بازار خودرو ایران تا پیش از آنکه تحریم های آمریکا بر آن اعمال شود همیشه برای شرکای خارجی ایرانی ها بازاری پر سود بوده است و از دست دادن این بازار پر سود خود یک ضرر به حساب می آید. اما حال که چند ماهی ست از اعمال جدید تحریم ها برای ایران و کاهش و تعلیق فعالیت برخی شرکای خارجی ایران می گذرد این سوال وجود دارد که اکنون بازار آن ها چگونه است؟
ایران همواره بازار بالقوه ای برای شرکای خارجی خود به حساب می آید و علت آن توان تولید و وجود نیروهای انسانی کارآمد و با دانشی است که توانسته در عرصه تولید ، چه در تولید قطعات خودرویی و چه صنایع کوچک و چه تولید خودرو موفق عمل کند.
همچین بازار ایران نیز به دلیل نزدیکی به کشورهای عربی و ارتباط تجاری ایران با همسایگانش مورد توجه اروپایی ها و آسیای شرقی ها بوده است. به همین جهت، شرکای اروپایی ایران از جمله، ایتالیا و فرانسه که از جمله قدیمی ترین هم پیمایان ایران بر سر قراردادهای صنعتی بوده اند، بازار ایران را به عنوان بازاری با پتانسیل بالا چه در فروش محصولات و چه در تولید انتخاب کردند.
پیش از موفقیت برجام، ایتالیایی ها، فرانسوی ها و آسیای شرقی ها از جمله مهمترین شرکای ایرانی در بخش صنعت به ویژه صنعت خودرو ایران به به شمار می آیند، شرکایی که توانستند نوستالژی های زیادی را برای ایرانیان یاد آوری کنند؛ زیرا خریداران خودروهای فرانسوی در ایران کم نبوده اند و همین امر باعث شد تا ورود خودروهای جدید رنو و پژو به ایران همواره مورد توجه قرار گیرد و بازار خوبی را برای آن بسازد.
اما پس از موفقیت برنامه جامع اقدام مشترک، قراردادهای ایران و شرکای فرانسوی محکم تر از قبل شد؛ به گونه ای که قراردادهای مشترک یکی پس از دیگری با بخش خصوصی و دولتی منعقد شد و مسیر تولید و عرضه خودروهای جوینت ونچری رونق گرفت و پژو 2008 نیز با همکاری ایران خودرویی ها از دل این قرارداد زاییده و به خیابان های کشور روانه شد.
پس از آن نیز راه اندازی خط تولید پژو سیتروئن با گروه سایپا کلید خورد و دیگر فرزند برجامی به خط تولید رسید، اما به دلیل تعلیق فعالیت پژو در ایران، هنوز تولید انبوه و تحویل پیش فروش شده ها بلاتکلیف است.
پیش از اجرای تحریم های جدید، سایر قراردادهای خودرویی و قطعه سازی ها روی روال پیگیری می شد، اما رفته رفته با اعلام خروج امریکا از برجام فشارها، موانع و سنگ اندازی ها بر سرادامه همکاری ها بیش از پیش شد و گویی انرژی تازه همکاری های جوینت ونچری گرفته شد. به گونه ای که با به گوش رسیدن زمزمه های خروج آمریکا از برجام و اعمال فشارهای بین المللی امریکا بر کشورهای عضو گروه 1+5، فرانسوی ها هم ساز خروجشان را کوک کردند و خبر از خروجشان از صنعت خودروسازی ایران را دادند.
اگرچه عنوان می شود رنو و پژو به صورت کامل از ایران نرفته اند و تنها قراداد و فعالیت آن ها در ایران تعلیق شده است تا تکلیف روشن شود و در کنار آن ایران در تلاش است تا تحریم ها را دور بزند.
تازه‌ترین گزارش‌های منتشر شده در وب سایت best-selling-cars حاکی از آن است که میزان فروش جهانی خودرو در سال ۲۰۱۸ میلادی با یک رشد ۰.۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۷، بر روی عدد ۸۶ میلیون دستگاه خودرو ایستاد و ثبت شد.
سال 2018، حدود 86 میلیون خودرو در 54 بازار جهانی فروخته شد. SUV ها محبوب ترین مدل ها در سراسر جهان بودند و فروش خودرو الکتریکی نیز 75٪ افزایش یافت.
در کل شرکت‌های خودروسازی فولکس واگن، تویوتا و رنو- نیسان از جمله موفق‌ترین برندهای خودرو در جهان در سال گذشته میلادی به شمار رفته و توانسته‌اند پرفروش‌ترین گروه‌های فعال در صنعت خودروسازی در جهان شناخته و اعلام شوند.
سال 2018 سالی تا حدودی چالش برانگیز برای بازار جهانی خودرو بود، زیرا فروش نخستین بار از سال 2009 افت کرد. با این حال، فروش خودرو در سراسر جهان همچنان نزدیک به سطح رکورد بود.
بسیاری از خودروسازان تاثیر تنش های تجاری بین بزرگان اقتصاد جهان، تغییرات سیاسی در بازارهای کلیدی و تهدیدات جدید برای وضعیت موجود در صنعت را احساس کردند. فیلیپ مینوز، تحلیلگر جهانی JATO، گفت: "سال گذشته می تواند به عنوان یک دوره جدید برای صنعت خودرو در نظر گرفته شود."
در این میان فروش شرکت خودروسازی فرانسوی رنو نیز در سال ۲۰۱۸ ، ۳.۲ درصد افزایش یافت که نتیجه یک قرارداد مشترک با چین بود. این شرکت خودروسازی پیش بینی کرده است که در سال جاری میلادی هم رشدی ملایم در بحبوحه افزایش دوباره تقاضا در روسیه و آمریکای لاتین خواهد داشت. فروش رنو در سال گذشته به رکورد ۳.۸۸ میلیون خودرو رسید که شامل ۱۶۶ هزار فروش از طریق همکاری جدید این شرکت با برلیانس چین می شود. صرف نظر از این همکاری، فروش جهانی رنو ۱.۲ درصد کاهش داشته است . کاهش فروش این شرکت به ویژه به دلیل کم شدن فروش در ترکیه، ایران و هند بوده است.
همچنین گزارش نشریه فایننشال تایمز نیز نشان می‌دهد که مسئولان رنو و نیسان علاوه‌بر مذاکره برای احیای اتحاد، به‌دنبال اضافه کردن فیات کرایسلر به جمع خود هستند.
پژو دیگر برند فرانسوی و یکی دیگر از شرکای ایران نیز با این که فروش خود را در بازار اروپا 5 درصد افزایش داده است و از معدود برندهای خودرویی بوده است که کاملا برای مواجه با قوانین جدید آلودگی اتحادیه اروپا موسوم به WLTP آماده بوده است اما فروش کلی برند 17.9 درصد نسبت به سال گذشته میلادی کاهش پیدا کرده و به رقم کلی 1.7 میلیون دستگاه رسیده است. پژو در سال 2017 به رکورد 2.1 میلیون دستگاه رسیده بود.
جین فیلیپه ایمپارتو رئیس شرکت پژو دلیل اصلی این مسئله را شکسته شدن شرکت جوینت ونچر با ایران می داند. پژو در سال 2017 میلادی بیش از 445.000 دستگاه خودرو تنها در بازار ایران به فروش رسانده است که به دلیل بازگشت تحریم ها توسط کشور آمریکا مجبور به خروج از بازار ایران شده است. همچنین پژو نتوانسته به فروش مورد انتظار خود در بازار چین دست پیدا کند.
ایمپارتو همچنین در مورد بازگشت این برند به بازار آمریکای شمالی پس از سال ها صحبت کرده است و آن را جز برنامه های بلند مدت شرکت خوانده است. زیرا این بازگشت یک پروسه 10 ساله و زمان بر خواهد بود.
از سویی دیگر، سایر شرکای خارجی ایران همچون چینی ها و کره ای ها اطلاعات دقیقی از میزان درآمد و تغییراتی که پس از آغاز تحریم های ایران به بازار آن ها وارد شده را بیان نکرده اند.