وزارت صنعت، معدن و تجارت جدیدترین گزارش مربوط به کیفیت خودروهای داخلی را منتشر کرد و طبق آن مشخص شد سطح کیفی محصولات صنعت خودروی کشور تغییر خاصی را تجربه نکرده و با ثبات مانده است.
در این گزارش که از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تهیه شده و به شهریور مربوط می‌شود، ۴۲ خودرو تولید و مونتاژ داخل مورد بررسی کیفی قرار گرفته و ستاره‌بندی شده‌اند. بر این اساس، تمام خودروهای تحت‌بررسی، ستاره‌های خود را در مقایسه با گزارش کیفی قبلی حفظ کرده و بنابراین تغییر خاصی در سطح کیفی آنها ایجاد نشده است.در روشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای ارزیابی کیفی خودروها لحاظ می‌کند، هر محصول بسته به امتیازات کسب شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت کرده و در دسته قیمتی خود جای می‌گیرد. این در شرایطی است که طبق معمول ماه‌های قبل، هیچ خودرویی نتوانسته در ارزیابی کیفی شهریور، تمام ستاره‌های موجود را به‌دست بیاورد. در گزارش منتشره، اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو بوده و هرچه تعداد ستاره‌ها بالاتر باشد، به معنای آن است که آن خودرو سطح کیفی بهتری دارد.
در گزارش کیفی آخرین ماه تابستان طبق روال ماه‌های گذشته، خودروهای تولید داخل در ۵دسته «بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان»، «بین ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان»، «۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان»، «۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان» و «زیر ۲۵میلیون تومان» دسته‌بندی شده و بین یک تا چهار ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند. در میان ۴۲خودرویی که طی شهریور امسال مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند، ۱۳ خودرو چهار ستاره کیفی را از آن خود کرده‌اند و این یعنی، حدود ۳۱ درصد از خودروهای یاد شده توانسته‌اند به کیفیت نسبتا ایده‌آل دست پیدا کرده و برترین محصولات خودروسازی کشور در شهریور باشند. طبق گزارش منتشره، ۱۴ خودروی داخلی نیز موفق به اخذ سه‌ستاره کیفی شده‌اند تا در مجموع حدود ۳۳ درصد از خودروهای ارزیابی شده در شهریور، سه‌ستاره لقب گرفته و کیفیتی متوسط را ازآن خود کنند. از آن‌سو، اما ۱۵ خودرو نیز توانسته‌اند تنها دو ستاره کیفی را در ارزیابی ششمین ماه سال‌جاری به‌دست بیاورند؛ بنابراین حدود ۳۶ درصد از خودروهای تولید داخل نیز طی سومین ماه تابستان امسال دوستاره بوده‌اند. با این حساب در گزارش کیفی جدید، هیچ خودروی تک ستاره‌ای به چشم نمی‌آید.
ازآنجاکه خودروسازی ایران از اواسط مرداد امسال باز هم مورد تحریم قرار گرفته، پیش‌بینی می‌شود سطح کیفی خودروهای داخلی کاهش پیدا کند؛ زیرا دسترسی خودروسازان به قطعات خارجی اصل، بسیار محدود شده است. این محدودیت اگر منجر به توقف تولید نشود (که البته در مورد برخی خودروهای مونتاژی خواهد شد)، روی سطح کیفی اثرگذار است؛ زیرا خودروسازان مجبورند برای تداوم فعالیت خطوط تولید، قطعات غیر اصل را جایگزین قطعات اصلی کنند. تجربه نشان داده در چنین مواقعی، سطح کیفی خودروها در روندی نزولی قرار می‌گیرد و هیچ بعید نیست در گزارش‌های آتی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، این نزول کیفی خود را نشان دهد. البته فعلا که طبق گزارش‌های منتشره از سوی این شرکت، تحریم‌ها نتوانسته سطح کیفی خودروها را در مرداد و شهریور تحت تاثیر منفی قرار دهد و این موضوع با ذخایر قطعات در ارتباط است. در واقع خودروسازان در حال حاضر از قطعاتی که پیش از اعمال تحریم سفارش‌گذاری و وارد کرده بودند، استفاده می‌کنند و طبعا خودروهای تولیدی هنوز گرفتار کاهش کیفیت نشده‌اند. با این حال، نزول کیفی در ماه‌های آتی و با توجه به اتمام ذخایر قطعه، اتفاقی دور از ذهن نیست.
جزئیات کیفی خودروها
به سراغ جزئیات کیفی خودروها برویم و ببینیم کیفیت آنها در شهریور امسال به چه شکل بوده است. در گزارش منتشره، باز هم خودروهای به اصطلاح گران‌قیمت، بیشترین ستاره‌ها را نصیب خود کرده‌اند. بر این اساس، در دسته خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان، با سه عضو تقریبا مونتاژی یعنی مزدا۳ شرکت بهمن موتور و سوزوکی گرند‌ویتارای ایران‌خودرو خراسان و پژو ۲۰۰۸ (محصول مشترک ایران‌خودرو و پژو) روبه‌رو می‌شویم که هر سه آنها موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند. این خودروها در گزارش قبلی نیز همین تعداد ستاره را کسب کرده بودند؛ بنابراین تغییر کیفیت خاصی در آنها طی سومین ماه تابستان امسال رخ نداده است. این سه محصول در حال حاضر گران‌ترین خودروهای تولید و مونتاژ داخل به‌شمار می‌روند و همچنین از داخلی‌سازی پایینی برخوردار هستند. در این بین، پژو ۲۰۰۸ اولین محصول پسابرجامی خودروسازی کشور به‌شمار می‌رود و با وجود تعلیق فعالیت‌های پژو در ایران، تولید آن در شهریور ادامه داشته است. با توجه به آغاز تحریم صنعت خودرو از اواسط مرداد امسال، احتمال می‌رود مونتاژ این سه محصول به دلیل وابستگی مستقیم به قطعات خارجی، طی ماه‌های آتی متوقف شود. طبق آمار منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تیراژ این خودروها در پنج ماه ابتدایی امسال نزولی بوده است و دلیل آن به محدود شدن ارسال قطعات از طرف شرکت‌های خارجی مادر مربوط می‌شود.
از خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان بگذریم و نگاهی بیندازیم به گروه بعدی که محصولات ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی را در خود جای داده است. در این گروه با هشت محصول مونتاژی مواجه می‌شویم که ترکیبی از مدل‌های کره‌ای و چینی را شامل می‌شود. در میان آنها، هیوندایی اکسنت، کیا سراتو، هیوندایی‌آی ۲۰ و‌هاوال توانسته‌اند چهار ستاره کیفی را به‌دست بیاورند. در این بین، سراتو که در شرکت سایپا مونتاژ می‌شود، در گزارش کیفی گذشته نیز چهار ستاره کیفی به‌دست آورده؛ بنابراین سطح کیفی آن در شهریور تغییر خاصی به خود ندیده است. مشخص نیست چرا با وجود آنکه سراتو در حال حاضر خودرویی بالای ۱۰۰ میلیون تومان به حساب می‌آید، شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران همچنان آن را در جمع محصولات ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومانی قرار می‌دهد. سراتو نیز چون محصولی مونتاژی به شمار می‌رود و وابستگی مستقیم به قطعات خارجی دارد، با افت تیراژ مواجه و ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور با سایپا خداحافظی کند. دیگر عضو این گروه یعنی هیوندایی آی ۲۰ نیز که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود، شرایطی شبیه به سراتو دارد و ممکن است متاثر از تحریم‌ها، با توقف تولید مواجه شود. دیگر محصول کره‌ای این گروه، هیوندایی اکسنت نام دارد که در کرمان موتور مونتاژ و چهار ستاره محسوب می‌شود. هیچ یک از میهمانان کره‌ای گروه ۷۵ تا ۱۰۰میلیون تومانی ها، در مقایسه با گزارش کیفی قبلی، ستاره‌ای کم و زیاد نکرده‌اند. اکسنت هم مانند دیگر مونتاژی‌های خودروسازی کشور، از تحریم‌ها در امان نیست و شاید تا چندی دیگر تولید آن متوقف شود.در گروه تحت بررسی اما پنج خودروی چینی نیز به چشم می‌آید و همه آنها با داخلی‌سازی پایینی در کشور مونتاژ می‌شوند. در این بین، هاوال که میهمان «گروه بهمن» به‌شمار می‌رود، بدون تغییر نسبت به گزارش قبلی، چهار ستاره کیفی دارد. هرچند هاوال نیز خودرویی مونتاژی است، با این حال چون منشأ چینی دارد، بعید به‌نظر می‌رسد تحریم‌ها مشکلی جدی برای ادامه مونتاژ آن در گروه بهمن ایجاد کند.
دیگر خودرو چینی این گروه یعنی تیگو ۵ که در مدیران خودرو به مونتاژ می‌رسد، در گزارش کیفی شهریور سه‌ستاره به‌دست آورده، بنابراین در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری حاصل نکرده است. همچنین جک S۵ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی کرمان موتور، با کسب سه‌ستاره، شرایط کیفی مشابهی با ماه گذشته دارد. این گروه میزبان هایما S۷ مونتاژی ایران‌خودرو نیز هست، خودرویی که بدون تغییر نسبت به گزارش قبلی، سه‌ستاره کیفی را به‌دست آورده است. در نهایت عضو دیگر گروه ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی‌ها یعنی ام‌وی‌ام X۳۳ جدید، تنها دو ستاره کیفی دارد، بنابراین جزو خودروهایی است که با وجود قیمت بالا، کیفیت متناسبی را به خود نمی‌بیند. به‌نظر می‌رسد چینی‌های این گروه چندان مشکلی بابت تحریم‌ها نداشته و مونتاژشان همچنان ادامه یابد. البته کاهش تیراژ، اتفاقی محتمل است، اما بعید به‌نظر می‌رسد مونتاژ چینی‌ها در خودروسازی کشور به مرحله توقف برسد.
اما به گروه خودروهای ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومانی برویم و ببینیم اوضاع ستاره‌ها در این دسته قیمتی به چه شکل است. طبق گزارش اعلامی، تمام خودروهای حاضر در این گروه، مونتاژی‌های چینی هستند و بهترین آنها بسترن نام دارد. این محصول مونتاژی گروه بهمن، در ارزیابی جدید، چهار ستاره کیفی به‌دست آورده و این نشان می‌دهد نسبت به گزارش قبلی، تفاوتی نداشته است. دیگر عضو این گروه یعنی چانگان نیز که در سایپا مونتاژ می‌شود، تثبیت کیفیت را تجربه و سه‌ستاره کیفی به‌دست آورده است. همچنین آریزو ۵ نیز کماکان سه‌ستاره کیفی را به خود می‌بیند و با این حساب تغییری در سطح کیفی این محصول چینی مونتاژی طی شهریور و در مقایسه با مرداد، رخ نداده است. ام‌وی‌ام X۲۲ هم دیگر عضو گروه تحت بررسی است که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود و مانند گزارش قبلی، سه‌ستاره کیفی دارد. همچنین برلیانس H۳۳۰ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی پارس خودرو، با همان سه‌ستاره خود در این گروه جا خوش کرده است. برلیانس در حال حاضر یکی از پرتیراژترین خودروهای مونتاژی چینی کشور به شمار می‌رود.در نهایت تنها عضو دو ستاره گروه ۵۰ تا ۷۵میلیون تومانی‌ها، لیفان X۶۰ نام دارد که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود و نسبت به گزارش قبلی تغییری در کیفیت آن ایجاد نشده است.
صدر در دست رنو و پژو
نگاهی هم بیندازیم به دسته ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها که بیشترین خودروهای داخلی را در خود جای داده است. مانند چند گزارش قبلی، همچنان رنویی‌ها و پژویی‌ها رده‌های ابتدایی این گروه را به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس، پژو ۲۰۷ اتومات، تندر-۹۰ پلاس اتومات، تندر-۹۰ پلاس، پژو ۲۰۷ معمولی و پارس تندر محصولات چهار ستاره گروه به شمار می‌روند که در مقایسه با گزارش قبلی تغییر خاصی را در کیفیت نداشته‌اند.
طبق گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، هفت محصول سه‌ستاره نیز در گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها به چشم می‌آیند که عبارتند از: تندر ایران خودرو، تندر‌پارس خودرو، رانا، برلیانس H۲۳۰، دناپلاس، پژو ۲۰۶صندوقدار و پژو ۲۰۶ هاچ بک. هیچ کدام از این خودروها در مقایسه با گزارش قبلی با افت و خیز کیفی و تغییر ستاره بندی مواجه نشده‌اند.
طبق گزارش منتشره، رده‌های سیزدهم تا بیست و یکم جدول کیفی شهریور را محصولات دو ستاره به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس، ام وی ام ۳۱۵ جدید (محصول مونتاژی مدیران خودرو)، دنا، پژو پارس تولید سایت کرمانشاه، پژو ۴۰۵ تولید سایت خراسان، سورن، سمند تولید سایت تبریز، ساینا، تیبا۲ (تیبای هاچ بک) و تیبای معمولی، محصولات دو ستاره این گروه را تشکیل می‌دهند که در مقایسه با گزارش مرداد، تغییری در سطح کیفی شان ایجاد نشده است. در این گروه، به جز تندر-۹۰ که احتمال توقف تولید آن طی چند ماه آینده وجود دارد، به‌نظر می‌رسد سایر محصولات با توقف تولید مواجه نخواهند شد، هرچند البته افت تیراژشان بسیار محتمل است.
دو ستاره‌های پرتیراژ
سری هم به آخرین گروه قیمتی خودروهای داخلی بزنیم و ببینیم اوضاع کیفی در آن به‌چه شکل است. طبق گزارش منتشره، در دسته قیمتی زیر ۲۵ میلیون تومان، نام چهار خودرو پرتیراژ به ثبت رسیده که همه آنها دارای دو ستاره کیفی هستند. پراید ۱۳۲، پراید ۱۳۱ پارس خودرو، پراید ۱۱۱ (هاچ بک) و پراید ۱۳۱ تولید سایپا، اعضای این گروه را تشکیل داده‌اند و نسبت به گزارش قبلی، ستاره‌ای کم یا زیاد نکرده‌اند.