آمار‌ها نشان می‌دهد تولید خودرو در 8ماه سال‌جاری 5درصد رشد کرده و همزمان با آن نرخ فروش خودروی کارخانه‌ای 64.5درصد افزایش یافته است، این موضوع به رشد 108درصدی درآمد شرکت‌های خودرو‌سازی منجر شده است با این حال این افزایش درآمد به‌معنای افزایش سود این شرکت‌ها نیست و شرکت‌های خودروساز همچنان زیان‌ده‌ترین صنعت در اقتصاد ایران هستند.
بازار خودرو، روز‌های خوبی را سپری نمی‌کند، قیمت‌ها به‌طور مداوم رشد می‌کند، برخی کارشناسان پیش‌بینی میکنند رشد قیمت‌ها در ماه‌های آینده هم ادامه یابد. برآورد‌ها نشان می‌دهد حجم تقاضا برای خرید خودرو در ایران سالانه بین یک تا 1.5میلیون دستگاه خودرو است با این حال حسن کریمی‌سنجری، کارشناس بازار خودرو پیش از این برآورد کرده بود: ظرفیت تقاضای خودرو در بازار ایران در شرایط مطلوب بین یک میلیون تا یک‌میلیون‌و۴۰۰هزار خودرو است، نه در وضعیت کنونی که قدرت خرید کاهش یافته است.
استناد او به تولید یک‌میلیون‌و400هزار دستگاه خودرو در سال1396 است که شرکت‌های خودروساز برای فروش تولیداتشان به پرداخت 25میلیون تومان وام به مشتریان مجبور شدند. با این حال علیرضا رزم‌حسینی، وزیر پیشین صنعت، بهمن پارسال، نیاز سالانه ایران به خودرو را 2میلیون دستگاه اعلام کرده و گفته بود: اگر بخواهیم خودروهای فرسوده را از رده خارج کنیم به این رقم اضافه خواهد شد.این ارقام نشان می‌دهد کف تقاضا برای خرید خودرو در ایران سالانه حداقل یک میلیون دستگاه است. اما آیا میزان تولید فعلی کفاف تقاضا را در بازار خودرو می‌دهد؟
فاصله تولید و تقاضا
آمار‌ها نشان می‌دهد خودروسازان در 8ماه سال‌جاری 607هزارو687دستگاه خودرو تولیدکرده‌اند که این میزان نسبت به سال قبل 4.9درصد رشد نشان می‌دهد. شرکت‌های خودروساز ماهانه به‌طور متوسط 76هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند چنانچه روند تولید با سرعت کنونی ادامه داشته باشد، می‌توان امیدوار بود تا پایان سال 305هزار خودروی جدید تولید شود و جمع کل تولید صنعت خودرو در سال1400 به 900 تا 950هزار دستگاه برسد.
با این حال با توجه به نوسان‌های تولید در ماه‌های جاری به‌نظر نمی‌رسد شرکت‌های خودروساز به این هدف دست یابند، هنوز بین تولید و تقاضا شکاف زیادی وجود دارد و به‌نظر می‌رسد بخشی از دلایل رشد قیمت خودرو به غیراز افزایش قیمت نهاده‌های تولید همین شکاف بین تولید و تقاضا باشد.
اطلاعات جزئی‌تر از میزان تولید شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد میزان تولید شرکت ایران خودرو در 8ماه سال‌جاری فقط نیم درصد و سایپا 6درصد نسبت به‌مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.
رشد 8درصدی فروش
آمار‌ها نشان می‌دهد جمع کل خودروهای فروخته شده در سال‌جاری 8درصد بیشتر از پارسال است. سال قبل شرکت‌های خودروساز 528هزارو318دستگاه خودرو فروخته بودند که این میزان امسال با 42هزار دستگاه افزایش به 570هزار دستگاه رسیده است. با این حال مقایسه آمار میزان تولید و فروش نشان می‌دهد جمع کل خودروهای فروخته شده 37هزارو229دستگاه کمتر از میزان خودروهای تولید شده بوده است که احتمالا این موضوع ناشی از کاهش تجاری‌سازی محصولات شرکت‌های خودرو‌سازی است.
با این میزان فروش، جمع کل درآمد شرکت‌های خودروساز، در 8ماه سال‌جاری، با 108درصد افزایش، به 66هزارو691هزار میلیارد تومان رسیده است. ارزش خودرو‌هایی که خودروسازان در سال‌جاری فروخته‌اند 35هزار میلیارد تومان بیشتر از پارسال بوده است. البته بخشی از دلایل رشد درآمد این شرکت‌ها ناشی از افزایش نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها در کارخانه است.
به گزارش همشهری ، نکته حائز اهمیت این است که با وجود این افزایش درآمد، روند سودآوری شرکت‌های خودروساز، به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری، همچنان مطلوب نیست و شرکت‌های خودروساز با 83هزار میلیارد تومان زیان انباشته، بد‌ترین عملکرد را در کل اقتصاد ایران دارند.
افزایش نرخ فروش کارخانه
مقایسه میانگین قیمت محصولات شرکت‌های خودرو‌سازی در 8ماه امسال نسبت به 8ماه پارسال روند روبه رشد را نشان می‌دهد. بخشی از دلایل رشد 108درصدی درآمد این شرکت‌ها ناشی از افزایش نرخ فروش محصولاتشان بوده است زیرا طبق مستندات موجود قیمت محصولات شرکت‌های ایران‌خودرو، سایپا، پارس‌خودرو و زامیاد در 8ماه امسال به‌طور میانگین 64.5درصد رشد کرده است.
بیشترین رشد قیمت در 8ماه امسال مربوط به خودروهای تولیدی در شرکت‌های زامیاد و ایران خودرو بوده است. میانگین قیمت محصولات زامیاد در 8ماه امسال نسبت به پارسال 91درصد و نرخ محصولات ایران خودرو 76درصد افزایش یافته است. میانگین سبد محصولات زامیاد در سال گذشته 148میلیون‌و500هزار تومان بود که این میزان امسال با 135میلیون تومان افزایش به 283میلیون‌و500هزار تومان رسیده است.
میانگین قیمت سبد محصولات ایران خودرو هم درسال‌جاری 107میلیون تومان افزایش یافته است. یعنی اینکه برای خرید یک سبد از محصولات ایران خودرو در سال‌جاری به قیمت کارخانه باید 247میلیون تومان بیشتر از پارسال پرداخت شود. همچنین نرخ فروش محصولات سایپا نیز در 8ماه سال‌جاری 43درصد نسبت به پارسال افزایش یافته است.