید این یک تکنیک باشد که طرف مقابل برای تقصیرکار نشان دادن شما استفاده میکند.
در حوادث منجر به جراحت، همین خونسردی شما می‌تواند جان یک نفر را نجات دهد. اطلاع از دستورالعمل کمک‌های اولیه و احیا، در کنترل جو روانی افراد بسیار مؤثر است.
از درگیری فیزیکی را راننده مقابل حتی اگر مطمئن هستید که او خاطی است، پرهیز کنید. یک تصادف با آسیب فیزیکی غیرجانی به خودروها را از طریق بیمه‌نامه می‌توان حل‌وفصل کرد ولی ضرب‌وجرح ناشی از منازعه خیابانی شاید دردسرش بیش از این‌ها باشد.
با چشمان باز به اطراف نگاه کنید. شاید خودروی شما در آستانه آتش‌سوزی باشد. شاید نشتی بنزین موجب حوادث بعدی شود. شاید در ظاهر خودرو آسیب خاصی ندیده باشید ولی زیر کاپوت اتفاقات بدتری در شرف وقوع باشند. موارد زیادی از بروز یک تصادف عادی گزارش شده که یکی از رانندگان بعد از حرکت از محل تصادف متوجه مشکل در روغن‌ریزی و یا ترمزگیری شده است.
در بحران، هوشمندانه عمل کنید
فرض کنید اوضاع از آنچه تصورش را می‌کردید هم بدتر است. آسیب فیزیکی به افراد حاضر در خودرو و یا عابران پیاده بدترین کابوس هر راننده است. شرایط را در کمترین زمان ممکن ولی به‌صورت پله به پله بررسی کنید.
ابتدا اوضاع خودتان را برانداز کنید. درصورتی‌که از سلامت کافی برخوردار هستید، به مرحله بعد بروید. اما اگر می‌بینید که به سر، دست‌وپای شما آسیب وارد شده باید مرحله مخصوصی را انجام بدهید. در صورت امکان با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید. در غیر این‌صورت از افراد دیگر بخواهید این کار را انجام دهند.
نسبت به کنترل حرکتی دست‌وپاها مطمئن شوید. وقتی دیدید شاید امکان حرکت آنها وجود ندارد، درون خودرو با کمربند بسته بمانید. اگر در محل تصادف، عبور و مروری نیست، چراغ‌ها را روشن کنید و فلاشر بزنید. به مرحله قبل‌تر برگردید.
حالا باید از سلامت سرنشینان خودرو و یا عابر پیاده مطلع شوید. سر و صورت را بررسی کنید. آسیب مغزی جدی‌ترین مورد ناشی از تصادف‌های منجر به فوت است. پیش از مواجهه با چنین شرایطی از بایدونبایدهای امداد و نجات افراد آسیب‌دیده آگاهی پیدا کنید.
کشیدن تن و بدن افراد و یا پاهای آنها از درون خودرو می‌تواند موجب قطع نخاع شود. از خودروهای کمک بگیرید ولی از اقدام اعمال خارق‌العاده بپرهیزید. بعد از کنترل شرایط فرد یا افراد آسیب‌دیده، از خودرو دور شوید و تا رسیدن نیروهای امداد منتظر بمانید.
یک گوشی موبایل را که نسبت به شارژ و بلند بودن صدای زنگ آن اطمینان دارید، همراه خود داشته باشید. از توصیه‌های کارشناس اورژانس حداکثر استفاده را کنید. از محل دقیق تصادف باخبر شوید. شرایط ترافیکی را برای اورژانس تشریح کنید. درصورتی‌که پیشنهادی دارید برای کارشناس بازگو کنید.
لباس پزشکی بپوشید
در سوانح منجر به جرح (آسیب بدنی)، نسبت به درد و شدت آن برای قضاوت در مورد سلامت خود اکتفا نکنید. بدن انسان در لحظات ابتدایی تصادف به علت ترشح هورمون آدرنالین نسبت به ضربه و فشارهای وارد شده واکنش درستی نشان نمی‌دهد.
شاید بتوانید از کنار یک سرگیجه ساده یا سردرد معمولی یا کوبیدگی سینه و خراش جزئی پا به‌راحتی عبور کنید؛ اما ممکن است همین نشانه‌های جزئی و کوچک پس از چند ساعت به کابوسی بزرگ تبدیل شوند.
ضربه‌های جزئی به نقاط حساس سر باعث ایجاد لخته‌های خونی در مویرگ‌های مغز در اثر خونریزی داخلی مغز شده و عواقبی همچون سکته مغزی را به دنبال خواهد داشت. همچنین ضربه‌های وارد شده به قفسه سینه یا حتی دست و پا هم باعث شکستگی استخوان شده که در بیشتر مواقع به‌آسانی دیده نمی‌شوند. پس در این مواقع ضمن تماس با اورژانس یا مراجعه به پزشک نسبت به سلامتی کامل بدن مطمئن شوید. اگر در تصادفات منجر به جرح یکی از طرفین حادثه (که معمولاً مقصرها هستند) با گفتن جملاتی چون: چیزی نیست، چیزی نشده، یک زخم جزئی است و … سعی در پایان دادن به ماجرا دارند؛ زیر بار نروید و حتماً از او بخواهید آسیب‌دیدگان را به مراکز درمانی منتقل کند.
با پلیس تماس بگیرید
در تمام تصادفات رانندگی عامل یا عوامی به اسم مقصر شناخته می‌شوند. درواقع پلیس راهنمایی و رانندگی برای این در صحنه حضور پیدا میکند که فاعل و مفعول قصور را کشف کند. غیر از آن، تعیین اینکه افراد به چه میزان مقصرند نیز برعهده پلیس است.
درست به خاطر همین دلایل است که باید پلیس را به صحنه تصادف فراخوانی کنید. درصورتی‌که به‌طور واضح و مبرهن می‌دانید که طرف مقابل شما مقصر است، با توضیحاتی از قبیل اینکه «خودروی شما را به صافکار، نقاش و یا تعمیرگاه آشنا می‌سپارم» از خیر تماس با پلیس نگذرید.
عادت عجیبی در بین راننده‌های ایرانی وجود دارد که حاضرند هزینه‌های سنگینی را بابت عدم استفاده از کوپن بیمه‌نامه‌شان پرداخت کنند تا در نهایت بتوانند در چندین سال پیش رو از تخفیف‌های آن بهره ببرند. درصورتی‌که با توافق طرفین صحنه تصادف را ترک کنید، آن‌وقت دیگر کاری از دست پلیس برنمی‌آید. کم نبوده و نیستند اختلافاتی که بر اساس قول طرف مقصر به راننده آسیب‌دیده داده شده ولی به آن عمل نشده است.
حسن دیگر حضور پلیس، آگاهی از نحوه قصور شما یا طرف مقابل است. افسران راهنمایی و رانندگی کارشناسان خبره برخورد خودروها هستند. الزاماً در هر تصادفی که در مدخل فرعی به اصلی رخ می‌دهد، راننده خاطی در مسیر فرعی نبوده است. عدم آگاهی نسبت به ریزه‌کاری‌های حق تقدم، می‌تواند ورق را در کسری از ثانیه برای شما برگرداند.
خودروها را جابجا کنید
درصورتی‌که دو خودرو تصادف‌کرده موجب راه‌بندان شوند، وقتی پلیس از راه برسد هر دوی آنها را به دلیل سدمعبر جریمه میکند. اگر درباره خطای طرف تقصیرکار به توافق رسیده‌اید، می‌توانید به‌راحتی خودروها را به راست هدایت کنید تا عبور و مرور انجام شود.
در غیر این‌صورت از محل حادثه عکس بگیرید و یا حتی با کاغذ و قلم کروکی تصادف را بکشید. افسران از شدت و محل برخوردها می‌توانند کشف کنند که واقعیت چیست. پیدا کردن دروغ‌گو در چنان شرایطی حداقل برای پلیس کار سختی نیست. درباره تصادف‌های منجر به جرح و فوت داستان کمی فرق دارد. در این شرایط می‌بایست تا حضور پلیس و اورژانس صبر کرد.
جزئیات را به خاطر بسپارید
چه در زمان حضور پلیس و در مواقع خاص، حضور در مراکز حل اختلاف از شما سؤالاتی درباره چندوچون تصادف پرسیده می‌شود. بنابراین سعی کنید در لحظات اولیه تصادف همه‌چیز را به ذهن بسپرید.
از مسیری که در آن بوده‌اید گرفته تا مسیری که خودروی طرف مقابل در آن حضور داشت. اینکه چگونه وارد صحنه شده‌اید می‌تواند کمک‌رسان پلیس باشد. نام، آدرس، شماره تلفن راننده مقابل، نام شرکت بیمه، شماره بیمه، نام خودرو، مدل و رنگ، شماره پلاک و در صورت وجود شاهد، نام و شماره تلفن شاهدان را یادداشت کنید.
در صورت امکان، از صحنه تصادف با گوشی تلفن همراه خود عکس بگیرید. همه این مدارک در مراجع قانونی به یاری شما خواهد آمد.
درباره کروکی مطلع باشید
در دنیای گرافیک و هنرهای بصری، کروکی (به فرانسوی: Croquis) به معنای طراحی سریع و اجمالی از روی یک مدل است. البته این تعبیر در دنیای رانندگی چندان بی‌ربط نیست. کروکی اشاره به ترسیم طرح ساده‌ای از جانمایی خودروها بعد از تصادف، جهت و میزان برخورد آنها دارد.
کارشناسان شرکتهای بیمه برحسب همین کروکی‌ها هستند که اقدام به پرداخت خسارت می‌کنند. بعد از بروز حاشیه‌ها و اختلاف‌هایی که کروکی کشیدن برای پلیس و مردم به وجود آورد، قانونی ابلاغ شد که در تصادف‌های تا سقف ۲ میلیون تومان اصلاً نیازی به کروکی پلیس نیست. به‌منظور تسریع در روند حل مسئله افراد درصورتی‌که با یکدیگر به توافق رسیده‌اند، می‌توانند با مراجعه به یکی از شعب صادرکننده بیمه‌نامه اقدام به دریافت خسارت کنند.
این پروسه با کندن یک کوپن از بیمه‌نامه فرد خاطی آغاز می‌شود. حضور این فرد در دفتر بیمه الزامی نیست. اما درصورتی‌که که دو طرف به توافق نرسیدند و به‌اصطلاح همدیگر را مقصر قلمداد کردند، آن‌وقت است که اصطلاح «کروکی عدم سازش» مطرح می‌شود. یعنی دیگر افسر پلیس وارد ماجرا می‌شود و با دانش کارشناسی خود مقصر را معرفی میکند. در این شرایط است که دیگر امکان چانه‌زنی وجود ندارد. در تصادف‌های منجر به جرح و آسیب‌دیدگی فیزیکی، به‌طور حتم نیاز به کروکی پلیس است تا در صورت لزوم به مراجع قضایی ارسال شود.
چه برگه کروکی سازش دریافت کردید چه عدم سازش، پس از تصادف باید به مراکز بیمه برای تعیین خسارت مراجعه کنید؛ البته بسیاری از افراد این مرحله را بعد از گذراندن پروسه رسیدگی به کروکی عدم سازش انجام می‌دهند اما در کل بیمه بر اساس نظر افسر راهنمایی و رانندگی و کارشناس بیمه از طریق بیمه شخص ثالث راننده مقصر، تا سقف معین به فرد خسارت‌دیده می‌پردازد. اگر خودرو آسیب‌دیده جزء اتومبیل‌های نو و یا گران‌قیمت باشد، صاحب خودرو می‌تواند برای دریافت مبلغ افت قیمت خودرو به مراجع قضایی شکایت کند و بر اساس کارشناسان دادگاه حل اختلاف، میزان افت قیمت خودرو خود را از فرد مقصر تقاضا کند.
کارشناس بیمه باشید
دانشنامه بریتانیکا درباره واژه بیمه می‌گوید: بیمه سازوکاری است که طی آن یک بیمه‌گر، بنا به ملاحظاتی تعهد میکند که زیان احتمالی یک بیمه‌گذار را در صورت وقوع یک حادثه در یک دوره زمانی خاص، جبران نماید یا خدمات مشخصی را به وی ارائه دهد؛ بنابراین، بیمه یکی از روش‌های مقابله با ریسک است.
با این تعریف است که وجود بیمه در برخی از مراودات اجتماعی گاهی اختیاری و گاه اجباری می‌شود. بیمه شخص ثالث خودروها، یکی از پراستفاده‌ترین شکل این نوع تضامین است. درواقع افراد با تهیه این برگه خیال خود را از بابت پرداخت خسارت (البته تا حدی معین) در صورت تقصیرکار بودن، راحت میکند.
اطلاعات بیمه‌ای شما در صحنه تصادف می‌تواند به وضع اقتصادی شما کمک کند. در تصادف‌هایی که زیان حادثه در حد چند صد هزار تومان است، استفاده از کوپن بیمه‌نامه شاید چندان مقرون‌به‌صرفه نباشد. ولی وقتی زیان حادثه به مرز میلیون و چند میلیون می‌رسد آن‌وقت است که نگاه‌داشتن کوپن کار عقلانی نیست.
شرکتهای بیمه به‌منظور افزایش ایمنی و کاهش ضریب تصادفات، طرح تشویقی تخفیفات بیمه‌ای را اجرا می‌کنند. به این صورت که درصورتی‌که افراد طی یا چند سال از کوپن‌های خود استفاده نکنند، بخشی از هزینه‌های دریافت بیمه‌نامه جدید را می‌بخشند. اگر خسارتی که به طرف مقابل تحمیل کرده‌اید بیش از ۵۰۰ هزار تومان است و تخفیف عدم خسارتتان کمتر از ۴ سال است، خیالتان راحت. از کوپن بیمه‌نامه استفاده کنید. چون این رقم خسارت بیشتر از تخفیفی است که در سال آینده بابت استفاده نکردنتان از کوپن‌های بیمه‌نامه‌تان دریافت خواهید کرد. این داستان برای خسارت‌های بالای یک میلیون تومانی که به طرف مقابل تحمیل کرده‌اید هم مصداق دارد.
اگر چنین خسارتی را باید پرداخت کنید و در سال هشتم تخفیف هستید حتماً از کوپن بیمه‌نامه‌تان استفاده کنید. اگر خسارتی که در تصادف ایجاد کرده‌اید، کمتر از ۲۰۰ هزار تومان است می‌توانید اصلاً دوروبر استفاده کردن از کوپن نروید. البته اگر در طول یک سال از چهار کوپن بیمه‌نامه استفاده کرده باشید، فروشنده بیمه یعنی بیمه‌گر، برای سال آینده به‌سختی بیمه‌تان میکند و حتماً باید مبلغی اضافه بر مبلغ معین پرداخت کنید.
حواستان هم باشد این چهار کوپنی هم که گفتیم باید در چهار حادثه مجزا استفاده شود. به زبان ساده‌تر نمی‌توانید در یک حادثه از چهار کوپن استفاده کنید. حساب‌وکتاب این کار با شماست که قضیه پیش‌آمده را در کمترین زمان ممکن با کندن یک کوپه فیصله دهید یا اینکه برای استفاده از یک تخفیف چنددرصدی که سود آن در سال‌های متوالی برایتان مسجل می‌شود، دست در جیب خودتان بکنید. گاهی روی گارانتی خودروها، تسهیلاتی لحاظ شده که می‌تواند در مواقع تصادف کارگشا باشد. مانند حمل‌ونقل با جرثقیل و یا یدک‌کش.
بد نیست بدانید
بعد از تصادف، خودروها باید در سمت راست جاده توقف کنند تا مانع حرکت بقیه نشوند.
طرفین حادثه باید حداکثر تا ۵ روز به شرکت بیمه مراجع کنند. اگر ظرف این مدت اقدام نکنند شرکت بیمه مسئولیت پرداخت خسارت بدون کروکی بیمه شخص ثالث را به عهده نمی‌گیرد.
دریافت خسارت با کروکی یا بدون کروکی نیازمند حضور افسر پلیس در صحنه است.
اگر در صحنه تصادف افسر پلیس تشخیص دهد که نیازی به کروکی نیست و طرفین نیز موافق باشند؛ اما شرکت بیمه درخواست ارائه کروکی داشته باشد، باید افسر مربوطه را پیدا کرد تا بر اساس گزارش روز حادثه کروکی موردنظر را تحویل دهد.
برخی شرکتهای بیمه خسارت بدون کروکی بیمه شخص ثالث را پرداخت نمی‌کنند؛ البته این تخلف محسوب می‌شود.
ازآنجایی‌که داشتن عکس صحنه تصادف الزامی نیست و مأمور نیز کروکی را ثبت نمی‌کند، احتمال تقلب و تصادف ساختگی بالا می‌رود؛ اما باید این نکته را بگوییم که کارشناسان خبره‌ای برای تشخیص تصادف ساختگی در مراکز مربوطه هستند. این کارشناسان تمامی علائم یک تصادف ساختگی را می‌شناسند؛ به همین دلیل احتمال فریب دادن تقریباً به صفر می‌رسد.
شرکتهای بیمه موظف به پرداخت خسارت بدون کروکی بیمه شخص ثالث هستند. اگر از این امر خودداری کنند، تخلف محسوب می‌شود.
وقتی تصادف رخ می‌دهد فقط تا پنج روز فرصت دارید تا سراغ نمایندگی بیمه‌ای بروید که بیمه‌نامه را از او خریده‌اید. بهترین توصیه این است که فقط به فاصله یک روز بعد از حادثه بروید و مورد خسارت را اعلام کنید.
شاید شرکت بیمه‌گر، برای گرفتن پول بیشتر حق بیمه، به شما توضیحی ارائه نداده و ناخواسته قصد خیر داشته است. چراکه حالتی هم وجود دارد که سقف پرداخت خسارت مالی تا ۳۰ میلیون تومان تعیین شود. بهتر است همین حالا بیمه‌نامه‌تان را نگاهی بیندازید.
قانون را بخوانید
تبصره ۲ ماده ۱ «قانون اصلاح قانون بیمه اجباری»: مسئولیت دارنده وسیله نقلیه مانع از مسئولیت شخصی که حادثه منسوب به فعل یا ترک فعل او است، نیست. به عبارتی در حوادثی که مطالبه زیان ناشی از آن مشمول قانون اصلاحی است، می‌توان علیه مقصر حادثه طرح دعوا کرد. مقصود از مسبب حادثه شخصی است که مرتکب فعل قابل سرزنشی شده است. درواقع ممکن است بدون ارتکاب تقصیر هم تصادفی رخ دهد و زیانی به بار آید که در این صورت احتمال دارد شخص بی‌گناه مسئول شناخته شود. پس مسئول جبران زیان وارده همیشه مقصر نیست.
تبصره ۱ ماده ۱ «قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث»: دارنده همان مالک یا متصرف وسیله نقلیه است و هرکدام که بیمه‌نامه موضوع این ماده را تحصیل کند تکلیف از دیگری ساقط می‌شود.
ماده ۱۹ قانون فوق: دارنده کسی است که از وسیله نقلیه استفاده میکند و باید بیمه‌نامه وسیله را به همراه داشته باشد. بر اساس مفهوم ماده، دارنده مسئول جبران زیان‌هایی است که بر اثر وسیله نقلیه یا یدک یا تریلر یا از محمولات آنها به اشخاص ثالث وارد می‌شود.
ماده ۱۶ قانون فوق: در حوادث رانندگی منجر به صدمات بدنی غیر از فوت، بیمه‌گر وسیله نقلیه مسبب حادثه یا صندوق تأمین خسارت‌های بدنی حسب مورد موظف‌اند پس از دریافت گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا پلیس‌راه و در صورت لزوم گزارش سایر مقامات انتظامی و پزشکی قانونی بلافاصله حداقل ۵۰ درصد از دیه تقریبی را به اشخاص ثالث زیان‌دیده پرداخت کرده و باقی‌مانده آن را پس از معین شدن میزان قطعی دیه بپردازند.
ماده ۱۰ قانون جدید: به‌منظور حمایت از زیان‌دیدگان حوادث رانندگی، خسارت‌های بدنی وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان یا انقضای بیمه‌نامه، بطلان قرارداد بیمه، تعلیق تأمین بیمه‌گر، فرار کردن یا شناخته نشدن مسئول حادثه یا ورشکستگی بیمه‌گر قابل پرداخت نباشد یا به‌طورکلی خسارت‌های بدنی خارج از شرایط بیمه‌نامه باشد (به‌استثنای موارد مصرح در ماده ۷) توسط صندوق مستقلی به نام صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت خواهد شد.
ماده ۸۷ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی: راننده هر وسیله نقلیه که مرتکب تصادف منجر به جرح یا فوت گردد، موظف است بلافاصله وسیله نقلیه را در محل تصادف متوقف ساخته و با نصب علائم ایمنی هشداردهنده برابر ماده (۷۱) این آیین‌نامه، رانندگان وسایل نقلیه دیگر را از وقوع حادثه آگاه سازد و تا هنگامی‌که تشریفات مربوط به رسیدگی از سوی راهنمایی و رانندگی و پلیس‌راه پایان نیافته از تغییر وضع وسیله نقلیه یا صحنه تصادف خودداری کرده و بلافاصله اقدام به انتقال مجروحان به مراکز درمانی کند.
تبصره: در تصادفات منجر به جرح درصورتی‌که وسیله نقلیه دیگری برای انتقال فوری مجروحان به مراکز درمانی موجود نباشد، راننده وسیله نقلیه در تصادف می‌تواند با علامت‌گذاری محل قرار گرفتن چرخ‌ها در سطح راه، اقدام به حمل مجروحان با وسیله نقلیه خود کند.
ماده ۸۸ قانون فوق: واحدهای راهنمایی و رانندگی و پلیس‌راه موظف‌اند پس از اطلاع از وقوع تصادف، در اسرع وقت اقدام به اعزام کارشناس تصادف به همراه تجهیزات و امکانات نظیر کمک‌های اولیه، دوربین عکاسی و فیلم‌برداری، آمبولانس، جک بادی و یا جرثقیل و مانند آنها، برحسب نیاز نمایند. کارشناس رسیدگی‌کننده به تصادف موضوع را به نزدیک‌ترین واحد فوریت‌های پزشکی (اورژانس)، امداد و نجات، آتش‌نشانی، مرکز راهداری، شهرداری و یا دهیاری اقدام نموده و تا پایان رسیدگی به تصادف و برقراری ایمنی تردد در محل وقوع، سانحه را مدیریت میکند.
تبصره: نحوه همکاری و وظیفه دستگاه‌های یادشده و همچنین اعمال مدیریت از سوی کارشناس تصادف، برابر دستورالعملی خواهد بود که به تصویب کمیسیون ایمنی راه‌های کشور می‌رسد.
ماده ۸۹: هرگاه تصادف تنها منجر به خسارت مالی شود به‌نحوی‌که امکان حرکت از وسیله نقلیه سلب نشده باشد، رانندگان موظف‌اند بلافاصله وسیله نقلیه را برای رسیدگی و بازدید کارشناسان تصادفات در محل حادثه، به کنار راه منتقل کنند تا موجب سد معبر نشود.
ماده ۹۰: در نقاطی که کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا پلیس‌راه وجود ندارد و یا حضور به هنگام آنان مقدور نباشد مسئولان امر می‌توانند از نظرات مستدل حداقل سه نفر از رانندگان پایه یکم و یا پایه (ت) استفاده نمایند.
ماده ۹۱: رانندگان وسایل نقلیه هنگام تصادف منجر به جرح یا فوت مکلف‌اند بلافاصله نام و نشانی صحیح و مشخصات گواهی‌نامه رانندگی وسیله نقلیه خود را به مأموران انتظامی اعلام دارند و در صورت درخواست مدارک قانونی اعم از گواهی‌نامه، کارت شناسایی خودرو و بیمه‌نامه از سوی مأموران مربوط، این مدرک یا به آنان تسلیم کنند.
ماده ۹۲: رانندگانی که با وسیله نقلیه متوقفی که سرنشین ندارد تصادف می‌کنند، نباید محل وقوع تصادف را ترک کنند و در صورت مراجعه نکردن راننده و یا مالک آن، باید صاحب یا راننده وسیله نقلیه و یا مأموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس‌راه را از هویت و نشانی کامل خود آگاه سازند و در صورت دسترسی نداشتن به ایشان، نام و نام خانوادگی و نشانی دقیق خویش و شماره و مشخصات دیگر وسیله نقلیه خود را بر روی کاغذی نوشته و در محلی قابل‌دیدن بر روی وسیله نقلیه متوقف، الصاق کنند.
ماده ۹۳: رانندگانی که با حیوانات، اشیاء، تأسیسات و مانند آنها تصادف و ایجاد خسارت می‌نمایند، باید به‌منظور جلوگیری از بسته شدن راه و پیشگیری از بروز حوادث احتمالی دیگر، در صورت امکان حیوان مرده یا مصدوم و همچنین اشیاء باقی‌مانده در محل تصادف را از سطح سواره‌رو بیرون برده و موظف‌اند صاحبان و مالکان آنها یا مأموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس‌راه را از وقوع تصادف آگاه کنند.
ماده ۹۴: هرگاه راننده وسیله نقلیه در اثر تصادف توانایی اجرای مقررات مندرج در مواد (۹۲) و (۹۳) این آیین‌نامه را نداشته باشد موظف است در اولین فرصت مراتب را به مأموران مربوط اعلام دارد. اگر مالک وسیله نقلیه فردی غیر از راننده باشد پس از آگاهی از واقعه و درصورتی‌که راننده مراتب را به مأموران مربوط اطلاع نداده باشد، مالک موظف است در اسرع وقت مأموران مربوط را از واقعه آگاه سازد.
ماده ۹۵: تعمیرگاه‌ها و توقفگاه‌ها موظف‌اند ظرف ۲۴ ساعت پس از دیدن وسیله نقلیه‌ای که آثار تصادف یا جای گلوله در آن وجود دارد مراتب را با ذکر مشخصات وسیله نقلیه و در صورت امکان با ذکر نام و نشانی راننده به واحد انتظامی محل اعلام دارند.