از بین خودروسازان خارجی، شرکت رنو به این دلیل که فعالیت خود را در دوران تحریم نیز قطع نکرده است، حالا هم قرارداد نهایی دارد.
پژو نیز با لحاظ‌کردن غرامتی که باید به ایران‌خودرو بپردازد، می‌کوشد زودتر قرارداد خود را برای همکاری با طرف ایرانی نهایی کند. دراین‌میان، دیگر خودروسازان، ازجمله شرکت‌های خودروساز ژاپنی، نیز در حال رایزنی برای رسیدن به تفاهم هستند. به گفته محمدرضا نجفی‌منش شرکت‌های آمریکایی تاکنون هیچ صحبتی درباره حضور در صنعت خودرو ایران نداشته‌‌اند، گرچه راه برای آنها نیز باز است و می‌توانند مانند دیگر تولیدکنندگان خودرو با مشارکت طرف‌های ایرانی فعالیت کنند.او خبری از صنعت خودروسازی ایران هم دارد، خبری که در سال‌های اخیر بارها شنیده شده است: «خودرو سال آینده ارزان نمی‌شود.» مشروح گفت‌وگو با نجفی‌منش، عضو شورای سیاست‌گذاری خودرو را در ادامه می‌خوانید.
معاون وزیر صنعت گفته قراردادهای خودروسازان خارجی برای حضور در بازار ایران از ماه آینده به تدریج وارد فاز اجرائی می‌شود. آخرین وضعیت خودروسازان خارجی با طرف‌های ایرانی به چه صورتی است و آیا قراردادی نهایی شده که حالا با لغو تحریم‌ها اجرائی شود؟
از خودروسازان خارجی، شرکت رنو با ما قرارداد نهایی دارد و در زمان تحریم هم هیچ‌وقت قراردادش را لغو نکرد. شرکت پژو نیز که به دلیل فشارهای واردشده از سوی آمریکا مجبور به لغو قرارداد شد، حالا دوباره در حال نهایی‌کردن قرارداد خود است تا دوباره همکاری‌ها را از سر بگیرد. خودروسازهای دیگر، مانند فولکس و فیات، هم در حال مذاکرات هستند و هنوز به‌نتیجه‌گیری نهایی نرسیده‌اند. چینی‌ها هم که از قبل بودند و فعالیتشان ادامه دارد. ژاپنی‌ها هم اقداماتی در این زمینه داشته‌اند.
چندی پیش حرف از پرداخت غرامت از سوی شرکت پژو به ایران‌خودرو مطرح بود؛ پیش از ازسرگیری همکاری در پساتحریم، این غرامت پرداخت شده است یا در آینده پرداخت می‌شود؟
عملا در قرارداد جدیدی که منعقد می‌کنند، این غرامت هم لحاظ شده است.
ژاپنی‌ها چه می‌کنند؟ چه شرکت‌هایی از این کشور به ایران آمده‌اند؟
در حال ورود به قرارداد هستند. شرکت‌هایی مانند ایسوزو و سوزوکی در حال رایزنی هستند و تویوتا هم آمده، اما هنوز جمع‌بندی نهایی انجام نشده است.
تویوتا هم برای تولید می‌آید یا فقط قصد فروش محصولات خود را دارد؟
فروش محصولات بدون مشارکت را همه خودروسازان خارجی باید فراموش کنند. شرط ما با همه شرکت‌ها این است که سرمایه‌گذاری کنند و تولید خودرو حداقل با ٤٠ درصد ساخت داخل شروع شود. ٣٠ درصد محصولات را نیز حتما باید صادر کند و دانش فنی را هم باید به طرف ایرانی منتقل کنند. هر شرکتی با قبول این شرایط حاضر به همکاری شود، برایش فرش قرمز پهن می‌کنیم، وگرنه با کسی که فقط برای فروش محصولات بیاید، همکاری نخواهیم داشت. تویوتا هم از این شرایط مستثنی نیست. فعلا با طرف‌های ایرانی مدنظر خود رایزنی می‌کنند، اما جمع‌بندی نهایی به دست نیامده است.
خودروسازان چینی چه می‌کنند. آیا قرارداد جدیدی بسته‌اند؟
قراردادهای قبلی چینی‌ها هنوز پابرجاست و قرارداد جدیدی نبسته‌اند. البته ما دیگر دنبال مونتاژ نیستیم و خودرو فقط با شرایطی که گفته شد باید تولید شود. پس خودروساز چینی، ژاپنی یا اروپایی، باید برای تولید خودرو وارد ایران شود، نه مونتاژ.
رنو و پژو قبلا همکاران خودروسازان بزرگ بودند؛ همکاری این شرکت‌ها با همان شرکای قبلی و به شکل قبلی ادامه می‌یابد یا شاهد تحولی خواهیم بود؟
با شرکای قبلی خود کار می‌کنند، اما مدل‌های جدیدی می‌آورند و با شرایطی که گفتم به تولید می‌پردازند. پژو قصد دارد حداقل پنج مدل جدید به ایران بیاورد. رنو هم قصد دارد همین تعداد از مدل‌های جدید خود را در ایران تولید کند. مردم دیگر طالب مدل‌های قدیمی نیستند و خودروسازان هم این مسئله را به‌خوبی درک کرده‌اند.
این مدل‌های جدید از نظر قیمت در چه وضعیتی خواهند بود؟
تولیدات جدید از نظر قیمتی، در حد نمونه‌های فعلی موجود در بازار، عرضه خواهند شد. چند مدل جدید رنو، که یکی از آنها با مشارکت خودروساز ایرانی بوده، وارد بازار شده و با استقبال خوبی هم مواجه شده است.
خدمات پس از فروش و تأمین قطعه برای محصولاتی که خودروسازان بزرگ در ایران تولید می‌کنند چگونه است؟
حداقل ٤٠ درصد از خودرو باید ساخت داخل باشد و این میزان را به‌تدریج به ٨٠ درصد برسانند. در این فرایند عملا عرضه قطعات به بازار هم تضمین می‌شود.
برای ساخت خودروهای ارزان‌قیمت، به‌ویژه زیر ٢٠ میلیون تومان، قراردادی منعقد شده یا قرار است خودروهای جدید با قیمت‌های بالا تولید شوند؟
هم خودروهای جدید با قیمت‌های بالا و هم خودروهای ارزان‌قیمت تولید می‌شود. خودرو «کوئید» Kwid با قیمت زیر پنج هزار یورو، یکی از خودروهای ارزان‌قیمتی است که توسط شرکت رنونیسان تولید خواهد شد. طراحی این خودرو در هند انجام شده و ٩٥ درصد قطعات آن هم در هند تولید می‌شود. تولید قطعات این مدل، به‌تدریج در ایران انجام می‌شود.
در شرایط فعلی در کشور خودروهایی نزدیک به قیمت پنج هزار یورو تولید می‌شود که به عقیده مردم بی‌کیفیت هستند. آیا خودرو کوئید هم از نظر کیفیت شبیه همین خودروهای داخلی به‌اصطلاح ارزان‌قیمت است یا کیفیت بالاتری دارد؟
کیفیت یعنی تولید مطابق با مشخصاتی که برای کالا تعریف شده است؛ مسلما پراید، مرسدس بنز نیست اما پراید مشخصا طبق چیزی که به عنوان پراید تعریف شده تولید می‌شود. در هیچ جای دنیا خودرویی که ای‌بی‌اس و ایربگ داشته باشد، به قیمت پراید یعنی زیر شش هزار دلار فروخته نمی‌شود.
به فرض که پراید خودرو باکیفیتی باشد، پس با این اوصاف از خودرو کوئید هم نباید بیش از پراید انتظار داشت.
ایراد پراید قدیمی‌بودن آن است اما این خودرو جدید است. خودروهای جدید حتما مورداستقبال مردم بازار قرار خواهند گرفت.
با رفع تحریم‌ها امکان استفاده از یوزانس و فاینانس هم برای خودروسازان مهیا می‌شود، این مسئله و دیگر گشایش‌هایی که در پساتحریم اتفاق می‌افتد، چقدر میتواند برای بهبود قیمت مؤثر باشد؟
بهبود قیمت نخواهیم داشت. با توجه به اینکه بانک‌های ما توان تأمین مالی تولیدکنندگان را ندارند، گشایش‌های پساتحریم کمک می‌کند تولید با قیمت و هزینه کمتر انجام شود. بنابراین با فاینانس و یوزانس فقط نیاز به نقدینگی واحدهای تولید برطرف می‌شود و در قیمت فروش محصول تأثیری ندارد.
خودروسازی که در دوران تحریم، خودرو را با کمبود نقدینگی و موانعی که برای تأمین قطعه و مواد اولیه داشت، تولید می‌کرد و یکی از دلایل افزایش قیمت را هزینه‌های تحریم می‌دانست. حالا نه‌تنها به‌راحتی میتواند مواد اولیه و قطعات موردنیاز خود را تأمین کند، بلکه از طریق یوزانس امکان خرید نسیه هم مهیا شده است؛ در این شرایط طبیعتا قیمت تمام‌شده محصول هم کاهش می‌یابد، آیا مصرف‌کننده نیز از این کاهش قیمت منتفع خواهد شد؟
تصور اینکه قیمت پایین بیاید را از ذهنتان خارج کنید. شاید شرایط پساتحریم بخشی از هزینه‌های مالی را کم کند اما هزینه‌های دیگر مرتبا در حال افزایش است. دولت اعلام کرده ١٢ درصد تورم داریم یعنی متوسط قیمت‌ها ١٢ درصد افزایش یافته است اما ما که خودرو را گران نکرده‌ایم. پس اگر قیمت تمام‌شده کاهش پیدا کند، تازه جای افزایش‌هایی که انجام نشده و به خودروسازان زیان زده را می‌گیرد.
خودروسازان خارجی در اغلب کشورها رقابت شدیدی برای فروش محصولات دارند و محصولات خود را با بهترین شرایط به مصرف‌کننده می‌فروشند. آیا با ورود خودروسازان مطرح به صنعت خودروسازی ایران، این نوع رقابت در فروش هم در ایران اتفاق می‌افتد یا قرار است شیوه خودروسازان داخلی ادامه پیدا کند؟
حالا هم رقابت در کشور وجود دارد. ما حدود ١٦، ١٧ خودروساز داریم که محصولاتشان را با اقساط بلندمدت می‌فروشند.
اغلب این شرکت‌ها واردکننده یا مونتاژکننده خودرو هستند و تولید عمده، عملا در دست دو، سه خودروساز بزرگ است که آنها هم قیمت‌های مقطوعی دارند.
به‌هرحال این شرکت‌ها برای فروش محصولاتشان با هم رقابت دارند و سعی می‌کنند بیشترین مشتری را جذب کنند. بهترین کمک به صنعت خودرو این است که دولت از قیمت‌گذاری خودرو دست بردارد و اجازه دهد بازار، قیمت را تعیین کند آن‌وقت بازار و رقابتی که در بازار ایجاد می‌شود، قیمت نهایی را تعیین می‌کند.
اگر دولت دست از قیمت‌گذاری بردارد، آیا شرکت‌های خارجی آزاد هستند قیمت‌های خود را برای جذب مشتری کاهش دهند یا آنها هم باید پیرو خودروسازان ایرانی قیمت‌های مقطوع بدهند؟
مگر حالا خودروسازان آزاد نیستند؟ حالا هم شرکت‌ها محصولات خود را با شرایط اقساط بلندمدت می‌فروشند.
فروش اقساطی، اغلب برای خودروهایی است که خریدار ندارد. خودروی باکیفیت و پرطرفدار که با این شیوه فروخته نمی‌شود.
اگر برای تولیدکننده خودرو به‌صرفه باشد، محصولش را به بهترین روش عرضه می‌کند تا مشتری جذب کند. شاید اگر خودروسازان خارجی به ایران بیایند، محصولاتشان را با روش‌های مناسب بفروشند اما مطمئنا وقتی این کار را می‌کنند که برای آنها صرفه اقتصادی داشته باشد.
ماجرای حضور خودروسازان آمریکایی در ایران به کجا رسید. آیا این خودروسازان یا نمایندگان آنها هم به ایران می‌آیند؟
ما هیچ منعی برای حضور خودروسازان خارجی، ازجمله خودروسازان آمریکایی در ایران نداریم البته به شرط پایبندی به شرایطی که گفته شد. خودروسازان آمریکایی کل ماجرا را منوط به این کرده بودند که تحریم‌ها برداشته شود. حالا باید ببینیم با لغو تحریم‌ها عکس‌العملی نشان میدهند یا نه.
چندین خودروساز به ایران آمده‌اند که برخی فقط در حد مذاکره پیش رفتند، آیا خودروسازان آمریکایی نیز در همین حد، تلاشی داشته‌اند؟
هنوز نه. هنوز به صورت جدی نیامده‌اند.
روس‌ها چطور؟ آنها هم سهمی از صنعت خودرو ایران خواهند داشت؟
روس‌ها در بحث خودرو چیزی نگفتند، به نظر هم نمی‌رسد قصد ورود به بازار ایران را داشته باشند.