در این نوشتار با ما همراه باشید تا نگاهی داشته باشیم بر اخبار پیرامون اجباری شدن تولید خودروهای دارای استاندارد آلایندگی یورو 5 در کشور:
هشدار! مردم خودروهای صفر یورو 4 را از کارخانه تحویل نگیرند [به روز رسانی] - تیر 99
شرکت ایران خودرو به عنوان یکی از بزرگترین خودروسازان کشور پس از 2 سال به تعهد خود عمل کرد و خودروهای ثبت نامی سال 97 را امسال به متقاضیان تحویل داد، اما تحویلی که مشکلاتی را به همراه داشت.
طبق ماده 4 قانون هوای پاک قرار بود از ابتدای سال گذشته فروش خودروهای یورو 4 ممنوع شود و خودروسازان پیش از اقدام به فروش نسبت به دریافت مجوزهای آلایندگی و استانداردهای یورو 5 اقدام کنند، اما به خاطر درخواست خودروسازان اجرای این قانون تا امسال به تعویق افتاد و از ابتدای سال جاری فروش این گونه خودروها ممنوع شد.
همچنین در ماه‌های گذشته پیش‌فروش محصولات یورو 4 شرکت ایران خودرو خبرساز شد و نگرانی‌هایی را برای خریداران ایجاد کرد.
اکنون شرکت ایران خودرو تعداد زیادی از خودروهای یورو 4 خود را تحویل داده است، این در حالی است که سازمان حفاظت محیط زیست تأییدیه لازم را برای شماره گذاری این گونه خودروها نمی‌دهد.
در زمان شماره گذاری خودرو باید سازمان ملی استاندارد گواهی پاس شدن استانداردها و سازمان حفاظت محیط زیست گواهینامه مربوط به دارا بودن مجوز یورو4 را از نظر آلایندگی صادر کند و تا این دو گواهینامه صادر نشود، پلیس خودرو را شماره گذاری نمی‌کند.
اگر خودروساز به تعهد خود مبنی بر تولید خودروهای یورو 5 عمل نکند و سازمان حفاظت محیط زیست هم در این زمینه گواهی مربوطه را صادر نکند، خودروهای یورو 4 شماره گذاری نمی‌شوند.
در همین راستا «سرهنگ محمد علی زارع» معاون فنی و مهندسی پلیس راهور ناجا اظهار کرد: «پلیس راهور ناجا برابر قانون پس از اخذ تأییدیه سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت از محیط زیست، خودروها را شماره گذاری میکند.»
معاون فنی و مهندسی پلیس راهور ناجا افزود: «برابر ماده 4 قانون هوای پاک، این خودروها مستلزم اخذ تأییدیه از سازمان محیط زیست هستند و پیش فروش و فروش آنها ممنوع است.»
او با بیان اینکه این خودروها باید تأییدیه لازم را اخذ می‌کردند، گفت: «اگر تأییدیه لازم را از سازمان حفاظت از محیط زیست اخذ کنند، شماره گذاری می‌شوند. بر اساس قانون پیش فروش خودرو‌هایی که تأییدیه ندارند، ممنوع است.»
معاون فنی و مهندسی پلیس راهور ناجا افزود: خودروساز باید تأییدیه را از محیط زیست دریافت کند و به پلیس ارائه دهد. هیچ خودرویی بدون پلاک اجازه خروج از کارخانه را ندارد.»
در این میان جالب است بدانید که خریداران خودرو پس از اعلام شرکت ایران خودرو مبنی بر تحویل خودروهایشان، با خوشحالی نسبت به دریافت وسایل نقلیه خود اقدام کردند، اما خبر از دردسرهای آینده این موضوع نداشتند.
تعدادی از هموطنان گفتند که خودروهای سمند یورو 4 خود را از شرکت ایران خودرو بدون پلاک تحویل گرفتند که البته طبق اعلام پلیس راهور تحویل خودرو بدون پلاک قانونی نیست.
حال با توجه به اینکه این خودروها شماره گذاری نمی‌شوند، باید دید که شرکت ایران خودرو چه برنامه ای برای حل مشکل مشتریان خود در نظر خواهد گرفت و همچنین مردم هم باید از تحویل خودروهای فاقد پلاک خریداری شده خود از خودروسازان خودداری کنند.
خودروسازان هم برای اجرا نکردن استاندارد یورو 5 به جهانگیری نامه نوشتند [به روز رسانی] - فروردین 99
نوزدهم اسفند سال گذشته رضا رحمانی وزیر صنعت در نامه ای به جهانگیری معاون اول رئیس جمهور از وی خواست تا الزام خودروسازان به تولید خودرو با استاندارد یورو 5 لغو و به 6 ماه پس از رفع تحریم های صنعت خودرو موکول شود. حال در شرایطی که جهانگیری هنوز پاسخی به این در خواست وزیر صنعت نداده است، این بار مدیران ایران خودرو و سایپا در نامه ای به معاون اول رئیس جمهور سه درخواست را مطرح کرده اند که اولین آنها لغو مصوبه الزام خودروسازان به تولید خودرو با استاندارد یورو 5 از ابتدای سال جاری و موکول شدن اجرای آن به 6 ماه پس از لغو تحریم های صنعت خودرو است.
مقیمی و سلیمانی مدیران عامل ایران خودرو و سایپا دلیل این درخواست خود را هزینه بالای تامین و تولید کاتالیست و همچنین عدم تولید و توزیع سوخت یورو 5 عنوان کرده اند.
افزایش تخصیص ارز از سیستم بانک مرکزی به خودروسازان و همچنین تسهیل واردات قطعات به ویژه از چین همزمان با شیوع ویروس کرونا از دیگر خواسته های خودروسازان از معاون اول رئیس جمهور است.
رحمانی وزیر صنعت نیز در نامه خود به جهانگیری، دلیل درخواست لغو اجرای استاندارد یورو 5 را افزایش قیمت تمام شده تولید خودرو عنوان کرده بود. این در حالی است که به گفته مدیران صنعت خودرو و قطعه سازی، تولید با استاندارد یورو5 باعث افزایش قیمت خودرو نمی‌شود.
فرشاد مقیمی، مدیرعامل ایران خودرو که حالا در نامه به جهانگیری، به افزایش قیمت تمام شده تولید خودرو با اجرای استاندارد یورو 5 اشاره کرده است، اواخر سال گذشته در مراسم رونمایی از محصولات یورو5 این شرکت، تاکید کرده بود: «ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها و تولید با استاندارد یورو5 افزایش قیمتی را در پی نخواهد داشت.»
مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه سازان نیز در این مورد گفته بود: «برخلاف صنایع دیگر که ممکن است، تغییرات در آنها با افزایش قیمت همراه باشد، اما ارتقای پیشرانه این خودروها منجر به گران‌شدن خودرو نمی‌شود.»
اذعان قطعه سازان و خودروسازان به عدم افزایش قیمت خودرو
علاوه بر مدیرعامل ایران خودرو و دبیر انجمن قطعه سازان، حبیب هاشمی‌فرد، عضو انجمن قطعه‌سازان که تولیدکننده قطعات با استاندارد یورو 5 است، نیز در این مورد با تشریح جزئیات ارتقاء استاندارد خودروهای داخلی به یورو 5 گفته بود: «بابت این ارتقاء هیچ افزایش قیمتی در قطعات تحویلی به خودروسازان نداشته‌ایم.»
به گفته وی، این تغییرات طوری صورت گرفته که قیمت هیچ یک از قطعات خودرو بابت آن تغییر نمی‌کند و ما نیز هیچ افزایش قیمتی بابت ارائه سیستم کنترل موتور با استاندارد یورو 5 به خودروسازان نداشته‌ایم.
وی گفته بود: «ایران خودرو این شرط را برای ما گذشته بود که استاندارد خودروها از یورو 4 به یورو 5 طوری تغییر کند که هیچ قطعه‌ای در خودرو نیاز به تغییر نداشته باشد و همه قطعات با نرم‌افزار جدید و کالیبراسیون جدید همخوانی پیدا کنند، در این مورد حتی کاتالیست خودروها نیز ثابت بوده است.»
هاشمی فرد ادامه می‌دهد: «به گفته هاشمی‌فرد، تفاوت خودروهای دارای استاندارد یورو 5 با خودروهای دارای استاندارد یورو 4 در کم بودن مصرف سوخت خودرو و همچنین پایین بودن سطح آلاینده‌های زیست‌محیطی است.»
وزیر صنعت و مدیران ایران خودرو و سایپا در حالی در نامه خود به جهانگیری، عدم امکان تولید و توزیع سوخت یورو 5 را عاملی برای تخریب کاتالیزور خودروها عنوان کرده اند که مسئولان وزارت نفت از برنامه‌ریزی برای تولید بنزین با استاندارد یورو5 خبر داده‌اند.
وحید مرندی مقدم، معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد اخیراً در این مورد در پاسخ به این سؤال که به گفته خودروسازان، نبود بنزین یورو 5 باعث آسیب دیدن خودرو و کاتالیست آن می‌شود، گفته بود: «این‌طور نیست، این همان داستان مرغ و تخم‌مرغ است که بین خودروسازان و وزارت نفت تکرار می‌شود، زیرا خودروسازان مدعی معیوب شدن خودرو در اثر استفاده از بنزین یورو 4 در خودروی یورو 5 هستند و در عین حال، وزارت نفت نیز معتقد است، استفاده از بنزین یورو 5 در خودروی یورو 4 باعث اتلاف منابع انرژی می‌شود.»
وی با بیان اینکه سازمان محیط زیست مُصر بر اجرای استاندارد یورو 5 در تولید خودروها است، گفته بود: «این موضوع، مصوبه دولت است و سازمان محیط زیست نیز بر آن تاکید دارد. سازمان استاندارد هم مصر است و خودروسازان باید آن را اجرا کنند.»
در هر حال، به گفته کارشناسان صنعت خودرو و محیط زیست، ارتقاء استاندارد تولید خودرو نقش بسیار مهمی در مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و کیفیت خودروها دارد و در این شرایط درخواست بالاترین مقام وزارت صنعت و مدیران دو شرکت بزرگ خودروساز از دولت برای تعویق طولانی مدت در اجرای مصوبات دولتی ارتقاء استانداردها اقدامی تعجب برانگیز است.
آیا خودروهای یورو ۵ حتما باید سوخت یورو ۵ استفاده کنند؟ [به روز رسانی] - فروردین 99
در سال گذشته اختلاف سازمان حفاظت محیط زیست و خودروسازان بر سر اتمام مهلت خودروسازان برای تولید خودروی یورو ۵ خبرساز شد و این دو بخش ادعاهای متناقضی برای توجیه تصمیمات خود مطرح کردند. هر چند که سازمان ملی استاندارد ایران اواخر سال گذشته اعلام کرد که خداحافظی با خودروهای یورو ۴ در سال ۱۳۹۹ قطعی است، اما تصمیم درباره تایید ادعای هر یک از این ذی‌نفعان دشوار به نظر می‌رسد.
بر اساس ماده ۴ قانون هوای پاک قرار بود که از ابتدای سال ۱۳۹۸ فروش خودروهای یورو ۴ ممنوع شود و خودروسازان پیش از اقدام به فروش نسبت به دریافت مجوزهای آلایندگی و استانداردهای یورو ۵ اقدام کنند، اما بنابر درخواست خودروسازان اجرای این قانون تا سال ۱۳۹۹ به تعویق افتاد.
با این حال آذر ماه سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای به مدیرعامل شرکت ایران خودرو، خواستار توقف پیش فروش چهار خودروی یورو ۴ این شرکت با موعد تحویل سال ۱۳۹۹ شد و اعلام کرد که در صورت ادامه پیش‌فروش این خودروها، سازمان حفاظت محیط زیست پیگیری قانونی را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
اما همان روز احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران گفت که فعلا به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها به‌ویژه عدم تولید و توزیع سوخت یورو ۵ و و همچنین تحریم‌ها و مشکلات ناشی از آن، امکان تولید خودرو سواری با استاندارد آلایندگی یورو ۵ وجود ندارد.
وی همچنین گفته بود که عدم تولید و توزیع بنزین یورو ۵ باعث شده خودروهای وارداتی با استاندارد یورو ۵ نیز به دلیل استفاده از سوخت یورو ۴، دچار مشکلات عدیده شده و به طور مکرر به تعمیرگاه‌ها مراجعه کنند و چون وزارت نفت از ابتدای سال آینده (۱۳۹۹)، امکان تولید و توزیع سراسری بنزین یورو ۵ را ندارد، خودروسازان نیز نمی‌توانند آلایندگی خودروهای سواری را به یورو ۵ ارتقا دهند.
با این وجود یک روز بعد دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست گفت که بیشتر قطعات محصولات سایپا و ایران خودرو تولید داخل است و ارتقای استاندارد آنها ربطی به تحریم‌ها ندارد. همچنین طبق اظهارات او اگر خودروی یورو ۵ سوخت یورو ۴ مصرف کند مشکلی ندارد، چرا که تفاوت سوخت یورو ۴ و یورو ۵ ناچیز است؛ بنابراین اجباری برای استفاده از سوخت یورو ۵ در خودروهای یورو ۵ وجود ندارد.
هرچند که سازمان ملی استاندارد ایران اواخر سال گذشته اعلام کرد که خداحافظی با خودروهای یورو ۴ در سال ۱۳۹۹ قطعی است، اما در چنین شرایطی تصمیم درباره تایید ادعای هر یک از این ذی‌نفعان دشوار به نظر می‌رسد.
در این رابطه وحید مرندی مقدم، معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران، با بیان اینکه خودروهای یورو ۵ می‌توانند از سوخت یورو ۴ استفاده کنند و در این زمینه مشکلی وجود ندارد، تصریح کرد: «با این وجود در چنین حالتی آلایندگی باز هم در حد یورو ۴ خواهد بود و کارایی لازم حاصل نمی‌شود.»
وی افزود: «با این وجود نمی‌توان همواره گفت که خودروسازان منتظر ارتقای استاندارد سوخت باشند یا وزارت نفت صبر کند تا استاندارد خودروها ارتقا یابد. به عبارت دیگر نمی‌توان هر دو شرایط را همزمان ایجاد کرد و خودروسازان و وزارت نفت هر دو باید مسئولیت‌های خود را در این زمینه انجام دهند و ارتقای استاندارد محصولات خود را شروع کنند.»
تعویق دوباره استاندارد یورو 5 خودروهای داخلی [به روز رسانی] - اسفند 98
در حالی که قرار بود خودروسازان از ابتدای سال 99 محصولات خود را به استاندارد آلایندگی یورو 5 مجهز کنند، وزیر صنعت، معدن و تجارت با ارسال نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری، خواستار تعویق این الزام شده است. رضا رحمانی در نامه ارسالی خود به اسحاق جهانگیری، خواستار تعویق استاندارد آلایندگی یورو 5 تا شش ماه پس از لغو تحریم‌ها علیه خودروسازی ایران شده است.
اصل ماجرا از این قرار است که طبق ماده 4 قانون هوای پاک، استاندارد آلایندگی خودرو و سوخت توزیعی در کشور باید به یورو 5 ارتقا پیدا کند و در غیر این صورت، مجوز شماره‌گذاری برای خودروها صادر نخواهد شد. این ماده قانونی باید از ابتدای امسال به اجرا در می‌آمد، با این حال خودروسازان و سازمان محیط زیست بر سر تعلیق یک ساله این استاندارد به توافق رسیدند.
بر این اساس قرار شد ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها به یورو 5، از ابتدای سال 99 اجرایی شود. تا همین سه ماه پیش بحث خاصی بر سر اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 وجود نداشت و گمان می‌رفت از ابتدای سال 99، خودروهای تولید داخل به این استاندارد تجهیز شوند. با این حال در ادامه اتفاقاتی رخ داد که اجرای استاندارد موردنظر را با تردید مواجه کرد.
اواخر آذر ماه بود که سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای به ایران خودرو خواستار توقف پیش فروش محصولات این شرکت با موعد تحویل سال 99 شد. ربط این ماجرا به داستان یورو 5 این بود که محصولات پیش فروش شده توسط ایران خودرو، قید استاندارد آلایندگی یورو 5 را نداشتند.
در واقع این شرکت محصولات یورو 4 خود را پیش فروش کرده بود، آن هم در حالی که خودروسازان و سازمان محیط زیست، بر سر اجرای استاندارد یورو 5 از ابتدای 99 به توافق رسیده بودند. از همین رو، سازمان حفاظت محیط زیست، پیش‌فروش ایران خودرو با موعد تحویل سال آینده را خلاف قانون هوای پاک تشخیص داده و خواستار توقف (یا اصلاح) آن شد.
همان زمان، رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای به مدیرعامل ایرانخودرو، ممنوعیت فروش خودروهای دارای استاندارد یورو 4 را از سال آینده، متذکر شد.
در این نامه تاکید شده بود که براساس ماده 4 قانون هوای پاک، پیش‌فروش خودروهای دارای استاندارد یورو 4 برای سال آینده ممنوع بوده و خودروسازان باید قبل از هرگونه اقدام به فروش و پیش‌فروش (با موعد تحویل سال 99) نسبت به اخذ مجوز آلایندگی برای محصولات خود اقدام کنند. در نامه موردنظر همچنین تاکید شده بود که در صورت عدم لغو یا اصلاح پیش فروش موردنظر، سازمان حفاظت محیط زیست پیگیری قانونی لازم را (برای برخورد تخلف صورت گرفته) در دستور کار خود قرار خواهد داد.
چند روز بعد نیز دبیر کمیته فنی صدور گواهینامه‌های زیست محیطی سازمان محیط زیست اعلام کرد با توجه به اینکه پیش فروش خودروهای یورو 4 با موعد تحویل سال 99 اصلا نباید انجام می‌شد، سازمان حفاظت محیط زیست مراتب شکایت خود را از ایران خودرو به سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرده و این سازمان نیز قول پیگیری داده است.
اما پس از نامه‌نگاری محیط‌زیستی‌ها با شرکتهای خودروساز و یادآوری الزام رعایت استاندارد آلایندگی یورو 5 به آنها، خودروسازان واکنش‌های متفاوتی به آن نشان دادند. طبق معمول، ابتدا این انجمن خودروسازان ایران بود که اعلام کرد اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 از ابتدای سال 99 شدنی نیست. احمد نعمت‌بخش، با وسط کشیدن پای تحریم و استاندارد بنزین توزیعی در کشور، آنها را دو مانع بزرگ بر سر اجرای یورو 5 دانست و خواستار تعویق آن شد.
وی تاکید کرد که خودروی مجهز به استاندارد یورو 5، سوخت مناسب (یورو 5) نیز می‌خواهد، حال آنکه سوخت توزیعی در کشور نهایتا یورو 5 است.
دبیر انجمن خودروسازان این را هم گفته بود که اگر در خودرو دارای استاندارد یورو 5، سوخت یورو 4 ریخته شود، سبب خرابی و آسیب خواهد شد.
نعمت‌بخش این را هم گفته بود که وزارت نفت از ابتدای سال آینده، امکان تولید و توزیع سراسری بنزین یورو 5 را ندارد، بنابراین خودروسازان نیز نمی‌توانند استاندارد آلایندگی محصولات خود را به یورو 5 ارتقا دهند، زیرا سوخت مورد نیاز آنها تولید و توزیع نمی‌شود. وی در نهایت به تحریم نیز اشاره و تاکید کرده که این موضوع، مشکل مضاعف دیگری بر سر راه اجرای استاندارد یورو 5 به شمار می‌رود.
این اظهارات اما در حالی بود که ایرانخودرو همان زمان اعلام کرد محصولات تولیدی خود را بر اساس جدول زمان‌بندی که سازمان‌های ذیربط تعیین کرده‌اند، از حیث استاندارد آلایندگی ارتقا خواهد داد و بر حسب تکالیف قانونی، خودروها را به‌صورت یورو 5 یا هر استاندارد (مصوب) دیگری، تولید و عرضه میکند.
ایران خودرویی‌ها حتی چندی بعد با برگزاری مراسمی از خودروهای مجهز به استاندارد یورو 5 نیز رونمایی کردند تا خیال سازمان محیط زیست را بابت اجرای ماده 4 قانون هوای پاک راحت کنند. با این حال چندی بعد مسوولان سازمان محیط زیست اعلام کردند هیچ مجوزی بابت محصولات یورو 5 ادعایی خودروسازان صادر نکرده‌اند.
در گفت‌وگویی که رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست انجام داد، اعلام کرد: «خودروسازان هیچ مجوزی برای محصولات یورو 5 خود از سازمان محیط‌زیست دریافت نکرده‌اند.»
وی همچنین از رسانه‌ها خواست تا این موضوع را پیگیری کنند که شرکتهای خودروساز از کجا بابت استاندارد یورو 5 مجوز گرفته‌اند. اینکه خودروسازان بگویند ما خودرو با استاندارد یورو 5 تولید می‌کنیم، کافی نیست، زیرا باید از محیط زیست مجوز بگیرند که نگرفته‌اند.
اظهارات وی در حالی بود که همان زمان نیز پیش بینی می‌شد خودروسازان باز هم به دنبال تعویق اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 بیفتند. در واقع با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم و مشکلات اقتصادی خودروسازان و همچنین عدم توزیع سراسری سوخت مناسب (یورو 5)، مشخص بود خودروسازان خواستار تعویق اجرای استاندارد یورو 5 می‌شوند و وزارت صنعت،معدن و تجارت هم در جبهه آنها قرار می‌گیرد که گرفت.
وزیر صنعت خواستار تعویق تولید خودروهای یورو 5 شد [به روز رسانی] - اسفند 98
وزیر صنعت،معدن و تجارت اما در نامه خود به معاون اول رئیس‌جمهوری خواستار تعویق اجرای استاندارد یورو 5 تا شش ماه پس از لغو تحریم‌ها شده است. در نامه رحمانی به جهانگیری آمده که «در سال گذشته به دلیل آنکه تحریم‌های ظالمانه مانعی جدی برای ارتقای استاندارد آلایندگی یورو 4 به یورو 5 بود، هیات‌وزیران اقدام به اصلاح تاریخ اجرای آیین‌نامه فنی مربوطه تا تاریخ یکم فروردین 99 شد.»
در ادامه نامه مورد نظر آمده که «در حال‌حاضر با توجه به تشدید تحریم‌ها و ایجاد شرایط سختگیرانه‌تر در تامین مواد اولیه کاتالیزگر، افزایش قیمت این مواد و مشکلات تامین انواع حسگرها و تجهیزات موردنیاز موتور و همچنین عدم همکاری شرکتهای خارجی خدمات مهندسی در زمینه‌های مرتبط، چالش‌های جدی برای اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 به‌شمار می‌روند.
بنابراین در صورت اجبار به اجرای این استاندارد، از ابتدای سال 99، افزایش قیمت به محصولات تولیدی تحمیل خواهد شد.» وزیر صنعت،معدن و تجارت در ادامه نامه خود به معاون اول رئیس‌جمهوری به‌موضوع فراهم نبودن سوخت یورو 5 برای پوشش خودروهای مجهز به این استاندارد نیز اشاره و تاکید کرده که «عدم امکان تولید و توزیع پایدار سوخت استاندارد (یورو 5) در سطح کشور، سبب تخریب زودهنگام کاتالیزگر و سایر تجهیزات مرتبط خواهد شد که این موضوع هزینه سنگینی را متوجه خودروسازان و مصرف‌کنندگان میکند.»
رحمانی در نهایت خواستار اصلاح مصوبه قبلی هیات وزیران (الزام اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 از ابتدای سال 99) شده و خواسته تا اجرای این مصوبه تا شش ماه پس از لغو تحریم‌ها علیه خودروسازی ایران به تعویق بیفتد.
تاریخ ارسال این نامه نوزدهم اسفند ماه است، با این حال هنوز خبری رسمی مبنی بر موافقت با درخواست تعویق اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 منتشر نشده و باید منتظر ماند و دید چه تصمیمی در مورد آن می‌گیرد.
با این حال به نظر می‌رسد با توجه به شرایط کلی کشور (تحریم، مشکلات اقتصادی خودروسازان، قیمت بالای خودروها و البته بحرانی که کرونا ایجاد کرده) دولت احتمالا با درخواست تعویق اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 خودروهای داخلی موافقت خواهد کرد.
نکته دیگر اینجاست که وزارت نفت فعلا توانایی عرضه سراسری سوخت یورو 5 را ندارد و این موضوع نیز مانعی بر سر راه تجهیز خودروها به استاندارد موردنظر محسوب می‌شود. چندی پیش البته پیش‌نویس تدوین آیین‌نامه توزیع سوخت یورو 5 در کشور به پایان رسید که البته مشخص نیست چه زمانی وارد فاز اجرایی شود.
اگر قرار باشد دولت با درخواست وزارت صمت مبنی بر تعویق اجرای استاندارد یورو 5 موافقت کند، نمی‌توان تاریخ دقیقی برای عملی شدن این استاندارد مشخص کرد. وزارت صمت خواستار تعویق اجرا تا شش ماه پس از لغو تحریم‌ها شده و این در حالی است که مشخص نیست تحریم چه زمانی برداشته خواهد شد.
بنابر پیش‌بینی‌ها، سایه سنگین تحریم‌ها حداقل طی سال 99 نیز برقرار خواهد بود، چه آنکه تازه در آبان 99 قرار است انتخابات 2020 ایالات‌متحده آمریکا برگزار شود. اگر فرض کنیم دونالد ترامپ باز هم به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شود، به احتمال فراوان تحریم‌ها همچنان ادامه پیدا خواهد کرد و بنابراین ممکن است برای پنج سال دیگر خودروسازی کشور همچنان درگیر تحریم باشد.
با این حساب، اجرای استاندارد یورو 5 (طبق آنچه وزارت صمت درخواست کرده) بین پنج تا شش سال دیگر به تاخیر خواهد افتاد.
طبعا در آن زمان دیگر استاندارد یورو 5 نمی‌تواند جوابگو باشد و به نوعی از رده خارج محسوب می‌شود. هرچه هست، باید منتظر ماند و دید دولت چه تصمیمی برای «استاندارد یورو 5» می‌گیرد و آیا خودروسازان برای پنج تا شش سال دیگر از اجرای آن معاف می‌شوند، یا اتفاق دیگری رخ می‌دهد.
تا اینجای کار که سازمان حفاظت محیط‌زیست با تعویق اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 مخالفت کرده است. آن‌طور که عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان کرده، خودروسازان خواستار تعویق استاندارد یورو 5 با توجه به تحریم و کرونا و... شده‌اند. وی در عین حال که عاملان اصلی آلودگی هوا را خودروهای فرسوده دانسته، تاکید کرده خودروسازان موظف به تولید محصولات مجهز به استاندارد یورو 5 از سال آینده هستند.
هشدار انجمن خودروسازان : تعویق تولید خودروهای یورو 5 الزامی است [به روز رسانی] - اسفند 98
دبیر انجمن خودروسازان ایران در رابطه با الزام اجرایی شدن ارتقای خودروهای سواری به استاندارد یورو 5 در شرایط تحمیل شده ناشی از تحریم‌های ظالمانه هشدار داد.
احمد نعمت‌بخش اظهار کرد: «قانون هوای پاک در زمان به امضا رسیدن برجام و زمانی که مسائل خوشبینانه تصور می‌شد، تنظیم شد. آیین‌نامه‌های قانون مذکور بر این اساس بود که از ابتدای سال 1398، استاندارد خودروها را به یورو ۵ ارتقا دهیم اما به دلیل مشکلات به وجود آمده از تحریم‌ها، سال گذشته به درخواست انجمن خودروسازان ایران نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت و معاون اول رییس جمهور ارسال شد تا اجرای برخی از بندهای آیین‌نامه قانون مذبور را تا رفع تحریم‌ها به حالت تعلیق درآورند.»
دبیر انجمن خودروسازان ایران ادامه داد: «با توجه به اینکه سوخت یورو ۵ با ۱۰ ppm گوگرد، عرضه سراسری نشد و اجرای استاندارد یورو ۵ نیز نیازمند تکنولوژی‌های جدید به ویژه برای خودروهای اتوماتیک است که ما فاقد آنها هستیم؛ اما دولت مصوب کرد تا به مدت یک سال اجرای این قانون عقب بیفتد و قرار شد از ابتدای فرودین ماه سال ۹۹ اجرا شود. اخیرا نیز مکاتباتی با وزارت صمت داشته‌ایم که در این یک سال نه تنها هیچ تسهیلاتی فراهم نشده، بلکه تحریم‌ها شدیدتر هم شده‌اند.»
وی افزود: «همچنین براساس "بند الف قسمت (۲) مصوبه شماره ۱۵۷۳۸۶ / ت۵۶۲۲۹ ه سال ۹۷" قانون هوای پاک، مصوب شد تا به ازای سه خودروی دیزلی تولیدی که استاندارد یورو ۵ EEV داشته باشد، یک خودرو فرسوده از رده خارج شود.»
نعمت‌بخش ادامه داد: «طبق طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل فرسوده که چند سال پیش توسط رییس جمهور اعلام شد، قرار است که ۵۰ درصد مبلغ خودروی جایگزین در جهت کمک به دارندگان خودروهای فرسوده توسط دولت پرداخت شود که خودروها ارزان‌تر به دست متقاضیان برسد تا اثر تورمی ناشی از هزینه حمل و نقل کاهش یابد؛ لذا خروج یک خودرو فرسوده در قبال تولید سه کامیون با استاندارد یورو ۵ EVV مغایر با طرح نوسازی است؛ چرا که با پرداخت نیمی از هزینه‌ها توسط دولت، با از رده خارج کردن یک خودرو به ازای تولید سه خودرو، افزایش قیمت کامیون‌ها را در پی خواهد داشت. بنابراین ما خواستار لغو این بند نیز شدیم اما در پاسخ به هر دو درخواست ما، تنها اجرای هر دو بند مصوبه مذکور یکسال به تعویق انداخته شد.»
دولت ایران در راستای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا، جدول استاندارد حد مجاز آلایندگی انواع خودروهای بنزینی، گازوئیلی و دوگانه سوز ساخت داخل و وارداتی و موتورسیکلت‌ها را تعیین کرده بود.
بر این اساس، استاندارد حد مجاز آلایندگی خودروهای سبک، سنگین و نیمه سنگین در سال‌های 89 و 90 یورو 2 تعیین شده بود. اما طی سال‌های 91، 92 و 93 این خودروها باید استاندارد یورو 4 را کسب می کردند. موتورسیکلت‌های چهار زمانه نیز تا سال 93 فرصت داشتند استاندارد یورو 2 را کسب کنند. پس از آن یعنی از سال 94 استاندارد جاری کشور مطابق با استاندارد حد مجاز آلودگی جاری در کشورهای اروپایی، یورو 6 تعیین شد.
اما شرکت ایرانخودرو این قانون را زیر پا گذاشته و اقدام به پیش‌فروش 4 محصول دارای استاندارد آلایندگی یورو 4 برای آذرماه سال 99 کرده است.
در همین رابطه سید محمد میرزایی قمی رئیس مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست با ارسال نامه‌ای خطاب به مقیمی مدیرعامل شرکت ایران خودرو خواستار توقف این پیش فروش شد و اظهار داشت: «در صورت انجام پیش فروش محصولات این سازمان پیگیری قانونی را در دستور کار خود قرار خواهد داد.»
متن این نامه به شرح زیر است:
به استحضار می‌رساند بر اساس بخشنامه مورخ 20 آذر 98 آن شرکت محترم در وب سایت رسمی خود اقدام به پیش فروش 4 محصول دارای استاندارد آلایندگی یورو 4 برای آذر ماه سال 99 کرده است.
پیرو نامه شماره 98/300/32344 مورخ 12 آبان 1398 به وزارت صنعت معدن و تجارت تشریح شد که بر اساس ماده 4 قانون هوای پاک پیش فروش محصولات یورو 4 برای سال آینده ممنوع بوده و خودروسازان باید قبل از هر گونه اقدام فروش یا پیش فروش نسبت به اخذ مجوز آلایندگی برای محصولات خود اقدام کنند.
با توجه به اینکه برای 4 محصول مذکور تا کنون اقدامی جهت ارتقاء استاندارد آلایندگی به یورو 5 صورت نگرفته است مقتضی است دستور فرمایند از پیش فروش محصولات مذکور برای سال آینده جلوگیری به عمل آید.
بدیهی است در صورت انجام پیش فروش محصولات این سازمان پیگیری قانونی را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
ابتدا سوخت را تامین کنید، سپس دستور ارتقا خودرو دهید [به روز رسانی] - بهمن 98
وی یادآور شد: در حال حاضر با فریز شدن قیمت‌ها از بهمن ماه سال گذشته، شرکتهای خودروساز متحمل ضرر و زیان هنگفتی شده‌اند، حال اگر بتوانیم استاندارها را به یورو ۵ برسانیم باز هم زیان بیشتری ایجاد خواهد شد. علاوه بر این، سوخت مناسب این خودروها نیز فراهم نیست و این نبود سوخت متناسب به کاتالیست‌های خودرو و در نتیجه موتور آن آسیب می‌زند. در همه جای دنیا این موضوع شناخته شده و پذیرفته شده است که هر زمان قرار است ارتقا آلایندگی خودروها صورت گیرد، ابتدا باید به دنیال تولید و توزیع سوخت مناسب آن رفت.»
دبیر انجمن خودروسازان ایران هشدار داد: «هشدار ما این است که با گران شدن مواد اولیه مورد استفاده در کاتالیست‌ها و با توجه به اینکه قیمت‌های خودروسازان دستوری است و آنها را به زیان رسانده، چطور می‌توان ارتقا استاندارد از یورو ۴ به یورو ۵ داشته باشیم. در حالی که برای هر خودرو به طور متوسط دو الی چهار میلیون تومان به قیمت‌ها افزوده خواهد شد. علاوه براین به دلیل اینکه سوخت استاندارد مناسب فراهم نیست، پس از مدت کوتاهی کاتالیست و موتور خودرو آسیب دیده و برای دارنده خودرو دردسرساز می‌شود.»
وی افزود: «از دولت می‌خواهیم مصوبه شماره ۱۵۷۳۸۶ / ت۵۶۲۲۹ ه، بند الف (۱ و ۲) خود را تاشش ماه پس از رفع تحریم‌ها تمدید کنند؛ در غیر این صورت از ابتدای سال آینده، ۹۰ درصد خودروهای سواری شماره گذاری نخواهند شد که وضعیت متلاطم بازار فعالی را آشفته‌تر خواهد کرد؛ ( اختلاف بیشتر قیمت کارخانه بازار). متاسفانه یکی از معضلات صنعت خودرو همین اختلاف زیاد قیمت کارخانه و قیمت بازار است. بارها پیشنهاد شده که اجازه دهند خودرو در حاشیه بازار به فروش رسد اما این تصمیم گرفته نمی‌شود. بنابراین تا زمانی که دو قیمت برای خودرو وجود دارد، رانت و فساد صف طویل دلالان وجود خواهد داشت؛ لذا در صورت عدم اصلاح مصوبه مذکور هیات دولت و عدم شماره‌گذاری خودروها در سال آینده قیمت خودرو سواری در بازار (با عدم عرضه) به شدت افزایش یافته و مشکلات فعلی را دو چندان خواهد کرد.»
انجمن خودروسازان: امکان تجهیز خودروها به استاندارد یورو 5 را نداریم [به روز رسانی] - دی 98
با توجه به گفته های دبیر انجمن خودروسازان، به دلیل تحریم و نبود بنزین استاندارد، امکان تجهیز خودروها به یورو۵ وجود ندارد.
در واکنش به این ادعا، دبیر کمیته فنی صدور گواهینامه‌های زیست‌محیطی سازمان محیط‌زیست تاکید کرده که این دلایل بیشتر بهانه است. بهزاد اشجعی در این خصوص گفت: «بنزین یورو۴ و یورو۵ تفاوت زیادی با هم ندارند، بنابراین اگر در خودرو یورو۵، سوخت یورو۴ استفاده شود، آسیب عدیده‌ای ایجاد نخواهد کرد.»
وی با بیان اینکه البته ممکن است در مواردی خاص، صدماتی به خودروها وارد شود، افزود: «این صدمات به حدی نیست که بخواهیم به خاطر آن، استاندارد آلایندگی یورو۵ را عقب بیندازیم.»
به گفته اشجعی، در حال حاضر کشورهایی مانند مکزیک، برزیل و استرالیا از خودروی یورو۵ و بنزین یورو۴ استفاده می‌کنند و کلا در دنیا این طور نیست که بگویند ابتدا سوخت استاندارد توزیع شود و بعد خودرو متناسب با آن.
وی در واکنش به اینکه گفته می‌شود بنزین توزیعی فعلی از استاندارد یورو۴ هم برخوردار نیست، گفت: «طبق پایش‌های صورت‌گرفته توسط وزارت نفت، سازمان ملی استاندارد و ما در سازمان محیط‌زیست، ۸۰ درصد بنزین توزیعی در کشور از استاندارد یورو۴ برخوردار است.»
علاوه بر مساله سوخت اما تحریم نیز یکی از دلایلی است که انجمن خودروسازان با استناد به آن تاکید کرده نمی‌توان به استاندارد آلایندگی یورو۵ دست پیدا کرد.
خودروهای مشتریان براساس استانداردهای مصوب تحویل می شود [به روز رسانی] - آذر 98
ایران خودرو محصولات تولیدی خود را براساس جدول زمان‌بندی که سازمان‌های ذیربط تعیین کرده‌اند ارتقاء می دهد و بر حسب تکالیف قانونی، محصولات یورو 5 یا هر استاندارد دیگری تولید و عرضه خواهد کرد.
در پاسخ گروه صنعتی ایران خودرو به نامه محیط زیست آمده است: «در تمام سنوات گذشته نیز به هنگام پیش فروش خودرو، مشخصات محصول فعلی به مشتری ارائه می‌شود اما در زمان تحویل، تمامی استانداردها مصوب ملی از نظر آلایندگی و زیست‌محیطی در محصولات تولیدی این خودروساز لحاظ شده است.»
در ادامه این پاسخ تصریح شده است: «اصولا بدون رعایت تمامی استانداردها، مجوز شماره‌گذاری از سوی سازمان ملی استاندارد و راهور ناجا صادر نمی‌شود.»
اثر تورمی مضاعف ناشی از اسقاط یک خودرو با تولید سه خودرو [به روز رسانی] - مهر 98
وی با تاکید بر اینکه طرح از رده خارج کردن یک خودرو فرسوده به ازای هر سه خودروی تولیدی دیزلی مضاعف اثر تورمی دارد، گفت: «زمانی که به طور نمونه جایگزینی یک خودرو کامیون فرسوده با نو، برای دارنده خودرو گران تمام شود، اثر تورمی خواهد داشت؛ چرا که حمل‌ونقل باری کالاها توسط کامیون‌ها صورت می‌گیرد. زمانی که قیمت کامیون گران‌تر تمام شود، حمل‌ونقل تمام کالاها نیز منجر به افزایش قیمت آنها خواهد شد.»
دبیر انجمن خودروسازان ایران تاکید کرد: «ذرات معلق عامل اصلی ۸۶ درصد روزهایی هستند که سطح آلایندگی‌ها در هوا زیاد است که عمدتا توسط اتوبوس‌ها، کامیون و موتورسیکلت‌ها تولید شده و ربط چندانی به خودروهای سواری ندارد. علاوه براین فلزات گران‌بهایی که در کاتالیست خودروهای یورو ۵ استفاده می‌شود، نسبت به خودروهای یورو۴ بسیار گران‌تر شده است. به طور مثال قیمت یک کاتالیست موتور TU۵ ایرانخودرو در سال ۹۵، ۲۰۰ هزار تومان بوده که اکنون دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است و در واقع فلزات مورد استفاده در کاتالیست‌ها ۱۰ برابر گران شده که موجب افزایش قیمت خودروها خواهد شد.»