با مصوبه چندی پیش شورای رقابت برای آزادسازی قیمت ۲خودروی داخلی و تأکید این شورا بر احتمال تداوم این روند در ماه‌های آینده، شمارش معکوس برای آزادسازی قیمت خودرو در حالی آغاز شده که کارشناسان، کاهش تعرفه واردات خودرو را پیش شرط آزادسازی قیمت، شکل‌گیری بازار رقابتی و رفع انحصار از بازار خودرو قلمداد میکنند.
شوراي رقابت در جلسه 20 ارديبهشت‌ماه امسال در اقدامي به آزادسازي قيمت 2خودروي «دنا» و «تندر90اتوماتيك» رأي مثبت داد تا از اين پس خودروساز و بازار آزاد تعيين‌كننده قيمت اين خودروها بوده و عملا قيمت‌گذاري آن به حاشيه بازار واگذار شود. با اين اقدام شوراي رقابت از اين پس ايران خودرو قادر خواهد بود بدون مزاحمت نهادهاي قيمت‌گذار و نظارتي، قيمت اين دو خودرو را در حاشيه بازار تعيين كند.
تغيير رويكرد اخير شوراي رقابت و تلاشي كه وزارت صنعت، معدن و تجارت از يك سال پيش با ارسال نامه‌اي به شوراي اقتصاد براي خروج خودرو از فهرست كالاهاي انحصاري آغاز كرده موجب شد تا احتمال آزادسازي قيمت خودروهاي داخلي بيشتر شود به‌نحوي كه اخيرا مديركل صنايع خودروي وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با همشهري از احتمال آزادسازي قيمت خودرو با بررسي درخواست وزارت صنعت در شوراي اقتصاد تا تابستان امسال خبر داد.
قول آزادسازي و كاهش قيمت؟!
رئيس شوراي رقابت هنگام آزادسازي قيمت 2خودروي دنا و تندر 90اتوماتيك همچنين از احتمال اضافه شدن فهرست آزادسازي قيمت خودروها خبر داد و تأكيد كرد: شوراي رقابت براساس گزارش كارشناسان مركز ملي رقابت تصميم گرفت، قيمت اين دو خودرو را كه در بازار رقيب دارند از سيستم قيمت‌گذاري خارج كند و بنا به قول خودروسازان اميدواريم با آزادشدن قيمت اين دو محصول، قيمت آنها در سطح بازار ارزان شود.
اين در حالي است كه رضا شيوا در گفت‌وگو با خبرنگار ما، به‌شدت ازتداوم قيمت‌گذاري خودرو توسط شوراي رقابت دفاع و اعلام كرد: به‌نظر شورا هنوز در بازار خودروهاي كوچك با حجم موتور كمتر از 2هزار سي سي كه مصرف عموم مردم از اينگونه خودروهاست، به جز 2شركت اصلي خودروسازي كشور، هيچ توليد‌كننده ديگري وجود ندارد و اين رويه توليد و عرضه، منجر به شكل‌گيري انحصار در بازار اين خودروها شده است.
با وجود اين وي روز گذشته با عقب‌نشيني از مواضع قبلي خود درمورد تداوم روند آزادسازي قيمت خودروهاي داخلي اعلام كرد: شوراي رقابت فعلاً تصميم جديدي براي آزادسازي قيمت ساير خودروها ندارد و حتي براساس گزارش‌هاي دريافتي، شركت‌هاي خودروساز هنوز مصوبه شوراي رقابت براي افزايش قيمت‌ها را اجرايي نكرده‌اند. شيوا همچنين مدعي شد كه آزادسازي باعث شده تا قيمت تندراتوماتيك و دنا در سطح بازار كاهش يابد.
مستندات ناقص آزادسازي
مديركل صنايع خودرو و نيرومحركه وزارت صنعت، معدن و تجارت با استقبال از اقدام شوراي رقابت در آزادسازي قيمت اين خودروها، به خبرنگار ما اعلام كرد: درصورتي كه استدلال‌هايي مانند سهم بازار يا وجود رقيب در رده قيمتي در آزادسازي قيمت 2خودروي تندر90اتوماتيك و دنا مصداق داشته باشد، اين موضوع در مورد همه خودروهاي ساخت داخل به درجه اولا صادق‌تر است.
امير حسين قناتي تأكيد كرد: اگر مبناي اين استدلال‌ها وجود رقيب در هر رده قيمتي يا كلاس خودرو باشد نيز ما اكنون براي محصولات پژو و پرايد رقباي قيمتي در كلاس‌هاي مختلف داريم. نمي‌دانم شوراي رقابت بر مبناي چه استدلال فني چنين تصميمي گرفته اما آزادسازي قيمت اين خودروها قدمي روبه جلوست كه وزارت صنعت از آن استقبال مي‌كند.
وي با بيان اينكه مذاكرات و پيگيري‌هاي وزارت صنعت براي خروج همه خودروهاي داخلي از شمول قيمت‌گذاري شوراي رقابت ادامه دارد، افزود: اينگونه آزادسازي قيمت خودرو منطق خيلي كاملي نداشته و سهم بازار هر خودرو بيشتر به ذائقه مشتريان خودرو مرتبط است و نمي‌تواند مبناي آزادسازي قيمت باشد. وزارت صنعت دلايل فني و كارشناسي خود براي آزادسازي قيمت خودرو را به شوراي رقابت و شوراي اقتصاد اعلام كرده و اميدواريم با بررسي اين درخواست در شوراي اقتصاد، تا تابستان امسال قيمت خودروهاي داخلي آزاد شود.
انحصار؛ دستاوردتعرفه‌هاي بالاي خودرو
يك كارشناس اقتصادي به خبرنگار همشهري اعلام كرد: اگر تعرفه واردات خودرو كاهش يافته و براي خودروهاي داخلي چندين رقيب وارداتي وجود داشته باشد، ديگر نيازي به قيمت‌گذاري و نگراني از شكل‌گيري انحصار در بازار خودرو نيست. بايد بپذيريم كه پيامد هرگونه اعمال تعرفه واردات بالا براي خودرو يا ساير كالاها، شكل‌گيري انحصار در بازار است. ابراهيم بهادراني پيش‌شرط آزادسازي قيمت خودروهاي داخلي را كاهش تعرفه‌هاي واردات خودرو دانست و افزود:
بايد تعرفه واردات خودرو به‌گونه‌اي تعيين شود كه خودروهاي مشمول قيمت‌گذاري، از طريق توليد و مونتاژ داخل كشور يا واردات رقباي خوبي در بازار داشته و اين رقابت منجر به كاهش قيمت خودرو شود نه اينكه با اعمال تعرفه بالا مثلا قيمت نوع مشابه خودروي پژو به حدي بالاتر از قيمت اين خودرو در بازار داخلي باشد كه براي پژو حاشيه امن قيمتي در بازار ايجاد شود. وي با بيان اينكه بايد تعرفه‌هاي واردات انواع خودروهاي خارجي كه مشابه قيمتي توليد داخل دارند بررسي و بازنگري شود، افزود: مشخص است كه تعرفه كنوني واردات خودرو نمي‌تواند رقيبي براي خودروهاي داخلي كه سهم عمده‌اي از بازار مصرف كشور را به‌خود اختصاص داده‌اند، ايجاد كند. بايد تعرفه‌ها به‌گونه‌اي باشد تا تعداد عرضه خودروهاي يك رده قيمتي در بازار به‌شدت افزايش يابد.