با شرایط اضطراری، طرح کاهش آلودگی هوا تا در منازل گسترش پیدا میکند و هر نوع تردد غیرمجاز خودرو، ۲۰ هزار تومان جریمه خواهد داشت.
سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، دربارهی محدودیتهای تردد در معابر پایتخت بهدلیل آلودگی هوا گفت:
در شرایط اضطرار، همان حلقهی دوم طرح ترافیک یا طرح کاهش آلودگی هوا تا در منازل گسترش پیدا میکند. خودروهایی که سهمیه ۲۰ روز رایگان خود را در هر فصل داشته باشند، میتوانند در شرایط اضطرار در روزهای عادی از سهمیهی خود استفاده و تردد کنند. اگر رانندگانی باشند که از ۲۰ روز رایگان خود استفاده کردهاند و میخواهند با پرداخت عوارض در شهر تردد کنند، مجاز نخواهند بود. درحالحاضر، طرحی بهنام زوج و فرد وجود ندارد و این طرح در حلقهی دوم بهنام طرح کاهش آلودگی مطرح شده است. برای خودروهایی که بهصورت غیرمجاز در سطح شهر تردد کنند، جریمه ۲۰ هزار تومانی صادر خواهد شد.
مأموران پلیس راهور در معابر ورودی پایتخت حضور دارند و از ورود کامیونها مانع میشوند؛ اما کامیونها از معابر دیگر وارد شهر میشوند و تردد میکنند. جریمهای که برای کامیونها بهدلیل ممنوعیت تردد صادر میشود، ۹۰ هزار تومان است که بازدارندگی لازم را ندارد و باتوجهبه دستمزدی که رانندگان کامیونت در قبال جابهجایی بار میگیرند، مبلغ ناچیزی است. میزان جرایم رانندگی بازدارندگی لازم را ندارد و از وزارت کشور خواستهایم دراینزمینه ورود پیدا کند تا حداقل جرایم بتواند تأثیر لازم را داشته باشد.
علی پیرحسینلو، مشاور اجتماعی معاونت ترافیک شهرداری تهران، میگوید متأسفانه گاهی اوقات شاهد آن هستیم که تصمیمهای ناگهانی و نسنجیدهای بهعنوان شرایط اضطرار آلودگی هوا اعلام میشود که حتی با عقل سلیم سازگار نیست. وی سخنان را اینچنین ادامه میدهد:
در روز اول فصل، اعلام میشود فقط کسانی مجازند از خودرو استفاده کنند که سهمیهی ۲۰ روز فصلی خود را استفاده نکرده باشند. حرفی که معنای واقعیاش این است که ما مصوبهای برای خودمان تصویب کردیم؛ اما شما جدی نگیرید و در عمل همه مجازند بیایند. چنین تصمیمهایی نشان میدهد قبل از جلسهای که در عالیترین سطوح اداری برگزار میشود، روندهای ابتدایی کار کارشناسی طی نشده است. قبل از آن هم شاهد بازگشت به شیوهی منسوخ زوج و فرد کردن اجازهی تردد بودیم که همهی مردم میدانند نه بر کاهش آلودگی هوا تأثیرگذار است و نه اساسا امکان اجرای آن وجود دارد.
بالاخره انتظار میرود آنچه مردم عامه میفهمند، تصمیمگیران هم بفهمند. وقتی از صبح روز یکشنبه مشخص است باقی هفته تعطیل میشود؛ اما اعلام این تصمیم به شبهنگام و زمان تاریکی هوا موکول میشود، این یعنی یک جای کار ایراد دارد. درحالیکه این تصمیم میتوانست در پایان هفتهی قبل اتخاذ شود تا بخشی از خانوادهها فرصت داشته باشند تصمیم بگیرند به سفر بروند و شهر قدری خلوت شود یا تصمیمگیری صرف برای دانشآموزان و مقاومت دربرابر تسهیل شرایط برای پدر و مادران، یعنی عملا تصمیمها بهنحوی اتخاذ و اعلام میشود که کمترین تأثیرش هم خنثی شود.
مردم میپرسند وقتی سهم کامیونها و دیزلیها در آلودهکردن هوا از خودروهای شخصی بیشتر است، چرا سختگیریها فقط متوجه ماشین شخصی است؟ انصافا کسی جوابی برای این سؤال ندارد. دو سال قبل که هوا از امسال هم آلودهتر بود، شهرداری به کمیته اضطرار اعتراض کرد که چرا خودرو شخصی را زوج و فرد میکنید؛ اما کامیونها را محدود و کنترل نمیکنید. از آن موقع، تازه ممنوعیت تردد کامیون هم برای روزهای آلوده مطرح شد؛ اما میخواهم به شما عرض کنم هنوز که هنوز است، این ممنوعیت چندان با جدیت اعمال نمیشود. نه کد جریمه برای دوربینهای ورودی شهر تخصیص یافته و نه اطلاعات سند خودروها به شهرداری داده شده است. نیاز به غیبگویی هم نیست؛ چراکه خود مردم در خیابانها و معابر پیرامونی و ورودی شهر میبینند که در همین شبها چقدر کامیون میآید و چقدر ممانعت میشود.
بهنظر میرسد ما حتی در این سطوح خُرد با نوعی بحران حکمرانی مواجهایم و انگار کسی توان اعمال سیاست را در خود نمیبیند. در وضعیت طبیعی، شیوهی اصولی کار این است که زنجیرهی فرایند کارشناسی، تصمیمسازی، تصمیمگیری، اجرا، نظارت و پاسخگویی بهطور پیوسته عمل کند؛ اما متأسفانه در جزءجزء این فرایند شاهد گسستگی، بیمسئولیتی، بیتصمیمی و مدیریت باریبههرجهت هستیم. با این روش، قطعا هیچ مشکلی ازجمله آلودگی هوا حل نخواهد شد.