درست از زمانی که واردات خودرو ممنوع و تحریم های امریکا علیه ایران آغاز شد، مشکلات صنعت خودرو از جمله نحوه خرید و فروش خودروها تا خدمات پس از فروششان نیز کلید خورد؛ تا جایی که برخی کارشناسان صنعت خودرو بر این باورند در صورت ادامه مشکلات حواشی خودروهای وارداتی، کاهش خدماتی همچون گارانتی، سرویس های دوره ای و نبود قطعات و لوازم یدکی بازار را با حدود یک میلیون مشتری ناراضی مواجه خواهد کرد.
زمزمه های افزایش قیمت خودروهای وارداتی از بهمن ماه سال گذشته آغاز شد و در نهایت از ابتدای امسال و همراه با نوسانات نرخ ارز، بازار خرید و فروش خودروهای وارداتی افزایش دو برابری قیمت را تجربه کرد. در همین راستا، خدمات پس از فروش و تهیه قطعات و لوازم یدکی این خودروها نیز در بخش قیمت روند صعودی پیش گرفت.
این در حالی است که از اوایل مردادماه امسال ترخیص نشدن قطعات خودرو که تا کنون نیز ادامه یافته است، به خدمات پس از فروش شرکت های عرضه کننده و به ویژه دارندگان خودروهای وارداتی و مونتاژ داخلی آسیب هایی وارد کرده، به گونه ای که حتی برخی سرویس های دوره ای که روی برگه گارانتی ذکر شده بود نیز حذف شده و در برخی موارد با دریافت هزینه صورت می گیرد.
البته برخی شرکت ها یا شعب خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی و مونتاژ داخلی می گویند که به دلیل نبود قطعات و لوازم یدکی کافی علاوه بر افزایش قیمت، امکان تعمیر ندارند و برخی سرویس های دوره ای یا کاهش یافته و یا دیگر به صورت رایگان انجام نمی شود.
حال این پرسش مطرح است، در شرایط فعلی که قیمت خودروهای وارداتی روند صعودی پیش گرفته اند و هر روز بر حباب آن ها در بازار افزوده می شود و از طرفی دیگر خدمات پس از فروش آن ها با مشکل تامین قطعه مواجه است، چگونه می تواند بازار خود را همچنان سر پا نگه دارد و با کمبود تقاضا همراه نشود. چرا که مشتریان خودروهای لوکس و وارداتی خواهان خودروهای با کیفیت خاص و متفاوت از خودروهای داخلی هستند و شاید هرگز مشتریان خودروهای پر آپشن، خودروهای داخلی و حتی مونتاژی ها را خریداری نکنند.
علی شکوهی- کارشناس صنعت خودرو در همین زمینه به خبرنگار خودروکار می گوید:« در حال حاضر بالغ بر 630 هزار دستگاه خودرو وارداتی تا 10 سال موجود است، که اگر این تعداد از نبود قطعات خودرو و کیفیت سرویس دهی و خدمات پس از فروش ناراضی باشند، مشکلات متعددی در کمین این صنعت خواهد بود».
شکوهی عنوان می کند:« همین مشکل قطعا درباره محصولات مونتاژ داخلی نیز امکان پذیر است، چرا که قطعا این رویه برای خودروهای مدل کیا سراتو ساپیا، گروه چانگان و محصولاتی که سن زیادی برای مونتاژ ندارند، پیش می آید».
کارشناس صنعت خودرو اظهار می کند:« با افزایش تولیدات خودروهای مونتاژ و ادامه مشکلات ذکر شده، ممکن است نارضایتی حدود یک میلیون نفری از دارندگان این خودرو ها را شاهد باشیم. چرا که اگر این افراد نتوانند از خودروی خود استفاده کنند یا خودریشان هر روز با کمبود قطعات یدکی همراه باشد، تا حدی سرمایه شان از دست رفته تلقی می شود».
شکوهی تصریح می کند: «در این میان نباید تنها خودروهای وارداتی را مد نظر قرارداد؛ چرا که همین مشکلات برای خودروهای تولید یا مونتاژ داخلی (CKD) نیز رخ می دهد، اما نکته اصلی این است که در حال حاضر خدمات پس از فروش در چه سطحی از کیفیت ارائه می شوند و آیا میزان رضایت مدنظر را برای خریداران رقم می زند؟».
او ادامه می دهد:« اکنون به دلیل مشکلات موجود در رابطه با واردات قطعات خودرو، کیفیت خدمت رسانی به مشتریان به شدت کاهش یافته است. از طرفی دیگر یا بسیاری ازکالاها در دسترس مشتریان نیست و یا با افزایش دو برابری قیمت همراه شده اند».
به گفته شکوهی، گرچه نرخ تامین قطعات خودرو با ارز 4200 تومانی اعلام شده است، اما در عمل همان هم اجرایی نشده ودر نهایت قطعات با ارز آزاد به بازار می رسند.
این کارشناس صنعت خودرو اظهار می کند:« تجربه نشان داده، نرخ ارز مبادله ای برای واردات قطعات خودرو تنها در حد گفتمان است و در عمل اجرایی نخواهد شد که در ادامه آن، قطعات به سختی به بازار مصرف می رسد و به طور طبیعی کیفیت قطعات نیز با کاهش همراه خواهد شد».
او می افزاید: « ادامه این روند نتیجه ای مثبت در بر نخواهد داشت، چرا که نتیجه این روند وجود تعداد زیادی مشتری ناراضی خواهد بود».
شکوهی در پاسخ به اینکه اکنون باید یا تعداد زیادی از دارندگان خودروهای وارداتی که خودروهایشان نیاز به سرویس های دوره ای و تامین قطعات و لوازم یدکی دارد، اما قطعاتی موجودنیست و باید چه راهکاری اجرایی شود، تاکید می کند:« به طور طبیعی افرادی که خودروهای وارداتی را با نرخ بیشتری خریدار می کنند، به دنبال کیفیت محصول و رضایت بیشتری هستند و نیاز به حس بهتر در رانندگی دارند. اما این حس تا جایی ادامه می یابد و در صورتی است که قطعاتی نباشد تا این خودرو به خوبی حرکت کند، دیگر آن خودرو با قیمت بالا به کاری می آید؟».
به گفته او، با ادامه روند کمبود قطعات خودروهای وارداتی، ناگهان پس از مدتی، آرامش در رانندگی با خودروهای چند صد میلیون تومانی و لوکس، درست برعکس به نقطه عدم آرامش تبدیل خواهد شد.
این کارشناس صنعت خودرو تصریح می کند: «حال اگر متولیان صنعت خودروسازی نتوانند برای تامین قطعات و لوازم یدکی خودروها و همچنین ارائه خدمات پس از فروش خودروهای فروش رفته اقدامی انجام دهند، در آینده با حجم زیادی از مشتریان شاکی و ناراضی مواجه خواهند بود».