کار حمل خودرو هم کار راحت و بی دردسری است. جالب است ماشین هایی که برای حمل مسافر ساخته شدهاند، خودشان به این طرف و آن طرف حمل بشوند. همه ساله میلیون ها خودرو به وسیله کامیون، قطار یا کشتی های بزرگ به این طرف و آن طرف حمل میشوند. ماشین های نو را نمیتوان تا محل تحویلشان راند چون ممکن است مشتری فکر کند ماشین کارکرده و دست دوم است. در سال 2007 بیش از 16.1 میلیون خودرو نو در ایالات متحده فروخته شد. بسیاری از آن ها در 71 کارخانه واقع در آمریکای شمالی ساخته شده بودند، بقیه هم از اروپا یا آسیا وارد شده بودند. صرف نظر از مبدأ، همه این خودروها باید به دست 14285 عامل فروش خودرو در سراسر آمریکا میرسیدند. میزان خرید ادارات و سازمان ها از کمپانی فورد را در نظر بگیرید. این کمپانی در آمریکای شمالی 13 کارخانه دارد که 2.5 میلیون وسیله نقلیه تولید میکنند. این خودروهای سواری، وانت ها و شاسی بلندها باید به دست 4000 عامل فروش برسد. حمل خودروها به صورت فلهای انجام نمیشود، درست مثل یک محموله دستمال کاغذی که پشت در سوپرمارکت گذاشته میشود. عوامل فروش، خودروهای خاصی را از کارخانه های تولید کننده سفارش میدهند. خودرو سفارش داده شده هم، باید در موعد مقرر و صحیح و سالم تحویل داده شود.
خودروسازان میلیاردها دلار صرف حمل خودروهای نو و رساندن آن ها به دست عوامل فروش میکنند، که البته بیشتر هزینه آن، تحت عنوان هزینه حمل از مشتریان گرفته میشود. این هزینه روی برچسبی که روی شیشه بسیاری از خودروها چسبانده شده، نوشته میشود. خودروسازان برای محاسبه هزینه حمل هر محصولی از یک فرمول خاص استفاده میکنند، به این ترتیب هزینه حمل وانت های بزرگ از هزینه حمل خودروهای کوچک و جمع و جور کمتر است. از طرفی هم قیمت خودروها بسیار رقابتی است و خودروسازان سعی میکنند تا آن جا که ممکن است هزینه حمل را پایین بیاورند. خودروهای دست دوم هم به این طرف و آن طرف حمل میشوند. طبق آمار منتشر شده، در سال 2007 نزدیک به 42 میلیون ماشین دست دوم در ایالات متحده به فروش رسیده است. حدود یک سوم از آن ها به دلالان پورسانت بگیر، یک سوم به فروشندگان مستقل و بقیه هم به اشخاص حقیقی فروخته شده است. ماشین های دست دوم قبل از این که به دست خریدار برسند، باید سفرهای متعددی به نمایشگاه ها و عمده فروشی ها بکنند.
روش های حمل خودرو
خودروها را میتوان از طریق هواپیما، کشتی، قطار، یا کامیون به این طرف و آن طرف برد. به جز لیموزین رئیس جمهور ایالات متحده که به وسیله هواپیمای باری Air Force C-5 به خارج از شهر واشنگتن برده میشود، خودورهای شخصی به ندرت با هواپیما حمل میشوند. البته این موارد استثناء هستند: خودروهای متعلق به کلکسیونرها، ماشین های مسابقهای و کانسپت هایی که باید در نمایشگاه های بزرگ نمایش داده بشوند. کشتی های اقیانوسپیمای ویژه حمل خودرو میتوانند حداکثر تا 8000 خودرو حمل بکنند، البته بسیاری از آن ها برای حمل 4000 تا 5000 خودرو طراحی شدهاند. از این کشتی ها برای حمل خودروهای ساخت خارج استفاده میشود. برای مثال، کمپانی تویوتا در سال 2008 حدود 1.1 میلیون خودرو به آمریکا صادر کرده است.
کمپانی تویوتا باید نزدیک به 30 کشتی اجاره کند تا بتواند جوابگوی نیاز بازار آمریکا باشد. خودروسازان با پنج بندر کار میکنند که دو بندر در ساحل شرقی و سه بندر دیگر در ساحل غربی کشور قرار دارند. از آن جا هم، خودروها باید از طریق کامیون یا قطار به دست عوامل فروش برسند. خودروسازان تخمین میزنند حدود 65 تا 70 درصد از خودروهای فروخته شده در آمریکا از طریق راه آهن جا به جا خواهند شد و پس از تخلیه در ایستگاه های مقصد، به وسیله کامیون های 18 چرخ به دست عوامل فروش خواهند رسید. کامیون ها هم بعد از بارگیری باید حدود 400 کیلومتر راه بپیمایند. به این ترتیب برای مسافت های طولانی، حمل خودرو با قطار مقرون به صرفهتر است. از طرفی، حمل و نقل ریلی هم محدودیت هایی دارد چون ایستگاه های مقصد باید مجهز به تجهزات خاصی برای سوار و پیاده کردن خودورها باشند. تا اینجا فهمیدیم اتومبیل ها چطور از یک محل به محل دیگر برده میشوند. در ادامه مطلب نگاهی به مزایا و معایب حمل و نقل ریلی خواهیم انداخت.
حمل و نقل ریلی
با این که بیشتر خودروهایی که در آمریکای شمالی ساخته میشوند به وسیله قطار حمل میشوند، ولی در کل، حمل و نقل ریلی درصد کمی از حمل خودرو را به خودش اختصاص میدهد. به گفته شرکت راه آهن آمریکا، وسایل نقلیه موتوری فقط 1.6 درصد از کل بارهای حمل شده در سال 2007 را تشکیل میدهند. راه آهن میتواند وسایل نقلیه زیادی را جا به جا کند. واگن های معمولی میتوانند حدود 12 دستگاه اتومبیل حمل کنند ولی واگن هایی به نام "ماشینبر" هم وجود دارند که دارای دو یا سه طبقه هستند و میتوانند 20 دستگاه خودرو حمل کنند. واگن های دو طبقه معمولاً وانت یا شاسی بلند حمل میکنند ولی واگن های سه طبقه برای حمل خودروهای سواری مناسبند. یک قطار مخصوص حمل خودرو که دارای 70 واگن ماشینبر است، میتواند بیش از 800 خودرو حمل کند.
یک ماشین نو باید به طور میانگین 2100 کیلومتر مسافرت کند. معمولاً خودروها در محل کارخانه سوار قطار میشوند. گاهی اوقات هم به بارانداز ایستگاه راه آهن برده میشوند. رمپ های مخصوصی وجود دارند که ماشین ها از طریق آن ها روی عرشه واگن های مخصوص سوار میشوند. پشت چرخ های ماشین هم موانعی گذاشته میشوند که به سطح عرشه متصلند. پیشرفتهترین واگن ماشینبر Auto-Max نامیده میشود که توسط شرکت های هوندا و Greenbrier طراحی شده است. یک Auto-Max چند طبقه میتواند 22 خودرو حمل کند. کمپانی هوندا سفارش ساخت 400 دستگاه Auto-Max را داده و معتقد است از این طریق حمل و نقل ریلیاش را به 82 درصد خواهد رساند. تا به حال از این ترسیدهاید که یک ماشین از روی تریلی خودروبری که در بزرگراه جلوی شما حرکت میکند پایین بیفتد. در ادامه مطلب خواهید دید که چطور میشود از این فاجعه جلوگیری کرد.
حمل با کامیون
هر ماشین نویی در یک مرحله از نقل و انتقال و رسیدنش به دست مشتری، توسط کامیون حمل میشود. برای خودروسازان پوشش دادن مسافت های طولانی کار سختی نیست. کامیون های کمپانی تویوتا سالیانه حدود 45 میلیون مایل را میپیمایند تا 2 میلیون دستگاه خودرو را به دست حدود 1500 عامل فروش تویوتا و لکسوس برسانند. تریلی های خودروبر امروزی، میتوانند حداکثر 12 خودرو حمل کنند. کامیون ها طوری طراحی شدهاند که چهار خودرو سوار طبقه پایین و هشت خودرو هم سوار طبقه بالا بشوند. این تریلی ها مجهز به رمپ های هیدرولیک هستند. رمپ های هیدرولیک میتوانند بالا و پایین بشوند تا کار تخلیه یا تمیز کردن خودورها را آسان بکنند. رمپ ها میتوانند کج و شیبدار هم بشوند و با قرار دادن سر یک ماشین زیر یک ماشین دیگر، فضا را افزایش بدهند. مسوولیت بارگیری و تخلیه خودورها بر عهده راننده تریلی است. این کار به چیدن قطعات یک جورچین سه بعدی تشبیه شده است، چون باید با سه مساله زمان، اندازه خودروها و برنامهریزی بازی کرد.
اولین خودرویی که بار زده میشود را نمیتوان اول پیاده کرد، برای این کار، کل بار تریلی باید تخلیه شود. بعضی از خودروها از عقب و بعضی خودروها نیز از جلو سوار میشوند تا از حداکثر فضا استفاده شود و ماشین ها هم، روی هم نیفتند. معمولاً ماشین های بزرگتر را بالا میگذارند. یک راننده تریلی با تجربه میتواند ماشین های خوشدست و هم قد و قواره را ظرف 90 دقیقه بار بزند. بارگیری ماشین های غیر هم سایز ممکن است تا چهار ساعت هم زمان ببرد. بیشتر رانندگانی که پشت سر تریلی های خودروبر حرکت میکنند از این واهمه دارند که خودروها روی سطح بزرگراه بیفتند. مقامات رسمی میگویند چنین حادثهای بسیار نادر است چون هر خودور به چهار نقطه بسته شده است. برای بستن خودرو به تریلی از چندین زنجیر و تسمه استفاده میشود. بعضی خودروها به صورت فابریک روی شاسی یا بدنهشان دارای سوراخ هایی هستند که قلاب زنجیر داخل آن ها میافتد و خودرو را محکم به تریلی میچسباند.
تولید کنندگان خودروهای لوکس روش های مطمئن تری به کار میبرند. یکی از این روش ها ، تسمهبندی است. در این روش تسمه های قوی و محکمی روی تک تک چرخ ها میافتند و آن را به کف تریلی میچسبانند، به این ترتیب هیچ خراش یا تو رفتگی روی شاسی ماشین به وجود نمیآید. هر دو روش بسیار امن و ایمن هستند. اگر تریلی خودروبر تصادف بکند، حتی یک ماشین هم از آن پایین نمیافتد. ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید چطور باید یک ماشین را جا به جا بکنید... یا شاید هم به یک نفر پول بدهید تا این کار را برایتان انجام بدهد.
حمل خودرو شخصی
همه ساله میلیون ها خودرو برای رفع نیازهای شخصی به این طرف و آن طرف برده میشوند، نیاز هایی از قبیل: نقل مکان خانواده ها از یک شهر به شهری دیگر، رفت و آمد دانشجویان از منزل تا دانشگاه های دور، ییلاق و قشلاق کردن بعضی افراد، تغییر مقر شرکت ها و سازمان ها. مالکان خودرو در برخی موارد از یک شرکت حمل خودرو کمک میگیرند. شرکت نیز کار بارگیری و حمل خودرو را به عهده میگیرد. شماره تلفن این شرکت ها و واسطه ها را میتوانید از داخل دفترهای راهنمای تلفن و اینترنت پیدا کنید. بهتر است فرق این دو را بدانید. یک شرکت به طور مستقیم کار بارگیری و حمل خودرو را انجام میدهد ولی یک واسطه سفارش کار را از شما میگیرد و آن را به یک یا چند شرکت دیگر محول میکند. کار کردن با هر یک از این ها مزایا و معایبی دارد. شرکت های حمل و نقل، نظارت و کنترل بیشتری روی زمان انجام کار دارند و در صورت وارد شدن خسارت یا بروز سانحه، مسوولیتپذیرتر هستند. از طرف دیگر، واسطه ها به شرکت های بیشتری دسترسی دارند. بهتر است همه جوانب را بسنجید تا کلاه سرتان نرود و برایتان تجربه تلخی به دنبال نداشته باشد. شرکت های حمل خودرو بلافاصله به شما خواهند گفت که فقط خودرو شما را حمل خواهند کرد. مشتریان مجاز نیستند داخل ماشینشان، لباس، وسایل کوچک یا حتی لوازم یدکی بگذارند. باک نباید به طور کامل پر باشد و مشتری باید هنگام بازدید و بارگیری خودرو شخصاً حضور داشته باشد.
بعضی مالکان خودرو نیاز به رفت و آمدهای مکرر دارند، به همین خاطر برای خودشان یک تریلی خودرو بر یا ماشین یدککش میخرند. کلکسیونرها و ماشینبازهایی که ماشین های جدیدشان را در نمایشگاه ها یا مسابقات هفتگی به نمایش میگذارند، از جمله این افراد هستند. تریلیهایی که فقط یک خودرو حمل میکنند در شکل ها و اندازه های مختلفی به فروش میرسند و برای ابزار و لوازم و قطعات یدکی هم جای کافی دارند. نکتهای که باید به آن توجه کرد جور بودن وزن خودرو با ظرفیت یدککشی خودرو یدککش است. برای بردن خودرو از یک محل به محل دیگر، یک روش دیگر هم وجود دارد: آن را برانید! شرکت هایی هم هستند که راننده در اختیار مشتریانی میگذارند که وقت یا بودجه کافی برای حمل خودروشان ندارند. آژانس های معتبر راننده هایی را انتخاب میکنند که بتوانند با زمانبندی و مقصد مشتری هماهنگ بشوند. به راننده ها پولی پرداخت نمیشود و گاهی مجبورند پول بنزین را هم خودشان بپردازند، در عوض آزادند برای سفرشان تا مقصد مورد نظر به طور رایگان از خودرو استفاده کنند. آیا کشتی میتواند هزاران خودرو را روی اقیانوس حمل بکند؟ در ادامه نگاهی به ایمنی این کار خواهیم انداخت.
ایمنی حمل خودرو
با این که در انواع و اقسام روش های حمل خودرو سوانحی رخ داده است، ولی در مجموع، صنعت حمل و نقل خودرو، صنعتی بسیار ایمن و کارآمد است. مقامات رسمی میگویند بیشتر سوانح و خسارت ها در نتیجه خطای انسانی است تا نقص در تجهیزات. با این که سوانح و حوادث نادر هستند ولی این احتمال وجود دارد که یک کشتی حمل خودرو غرق بشود. چند نمونه به دنبال میآیند:
- در دسامبر سال 2002 یک کشتی کانتینر بر در کانال مانش به یک کشتی حمل خودرو نروژی به اسم Tricolor برخورد کرد. کشتی Tricolor ظرف سی دقیقه غرق شد، در حالی که بیش از 2000 خودرو لوکس روی عرشه آن بود.
- در نوامبر سال 2002 کشتی Hual Europe پس از این که در نزدیکی یکی از جزایر ژاپن گرفتار طوفان شد و به گل نشست، آتش گرفت، در نتیجه حدود 3700 خودرو از بین رفتند.
- در ماه می سال 2004 کشتی MV Hyundai NO.105 در نزدیکی ساحل سنگاپور به یک نفتکش برخورد کرد و به همراه 4200 خودرو روی عرشهاش به قعر دریا رفت.
سوانح و حوادث در حمل و نقل ریلی هم نادر است ولی مواردی وجود داشته که خودروها به پل های روگذر برخورد کرده و به سقف آن ها خساراتی وارد شده است. این طور که پیداست، حمل خودرو با تریلی های خودروبر در مقایسه با سایر روش ها کمترین سوانح و خسارات را به دنبال دارد. در سال 2005 از بین 4932 مورد تصادف شدید که برای کامیون ها گزارش شده است، فقط 0.6 درصد از آن، یعنی 31 مورد، متعلق به تریلیهای خودروبر بوده است. در سال 2006 از بین 4732 مورد تصادف شدید فقط 0.8 درصد، یعنی 40 مورد، متعلق به تریلیهای خودروبر بوده است. در چند مورد هم خودروها هنگام بارگیری با جرثقیل سقوط کردهاند. وقتی کارگران عرشه های بالایی را تکان میدهند یا وقتی پین های ایمنی که حرکات رمپ را کم میکنند، درست در جای خودشان قرار نمیگیرند نیز، حوادث زیان باری رخ میدهد.
سازندگان تریلی های خودروبر به تازگی از کلاف های هیدرولیک و تکنولوژی پیچ-ران استفاده میکنند. در این روش نیازی به پین نیست چون رمپ ها از یک مکانیسم قفل داخلی برخوردار هستند. با این که بیشتر خودروها با تریلی های خودروبر رو باز حمل میشوند، کمپانی های فورد و تویوتا میگویند خودروهای جدیدشان در 99.7 تا 99.88 درصد موارد بدون هیچ گونه خسارتی به دست خریداران میرسند. بعضی از خودروسازان برای حفاظت از کل خودرو یا قسمت های حساس آن از لفافههای پلاستیکی استفاده میکنند. نصب چادرهای ضخیم در طرفین تریلی هم میتواند از خودروها در برابر برخورد اجسام کوچک محافظت کند. بعضی خودروهای لوکس هم توسط تریلی های محصور حمل میشوند. ادامه مطلب را بخوانید تا درباره آینده حمل و نقل خودرو اطلاعاتی به دست بیاورید.
آینده حمل و نقل خودرو
در حالی که برخی از مدیران این صنعت معتقدند تغییرات در صنعت حمل خودرو به کندی صورت میگیرد، ولی مدیرانی هم هستند که تلاش های جمعی اخیر، آن ها را دلگرم کرده و بر فعالیت هایی که آسیب کمتری به محیط زیست وارد میکند، تأکید بیشتری دارند. در سال های نه چندان دور، خودروسازان دوست نداشتند محصولاتشان در یک محموله در کنار محصولات دیگر خودروسازان حمل بشود. در این گونه موارد تریلی های خودرو بر یا واگن های قطار نیمه خالی میماندند و هزینه شرکت های حمل و نقل بالا میرفت، علاوه بر این سوخت زیادی هم به هدر میرفت. امروزه خودروسازان متوجه شدهاند با پر کردن تریلی ها میتوانند در هزینه ها صرفهجویی کنند. یکی از مدیران کمپانی فورد میگوید : "ما روی تریلی خودروبر با هم رقابت نمیکنیم، ما در بازار رقابت میکنیم". مقامات رسمی کمپانی های خودروساز، ایجاد یک شبکه از حمل کنندگان خودرو را در نظر دارند که میتواند شبیه خطوط هواپیمایی عمل کند و یک مرکز پخش در وسط شبکه داشته باشد. امروزه به لطف وجود GPS و تلفن های همراه، ایجاد چنین شبکه پیچیدهای آسانتر است. شرکت ها با دقت بیشتری میتوانند حرکت قطار یا کامیون را زیر نظر داشته باشند و در مواقع لزوم با رانندگان کامیون تماس برقرار کنند. سیستم GPS هم، به شرکت های حمل خودرو کمک میکند ضمن پیدا کردن مسیرهای خلوتتر، در وقت و سوخت نیز، صرفهجویی کنند.
منتقدان این صنعت پیشبینی میکنند هیچ تغییر عمدهای در ارتباط با تجهیزات رخ ندهد. به عقیده آن ها احتمال دارد کشتی های حمل خودرو بزرگتر و بزرگتر بشوند ولی در مورد تریلی ها، تا قوانین و مقررات بزرگراه ها تغییر نکند، نمیتوان آن ها را بزرگتر کرد. البته میتوان رمپ ها را ایمن تر کرد تا رفتن روی آن ها ایمنی بیشتری داشته باشد. نسل آینده تریلی های خودروبر، ایمن تر و محفوظ تر خواهند بود. این تریلی ها مجهز به بالشتک هایی خواهند بود که احتمال آسیب دیدن خودروها هنگام بارگیری را به حداقل میرسانند. تریلی های بزرگ هم با استفاده از موتورهای دیزلی پاک و سوخت های زیستی و سیستم اگزوز ارتقاء یافته، سبزتر و سبزتر میشوند. ممکن است نسل آینده کامیون ها دارای مدل های هیبریدی و الکتریکی هم باشند. در سرعت های کم یک موتور الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرد و وقتی هم نیروی بیشتری مورد نیاز است یک موتور دیزلی به کمک آن خواهد آمد، درست مانند آنچه که در تویوتا پریوس میبینیم.