به گفته مدیر ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل در حالی‌که نیمی از ناوگان حمل‌ونقل کشور در مرز فرسودگی قرار دارد، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا پایان برنامه هفتم توسعه، تعداد خودروهای فرسوده به بیش از ۸ میلیون دستگاه می‌رسد؛ آماری نگران‌کننده که بحران آلودگی و ناترازی سوخت را به همراه خواهد داشت.
به گزارش ایسنا ، محمدصادق حاتمی در تشریح وضعیت ناوگان فرسوده حمل و نقل کشور و موانع موجود در تحقق هدفگذاری نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقل گفت: در حال حاضر نزدیک به ۴۲ میلیون دستگاه خودرو و موتورسیکلت در ناوگان حمل و نقل کشور در حال تردد است که نزدیک به ۲۲ میلیون یا به عبارتی ۵۲ درصد از این ناوگان فرسوده در مرز فرسودگی (امکان اسقاط خودرو) هستند و بیش‌ترین سهم مربوط به موتور سیکلت و خودروهای سواری است.
وی افزود: از سال ۱۳۴۵ تا پایان سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵.۷ میلیون خودرو در کشور تولید شده که از این میزان نزدیک به ۲.۵ میلیون خودرو از چرخه ناوگان حمل و نقل خارج و اسقاط شده و نزدیک به ۲۳ میلیون خودرو در کشور در حال تردد هستند.
مدیر نوسازی ناوگان حمل و نقل ایدرو خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، طبق آخرین برآوردها، نزدیک به دو میلیون خودرو سواری و نزدیک به ۶۰۰ هزار خودرو وانت فرسوده بالای ۲۰ سال کارکرد در کشور وجود دارد اما اگر مفروض خودروهای در حال تردد در مرز فرسودگی (بیش از ۱۶ سال) ملاک محاسبات باشد، در حال حاضر نزدیک به هشت میلیون خودرو پرمصرف و آلاینده فرسوده در سطح کشور در حال تردد هستند.
از سال ۱۳۴۵ تا پایان سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵.۷ میلیون خودرو در کشور تولید شده که از این میزان نزدیک به ۲.۵ میلیون خودرو از چرخه ناوگان حمل و نقل خارج و اسقاط شده است و نزدیک به ۲۳ میلیون خودرو در کشور در حال تردد هستند.
حاتمی ادامه داد: به عبارتی حدود ۴.۴ میلیون خودرو سورای و حدود ۸۰۰ هزار خودرو وانت بین ۱۶ تا ۲۰ سال کارکرد وجود دارد و در این میان نیز نزدیک به ۶ میلیون دستگاه خودرو بیش از ۱۱ سال در چرخه ناوگان حمل و نقل کشور فعال هستند.
وی با پیش بینی ناوگان فرسوده در پایان سال برنامه هفتم توسعه گفت: بر این اساس ۲۳ میلیون دستگاه از ۴۲ میلیون دستگاه فعال در ناوگان حمل و نقل کشور خودرو سواری و وانت هستند که با لحاظ قرار دادن سن فرسودگی ۲۰ سال برای خودروها، تا سال ۱۴۰۸ حدود ۵.۲ میلیون خودرو دیگر به ناوگان خودروهای فرسوده سواری و وانت اضافه خواهد شد و در صورت کند بودن روند اسقاط و نوسازی، تعداد خودروهای فرسوده به حدود ۸ میلیون دستگاه خواهد رسید.
هدف گذاری سالانه اسقاط ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده پیش بینی شده در برنامه هفتم توسعه
مدیر نوسازی ناوگان حمل و نقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تشریح اهداف برنامه هفتم توسعه برای نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور گفت: هدفگذاری صورت گرفته در برنامه هفتم توسعه برای اسقاط خودروهای فرسوده سالانه ۵۰۰ هزار دستگاه است که برنامه مناسب و مطلوبی است؛ اما باید منابع مالی مورد نیاز جهت تسهیل و تسریع این روند تامین شود؛ با تحقق هدف برنامه هفتم توسعه نیز تا پایان برنامه یعنی تا سال ۱۴۰۸، حدود دو و نیم میلیون دستگاه خودرو فرسوده از ناوگان حمل و نقل کشور خارج می‌شود، اما با وجود همین آمار نیز در سال پایان برنامه هفتم توسعه یعنی سال ۱۴۰۸، حدود ۵ میلیون خودرو فرسوده در ناوگان حمل و نقل تردد خواهند کرد و با در نظر گرفتن تبعات تردد این میزان خودرو فرسوده در کشور، ضرورت توجه مضاعف به این حوزه بیش از پیش مشخص می‌شود؛ چراکه تداوم این روند منجر به تشدید ناترازی بنزین و آلودگی خواهد شد.
۹۱ درصد از اتوبوس‌های کشور فرسوده هستند!
حاتمی با اشاره به تعداد اتوبوس‌های فعال در ناوگان حمل و نقل و امار فرسودگی آنها اظهار کرد: در حوزه اتوبوس نیز حدود ۶۶ هزار دستگاه اتوبوس فعال در کشور وجود دارد که نزدیک به ۵۹ هزار اتوبوس فرسوده هستند که آمار بسیار بالایی بوده و نشان می‌دهد که حدود ۹۱ درصد از اتوبوس های در حال تردد کشور دچار فرسودگی است.
طرح نوسازی اتوبوس‌های برون شهری با پرداخت تسهیلات ۱۰ میلیارد تومانی
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در جهت نوسازی این ناوگان فرسوده گفت: در بخش اتوبوس‌ها، کامیون‌ها و کشنده‌ها و به طور کلی خودروهای تجاری و مسافری وضعیت بسیار نامطلوبی از لحاظ فرسودگی ناوگان حمل و نقلی وجود دارد. در این خصوص ستاد نوسازی با همکاری سازمان راهداری طرح جایگزینی ۱۵۷۸ دستگاه اتوبوس برون شهری با پرداخت تسهیلات ۱۰ میلیارد تومانی را در مرحله اجرا دارد.
۲۳ میلیون دستگاه از ۴۲ میلیون دستگاه فعال در ناوگان حمل و نقل کشور خودرو سواری و وانت هستند که با لحاظ قرار دادن سن فرسودگی ۲۰ سال برای خودروها، تا سال ۱۴۰۸ حدود ۵.۲ میلیون خودرو دیگر به ناوگان خودروهای فرسوده سواری و وانت اضافه خواهد شد و در صورت کند بودن روند اسقاط و نوسازی، تعداد خودروهای فرسوده به حدود ۸ میلیون دستگاه خواهد رسید.
مدیر نوسازی ناوگان حمل‌ونقل ایدور با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه اسقاط ناوگان حمل و نقل و خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل گفت: سال گذشته ۳۴۹ هزار دستگاه خودرو فرسوده اسقاط شدند و رکورد سال ۱۳۹۳ شکسته شد و تسهیل واردات و تولید تسهیل و فرایند اسقاط در کشور مجددا احیا شد که در نتیجه آن در سال ۱۴۰۳ رکورد اسقاط خودرو پس از یک دهه شکسته شد.
وی گفت: به صورت متوسط سالانه حدودا یک، الی یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو به ناوگان حمل و نقلی کشور وارد می‌شود و این میزان و مکانیزم جاری پاسخگوی تحقق اسقاط ۵۰۰ هزار دستگاه مطابق برنامه هفتم توسعه، نیست؛ چراکه طبق ماده ۱۰ قانون ساماندهی به ازای هرچهار خودرو تولیدی یک دستگاه خودرو فرسوده باید اسقاط شود و حداکثر معادل ۳۷۵ هزار اسقاط از محل تولید خودرو انجام خواهد شد. لازم به ذکر است در برنامه هفتم پیشرفت هدفگذاری تولید خودرو نیز سه میلیون دستگاه در نظر گرفته شده که در صورت تحقق این میزان تولید ۷۵۰ هزار دستگاه خودرو از ناوگان حمل و نقل خارج می شود.
حاتمی خاطرنشان کرد: هدف از اسقاط خودروهای و نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقل این است که هم آلودگی و هم مصرف بنزین کاهش پیدا کند و متعاقب آن ایمنی خودرو ها و موتورسیکلت ها ارتقا یافته و از حجم بالای تصادفات ناشی از ناوگان فرسوده کاسته شود. در سال جاری فرایند اسقاط با یک سری موانع و چالش‌ها مواجه است و کاهش تولید خودرو و واردات و همچنین انباشت عرضه گواهی اسقاط می تواند منجر به کاهش اسقاط خودرو شود.
وی در ادامه افزود: در این رابطه اگر قرار است خودرو فرسوده از چرخه ناوگان خارج شود باید نهادهایی محرک این موضوع باشند و یک ضلع آن تولیدکنندگان هستند؛ چرا که طبق ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو، ۲۵ درصد از تولید خودروسازان باید به فرایند اسقاط تخصیص پیدا کند و به میزان هر چهار خودرو تولید شده باید یک خودرو فرسوده از چرخه حمل و نقل خارج شود و از سوی دیگر واردکنندگان نیز باید در قبال واردات خودرو به میزان مشخصی خودرو فرسوده از مدار حمل و نقل خارج کنند.
اگر مفروض خودروهای در حال تردد در مرز فرسودگی (بیش از ۱۶ سال) ملاک محاسبات باشد، در حال حاضر نزدیک به هشت میلیون خودرو پرمصرف و آلاینده فرسوده در سطح کشور در حال تردد هستند.
مدیر ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل گفت: بنابراین ورود خودرو جدید به ناوگان حمل و نقل و اجرای طرح های جایگزینی تسریع کننده خروج خودرو فرسوده از ناوگان است؛ به این معنی که اگر صاحب خودرو فرسوده بتواند خودرو خود را جایگزین کند، می‌تواند اقدام به اسقاط خودروی خود کند که این موضوع نیز به مولفه‌هایی مانند نیاز مشتری و توان مالی وی نیز بستگی دارد. براین اساس، باید اختلاف قیمت بین خودرو جدید و خودرو فرسوده، برای صاحبان خودروهای فرسوده جذابیت داشته باشد.
حاتمی ادامه داد: اما یکی از عوامل مهمی که امروز جذابیت جایگزینی خودرو جدید به جای خودرو فرسوده را با چالش روبرو ساخته، افزایش قیمت مدام خودرو در بازار است و از آنجایی که میزان تقاضا با عرضه (تولید) خودروسازان توازن ندارد و صف تقاضا تشکیل می‌شود، طبیعتا همین موضوع به افزایش قیمت در بازار نیز دامن می‌زند و در این شرایط فردی که یک خودرو فرسوده بالای ۲۰ سال دارد زمانی که می‌خواهد وارد فرایند نوسازی شود، به علت افزایش مدام قیمت خودرو متناسب با تسهیلات ارائه شده و طرح های جایگزینی قدرت خرید خود را از دست می‌دهد و به عبارتی می‌توان گفت جذابیت اسقاط خودرو فرسوده و جایگزینی آن با خودرو جدید کاهش پیدا می‌کند.
تا سقف ۱.۲ میلیارد تومان تسهیلات برای نوسازی پرداخت می‌شود
وی در توضیح اقدامات و برنامه‌های صورت گرفته برای ایجاد مشوق و جذابیت در تسهیل فرایند اسقاط خودرو گفت: با این حال، در طرح نوسازی به ازای هر یک خودرو فرسوده (تاکسی) چهار گواهی به دارنده وسیله نقلیه اعطا می‌شود که ارزش این چهار گواهی به ۱۴۰ میلیون تومان می‌رسد و از ۴۰۰ تا یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان با نرخ صفر تا چهار درصد نیز، می‌توانند تسهیلات دریافت کنند.
مدیر نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع (ایدرو) خاطر نشان کرد: براساس یک تفاهم نامه چندجانبه با برخی از نهادهای ذیربط که به تفاهم نامه ۹۶ هزار دستگاهی معروف است، مقرر شده تا برنامه نوسازی ۹۶ هزار دستگاه تاکسی و موتورسیکلت در تهران و کلانشهرها اجرا شود و در طرح ۹۶ هزار دستگاه در حوزه تاکسی‌های برقی برای شهر تهران حدود ۴۰۰۰ دستگاه تاکسی برقی پیش بینی شده که تا امروز پیشرفت خوبی داشته و نزدیک به ۱۱۰۰ نفر در این فرایند مشارکت داشته و ثبت نام کرده‌اند.
حاتمی در پایان گفت: همچنین در رابطه با ورود خودروهای برقی به کلانشهرها نیز اقداماتی انجام شده است؛ برنامه ریزی جهت نوسازی ناوگان تاکسیرانی کلانشهرها به میزان ۲۰۰۰ خودرو برقی انجام شده است. همچنین، نزدیک به ۳۶۱ متقاضی دستگاه خودرو برقی برای جایگزینی با خودروهای فرسوده در شهر اصفهان در این طرح مشارکت داشته‌اند و شهر اصفهان در این خصوص در میان دیگر کلانشهرها پیشرو است و اقداماتی نیز در زمینه ساخت ایستگاه های شارژ خودرو برقی انجام شده است.