بازار خودرو از نمونه عرصه‌های اقتصادی به شمار می‌رود که همواره از گردش مالی بالایی برخوردار بوده است.
اگرچه رکود حاکم بر بازار، رونق این حوزه را نیز تحت تاثیر قرار داده، اما بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند با چنین اوصافی در تنگناهای اقتصادی کشور، بازار خودرو در مقایسه با دیگر بازارها و فعالیت های اقتصادی از شرایط مطلوب تری برخوردار است.
البته حمایت دولت از این حوزه نیز ، مولفه ای است که نمی توان و نباید آن را نادیده انگاشت و به هر ترتیب امر مذکور در متمایز شدن وضعیت بازار خودرو در مقایسه با دیگر عرصه ها تاثیرگذار بوده است.
با همه این اوصاف و با وجود حمایت ها و پشتیبانی هایی که از این عرصه می شود، نفوذ دلالها و واسطه ها در بازار مذکور بسیار مشهود به نظر می رسد و با یک بررسی ساده و میدانی در این حوزه، به سادگی می توان تا حدودی ابعاد و زوایای این واسطه گری و دلال بازی را رصد و مورد بررسی قرار داد.
در این میان، دلال ها هر آنچه افراد بر چَم و خَم بازار خودرو اشراف بیشتری پیدا می‌کنند، سود بیشتری را نیز به جیب می زنند و البته گاهی این کسب سود و درآمد چندان سالم به نظر نمی رسد و در این میان با دستاویز قرار دادن برخی ترفندها و به عبارت دیگر فریفتن مشتریان، اتومبیل های مشتریان، خریداری یا فروخته می شود و این همان موضوعی است که در دلال بازی و واسطه گری ریشه دارد.
محمد علی اسلامی،کارشناس بازار با اشاره به افزایش دلالی در طول سالیان اخیر در اقتصاد کشور، اظهار کرد: با نیم نگاهی به فعالیت های متعدد اقتصادی، به این واقعیت پی می بریم که متاسفانه کمتر حوزه و عرصه اقتصادی، از دلالی و واسطه گری مصون مانده است.
وی افزود: در بازار ملک، حوزه های ورزشی همچون جابجایی و انتقال بازیکنان و حتی میوه و خودرو و بسیاری از عرصه های دیگر، رگه هایی از دلالی و واسطه گری با شدت و ضعف هایی مشاهده می شود.
اسلامی تصریح کرد: دلالی بازار خودرو در مقایسه با دیگر حوزه های اقتصادی عیان تر است و اگر در عرصه های دیگر شاهد پشت پرده های آن‌چنانی از دلالی و واسطه‌گری هستیم اما در بازار خودرو تا حدود بسیاری، پرده های مذکور کنار رفته و برای همه، وجود دلالی در این بخش به اثبات رسیده است.
این کارشناس بازار گفت: اساس دلالی برای اقتصاد مخرب است، زیرا فعالیت در این عرصه منتج به تولید و خدمات خاصی نمی شود و افراد با واسطه گری و برخی زد و بندها اقدام به خرید و فروش می‌کنند و در این میان برخی حتی کالا و محصول مورد نظر را خریداری نیز نمی‌کنند و تنها با ارتباطاتی که دارند در کوتاه ترین زمان ممکن، اقدام به انتقال مال، ملک یا محصولی از فردی به فرد دیگر کرده و از این به اصطلاح فعالیت کاذب ،کسب سود می‌کنند.
وی افزود: دلالی و واسطه‌گری از نمونه مشاغل زاید و کاذب است که برای کشور و اقتصاد آن، منفعت و مصلحتی ندارد اما فعالان این عرصه سودهای کلانی به جیب می زنند که متاسفانه چنین فعالیت هایی در ایران بیش از پیش بروز پیدا کرده است.
اسلامی گفت: با توجه به رابطه مستقیم تورم و دلالی، می توان این‌چنین اظهار کرد که هر آنچه ضریب تورم کاهش یابد به همان میزان از شدت دلالی و واسطه گری نیز کاسته خواهد شد و بالعکس در فضای افزایش تورم، بازار دلالی و واسطه گری نیز داغ شده و اوج می‌گیرد.
عمر بالای خودرو در ایران، عاملی که دلالی و واسطه گری را تشدید می‌کند
علی اکبر خزایی، یکی از نمایشگاه داران خودرو در غرب استان تهران، اظهار کرد: میان افراد وگروه هایی که بصورت قانونمند اقدام به خرید و فروش خودرو کرده و عوارض و مالیات این کسب و کار را پرداخت می‌کنند با دلال هایی که در سطح بازار بصورت زیر پوستی به این فعالیت مشغول هستند، تفاوت زیادی وجود دارد.
وی در ادامه افزود: یکی از دلایل دلال بازی و واسطه گری در ایران به عمر بالای خودرو در کشور معطوف می شود که از میانگین جهانی بسیار بالاتر است.
وی افزود:در کشورها و جوامع پیشرفته،عموما عمر خودور 5 سال می باشد،اما متاسفانه در ایران به این اصل و قاعده توجه چندانی نمی شود و همین پدیده باعث بوجود آمدن حلقه های واسطه گری و دلالی در بازار خودرو می شود.
خزایی گفت: البته باید به موضوع قدرت خرید مردم و معذوریاتی که در این ارتباط وجود دارد نیز توجه شود، زیرا به هر ترتیب در شرایطی که توان خرید خودروی صفر کیلومتر برای بسیاری از افراد و خانوارها هر 5 سال یکبار وجود ندارد،. چنین انتظارتی راه به جایی نمی برد و در نتیجه شاهد وجود و گسترش دلال بازی در بازار مذکور خواهیم بود که البته با در نظر گرفتن پیامدهای زیست محیطی این عارضه، بیش از پیش به خسارات این نقیصه پی خواهیم برد.
ترفندهایی که دلال ها به کار می‌گیرند
امید فروردین پور، یکی از فعالان حوزه خرید و فروش خودرو در غرب استان تهران با اشاره به مستمسک قرار دادن برخی از ترفندها از سوی دلالان و واسطه ها در بازار خودرو برای خرید یا فروش خودرو به حداقل یا حداکثر قیمت،گفت: در صورت عدم آشنایی به ظرایف بازار خودرو، احتمال متضرر شدن در بازار مذکور بسیار بالا خواهد بود و این نکته ای است که خریداران یا فروشندگان خودرو باید آن را با دقت بسیار، مد نظر قرار دهند.
وی افزود: یکی از مواردی که خریداران خودرو باید به آن توجه کنند به تعداد بنچاق های اتومبیل معطوف می شود و هر آنچه بر تعدد و تکثر این بنچاق ها افزوده شود، باید وسواس بیشتری در خرید خودرو به خرج داده شود.
فروردین پور تصریح کرد: تعدد بنچاق ها به معنای دست به دست شدن بالا و بسیار خودرو است و در ارتباط با چنین خودروهایی، بنچاق می تواند به دلیل ایراد خودرو و عدم تمایل مالکان و صاحبان آن برای نگهداری و استفاده از آن باشد.
این فعال در حوزه خرید و فروش خودرو گفت: نکته بعدی به تصادفاتی که پیش از خرید و فروش خودرو داشته باز می‌گردد و این نکته ای است که از سوی بسیاری از دلالان به عنوان دستاویزی برای سوء استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: به هر ترتیب، عدم وجود تصادف برای یک خودرو، مزیت ویژه و قابل توجهی است اما گاهی شاهدیم برخی تصادفات کوچک، بهانه ای می شود تا برخی دلالان و واسطه ها افت قیمت بسیاری را برای فروشنده در نظر بگیرند و به واقع دلال ها در نظر دارند، سود خود را با افزایش اُفتِ قیمت خودرو از فروشنده بالا ببرند.
فروردین پور گفت: این موضوع در ارتباط با خریدار نیز مصداق پیدا می‌کند و خریداران باید به این نکته توجه کنند که خودرو تصادف شدید را در گذشته تجربه نکرده باشد، زیرا گاهی پس از تصادفات، خودرو به اصطلاح خوب جمع می شود و در ظاهر و برای عوام این موضوع قابل تشخیص نیست اما هنگام فروش به عاملی برای زیان و خسارت بسیار تبدیل می شود.
وی در خاتمه یادآور شد: نکته بعدی به انصاف و سلامت کاری فرد باز می‌گردد و در صورت شناسایی افراد منصف و مراجعه به آنها برای خرید یا فروش خودرو، به تبع ضریب متحمل شدن ضرر و زیان به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد و این موضوعی است که باید با دقت نظر بسیار مورد توجه قرار گیرد.