در مجموعه مطالبی برای راهنمایی خوانندگان محترم در پروسه خرید و انتخاب خودرو، تصمیم داریم تا بازار خودروهای موجود در کشور را بررسی کنیم. بدین ترتیب سعی خوهیم کرد تا با تقسیم بندی بازار خودرو براساس قیمت، تمامی انتخاب‌های منطقی را برای خرید و برحسب بودجه بررسی کنیم.
در دسترس ترین بازه خرید خودرو در کشورمان محدوده قیمتی است که ارزانترین خودروهای تولید داخل در آن قرار دارند. به همین دلیل شاید بهترین سرآغاز برای بررسی بازار خودرو کشور همین بازه قیمتی باشد.
پراید : پلتفرم نام آشنای و جدانشدنی از بازار ایران
ساده ترین و مردمی ترین خودرو کنونی در بازار کشورمان زندگی خود را از دهه هشتاد میلادی به عنوان فورد فستیوا / مزدا 121 آغاز کرد.
بعد از آن هم پلتفرم مذکور به کیا رسید و با نام پراید و با تغییراتی اندک به عنوان اولین محصول مدرن صادراتی این برند راهی بازارهای جهانی شد.
پراید به ایران هم رسید و از ابتدای دهه هفتاد شمسی توانست در بازار ایران موفق ظاهر شود. با این که پراید از یک خودرو محبوب جوانان و بانوان رفته رفته به خودرو محبوب طبقه متوسط و کالای مصرفی بدل شد، اما با حذف پیکان از بازار کشور توانست با کمی اغماض یا اجحاف و از سر ناچاری خریداران، به خودرو مردمی ایران بدل شود.
در طول سالیان دراز عرضه این خودرو در کشورمان گونه های متفاوتی از آن عرضه شده اند که شاید در این میان گونه استیشن با نام سفری از همه بدشانس تر بود و عمرش به درازا نکشید.
امروزه گونه‌های متفاوتی از سه سری اصلی سایپا 111، 131، 132، 141 و 151 در بازار حضور دارند که به جز 151 که نمونه وانت بار این پلتفرم است، همگی مشخصات فنی تقریباً مشابهی دارند و بیشتر تفاوت‌هایشان در جزئیات است.
در این میان دو برادر 111 و 132 به عنوان دو برادر فیس لیفت شده ظاهری متفاوت با شکل و شمایل همیشگی و تکراری پراید دارند و کلیت 131 نیز همان پرایدی است که همیشه در خیابان‌های کشور می‌دیدیم.
انتخاب بین هریک از گونه‌های 111، 131، 132 و 141 بیش از آن که به بودجه شما مرتبط باشد، بستگی به سلیقه شما دارد؛ چرا که تفاوت پرداخت 1 تا 2 میلیون تومانی برای دریافت آپشن‌هایی همانند فرمان هیدرولیک و ظاهر متفاوت ممکن است برای شما چندان اهمیت نداشته باشد.
شاید مهمترین نکات مثبت تمامی این نمونه ها در هزینه پایین نگهداری، فراوانی قطعات یدکی، تعمیرات ساده و کم دردسر، ابعاد کوچک، مصرف کم و شتابگیری نسبتاً مناسب دانست که همگی برای زندگی شهری مناسب هستند.
در مقابل باید به نکاتی اشاره کرد که شاید اصلی ترین دلایل حاشیه ساز بودن این خودرو شده اند. مواردی همچون ایمنی بسیار پایین، عدم پایداری در سرعت های بالا، کیفیت بسیار پایین مونتاژ، قدیمی بودن تکنولوژی خودرو و قطعات یدکی بی کیفیت مهمترین نقاط ضعف این خودرو هستند.
در این میان وانت بار این پلتفرم با نام 151 نیز می‌تواند خودرویی مناسب برای جابجایی اقتصادی بارهای سبک در مسیرهای داخل شهری باشد، اما نباید از این خودرو کوچک دیفرانسیل جلو انتظار یک وانت بار تمام عیار را داشته باشید.
قیمت نمونه های مختلف پراید بین 19 تا 22 میلیون تومان است و برای خرید نمونه وانت 151 نیز باید حدوداً 17 میلیون تومان پرداخت کنید.
تیبا : برادر ناتنی پراید و ریو
سایپا با اتمام تولید کیا ریو، از تجارب ساخت این خودرو و بومی سازی پراید به نحو احسن استفاده کرد تا اولین خودرو ملی خود را راهی بازار کشور کند.
در ابتدا تنها نمونه سدان 4 در این خودرو راهی بازار شد، اما بعد از آن نوبت به نمونه هاچبک (با نام تیبا 2) رسید. تیبا خودروی است مناسب برای کسانی که از سوار شدن بر پراید خسته شده، قصد و یا توانایی خرید خودرویی دست دوم را ندارند و می‌خواهند با کمتر از 25 میلیون تومان یک خودرو سواری خانوادگی اقتصادی بخرند.
امکانات رفاهی تیبا چندان تفاوتی با پراید ندارد، اما از نظر کیفیت سواری و ایمنی این خودرو دارای برتری‌های چندان محسوسی نسبت به پراید نیست.
تیبا اما نسبت به پراید دارای قدرت بالاتر و ترمز های بهتری است و مصرف سوخت مناسبی دارد و از نظر قیمت قطعات فنی نیز وضعیت آن خوب است.
علاوه بر این ابعاد کوچک و حس سنگین تر آن نسبت به پراید احساس بهتری به راننده منتقل می‌کند. با این حال ظاهر عجیب آن با ذائقه بیشتر افراد سازگار نیست و کیفیت مونتاژ و قطعات آن نیز متاسفانه همچون پراید تعریفی ندارد.
علاوه بر این برخی قطعات تزییناتی تیبا ممکن است بعضاً سخت تر از رقبا یافت شوند. بدین ترتیب خرید تیبا با قیمت حدودی 23.5 تا 26 میلیون تومان ممکن است برای بسیاری وسوسه کننده باشد، اما به هرحال باید بدانید که به غیر از قدرت بیشتر و ظاهر متقاوت، چیز چندان بیشتری نسبت به پراید نصیبتان نخواهد شد.
MVM 110 : چینی ارزان قیمت
دوو ماتیز که از بازار کشورمان رخت بربست، نوبت به برادر دوقلوی چینی آن رسید تا توسط مدیران خودرو به ایران عرضه شود و بازار خودروهای شهری کوچک مورد علاقه خانم‌ها در کشورمان همچنان داغ بماند.
با آن که به دلیل ظاهر فانتزی، بیشتر خریداران این خودرو را خانم‌ها تشکیل می‌دهند، اما هنوز هم هستن آقایان و جوانانی که از این خودرو کوچ به عنوان خودرو خانوادگی و یا شهری استفاده می‌کنند.
شاید مهمترین نقاط قوت این خودرو در ظاهر فانتزی، مصرف سوخت پایین، سواری نسبتاً نرم و ابعاد بسیار کوچک باشد.
در مقابل این خودرو همانند سایر محصولات چینی از نظر فنی بی ایراد نیست و مواردی همچون مشکل گیربکس (در نمونه‌های اتوماتیک) و کیفیت پایین ساخت و صدای نه چندان دلچسب پیشرانه (البته اگر برایتان مهم باشد!) و کشش پایین (در نمونه های 3 سیلندر) خصوصاً در سربالایی ها اصلی ترین نقاط ضعف این خودرو چینی باشند.
با این حال اگر می‌خواهید با حدود 20 میلیون تومان صاحب خودرویی صفر شوید، شاید به جز پراید تنها گزینه همین MVM 110 (یا به قول چینی ها چری QQ) باشد.
به تازگی نمونه جدید این خودرو با ظاهری به مراتب مدرن تر نیز به بازار ایران رسیده، اما قیمت آن تا 10 میلیون تومان بیشتر از نمونه قدیمی است و در بازه مورد نظر ما نمی‌گنجد.
ذکر این نکته ضروریست که MVM 110 از نظر ایمنی یکی از بدترین خودروهای جهان است و حتی می تواند از پراید نیز خطرناک تر باشد، از این رو استفاده خارج شهری و جاده ای از این خودرو اصلا و ابدا توصیه نمی شود.
نیم نگاهی به بازار خودروهای دست دوم با قیمت کمتر از 25 میلیون تومان
در میان گزینه‌های دست دوم بازار اما ممکن است خودروهایی بیش از نمونه های نو وسوسه انگیز باشد.
سمند، پژو 405 و پارس کم کارکرد شاید نزدیکترین موارد به خودروهای صفر کیلومتری باشند که در بازار حضور دارند.
در کنار این باید به رانا، لیفان 520، پژو 206 و تندر نود نیز اشاره کرد. ممکن است نمونه های موجود از خودروهای مذکور در این بازه قیمت چندان وضعیت ایده آلی از نظر کارکرد و یا سال ساخت نداشته باشند، اما در هر صورت بسیاری خرید آن ها را ممکن است به خودروهای صفر کیلومتر ترجیح دهند.
علاوه بر این گزینه‌های قدیمی تری همانند فولکس واگن گل، هیوندای ورنا و کیا ریو اشاره کرد که در میان انبوهی از خودروهای دست دوم ممکن است استهلاک کمتر و هزینه نگهداری مناسب تری داشته باشند.
به هرحال سمند و کل خودروهای خانواده پژو 405 و 206 با مشکلات فنی در نمونه های دست دوم مواجه اند که از جمله مهمترین آن ها می توان به سوختن واشر سرسیلندر اشاره کرد.
ورنا و گل هم تا حدی با مشکلات لوازم یدکی مواجه اند و شاید در این بازه قیمتی کم ریسک ترین انتخاب نمونه های قدیمی و مدل پایین تندر 90 با درصد بالای قطعات فرانسوی باشند که از حیث کیفیت، فراوانی قطعات یدکی، مناسب بودن شرایط بازار خرید و فروش و ارزش در برابر رقم پرداختی، از شرایط بهینه ای برخوردارند.
البته تندر 90 هم به هیچ عنوان خودرو بی عیب و نقصی نیست و در کیلومترهای حدود 80 الی 100 هزار کیلومتر معمولا نیاز به سرویس هایی نظیر تعویض بلبرینگ چرخ، تعویض کویل ها و تعویض پرهزینه و سخت تسمه تایم نیاز پیدا می کند.
گفتنی است که در این بازه قیمتی، انتخاب های گیربکس اتوماتیک چندانی در بازار وجود ندارد و تنها گزینه می تواند نمونه های قدیمی پژو 206 و 206 صندوقدار اتومات تا مدل های 86 و 87 باشد که البته از نظر کیفیت نسبت به مدل های جدید خود برتری محسوسی دارند.