در دنیای تجارت، زمان از ارزش بسیاری برخوردار است. گاهی اوقات حتی یک صدم ثانیه نیز، نقش مهمی در انجام بهتر یک کار ایفا میکند؛ حتی توریست ها هم دوست دارند که هرچه سریعتر به مقصدشان برسند، سریعتر از همیشه. شاید بتوان گفت در صنعت حمل و نقل این فشار بیشتر احساس می شود. از آنجایی که در دنیای امروزی، هوانوردی نقش مهمی در صنعت حمل و نقل ایفا میکند، افراد بسیاری به دنبال یافتن راه هایی برای بهبود کارکرد هواپیماها و تاکسی ها هستند. ایدهی تاکسی های هوایی نیز، از همین جا نشات گرفته است؛ هواپیماهای کوچکی که به درخواست مشتری با گذشتن از ترافیک و تاخیرهای معمول در فرودگاه های بزرگ، مسافران را بین فرودگاه های محلی جابجا میکنند. تاکسی هوایی یا به طور رسمی تر سیستم حمل و نقل هواپیمای کوچک (SATS)، میتواند سفری را که از طریق بزرگراه 6 ساعت طول میکشد، تبدیل به مسافرتی سریع و راحت بنماید.
اصول ابتدایی
در حال حاضر فقط 40 فرودگاه اصلی در آمریکا فعال هستند که با توجه به تعداد زیاد مسافران، بسیاری از فرودگاه ها مجبور هستند بیش از ظرفیت خود کار کنند که همین امر، سبب بروز تاخیرهای متعدد و حتی لغو شدن برخی پروازها میشود. همچنین اداره کردن فرودگاه های بزرگ و شرکت های هواپیمایی، هزینه بسیاری در بر دارد؛ به همین دلیل شرکت های هواپیمایی برای حصول اطمینان از کسب سود، طوری برنامه ریزی میکنند که با حداکثر صندلی پر شده پرواز کنند. این مسئله محدودیت های بسیاری برای مسافران ایجاد میکند؛ چرا که مجبور میشوند طبق برنامه شرکت های هواپیمایی پرواز کنند. همین محدودیت ها افراد بسیاری را به مسافرت با خودرو تشویق میکند، که همین امر نیز، سبب شلوغ شدن و ایجاد ترافیک در بزرگراهها و جاده ها میشود.
ایده اولیه سیستم حمل و نقل هوایی با استفاده از هواپیماهای کوچک بسیار ساده است؛ به جای وابسته بودن به چند فرودگاه بزرگ، این هواپیماهای کوچک میتوانند از بیش از 5000 فرودگاه کوچک محلی که در سراسر آمریکا پخش هستند، استفاده کنند. همچنین، این سیستم اقدام به توسعه هواپیماهای ایمن تر و ارزان تر، و در عین حال پیشرفته خواهد نمود. این فرودگاه ها و هواپیماهای کوچک از نظر هزینه های کاربری، بسیار ارزان تر از همنوعان بزرگتر خود هستند و همین نکته باعث میشود که خطوط هوایی SATS از نظر مالی، آزادی بیشتری داشته باشند و بتوانند مسیرها و برنامه های پروازی بسیار متنوع تری در اختیار مشتریانشان قرار بدهند. به دلیل وجود فرودگاه های محلی در سراسر کشور، مسافران میتوانند به نزدیکترین فرودگاه در محل سکونت یا کارشان بروند؛ در نتیجه، زمان و هزینه سفر به مقدار زیادی کاهش پیدا میکند.
پیشرفت های تکنولوژیکی
پیشرفت های متعدد در تکنولوژی در سال های اخیر منجر به امکان پذیر شدن پروژه SATS شده است. در سال 1996، ناسا برنامه پیشرانه عمومی هوانوردی (GAP) را آغاز کرد، که باعث حمایت و پیشرفت صنعت هواپیماهای سبک در آمریکا شد. هدف اصلی از اجرای این برنامه، طراحی و ساخت موتورهای ارزان تر برای صنعت هواپیماهای سبک بود. شرکت Williams International با همکاری ناسا، موتور توربو فن FJX-2 را طراحی کرد، که در زمان خود کوچکترین موتور توربو فن برای هواپیماهای تجاری بود. این موتور فقط 45.5 کیلوگرم وزن داشت و به دلیل تناسب کشش با وزن، امکان توسعه نسل جدیدی از هواپیماهای سبک وزن را فراهم آورد. این پیشرفت در تکنولوژی موتور هواپیما، موفقیت بزرگی در ساخت هواپیماهای کوچک با قابلیت های هواپیماهای تجاری به شمار میرفت.
در سال 1998، در حین توسعه موتور FJX-2، سام ویلیامز (Sam Williams)، رئیس و بنیانگذار شرکت Williams International، به یک سرمایه گذار به نام Vern Raburn برای تاسیس شرکت هوانوردی Eclipse پیوست. در ابتدا با استفاده از نسخه تجاری شده موتور FJX-2 و سپس انتخاب موتور توربو فن PW610F ساخت شرکت Pratt & Whitney، شرکت اکلیپس هواپیمای جت Eclipse 500 را تولید کرد. این هواپیمای جت در سال 2005، برای اولین بار در اختیار عموم قرار گرفت و خانواده جدیدی از هواپیماها یعنی جت های بسیار سبک (VLJ) را بنا نهاد که یک مهره اصلی در مسیر توسعه SATS به حساب میآید.
مزایای SATS
تعدادی از مزیت های بسیار واضح این سیستم عبارتند از:
. تراکم کمتر در فرودگاه های اصلی
. تراکم کمتر در بزرگراه ها
. انعطاف پذیری بالا در برنامه ریزی برای مسافرت
. تعداد مقاصد و مبدا های بیشتر
. هزینه های عملیاتی پایین تر
به جز موارد فوق، SATS مزایای دیگری نیز به همراه دارد؛ این سیستم میتواند با افزایش تعداد توریست ها در مراکز تفریحی که دور از فرودگاه های اصلی هستند، باعث رونق اقتصادی این مناطق شود. به علاوه مناطقی که در حال حاضر برای سرمایه گذاری اقتصادی مناسب به نظر نمیرسند، به دلیل نزدیکی به یک فرودگاه کوچک محلی دچار تحول شده و توسعه پیدا میکنند. سیستم SATS همچنین میتواند به حل مسئله تراکم جمعیت و کمبود مسکن در شهرهای بزرگ کمک کند. کارمندان قادر خواهند بود که در محیطی گسترده تر و دورتر از محل کارشان زندگی کنند و با هواپیماهای سبک رفت و آمد کنند. به همین منوال شرکت ها هم میتوانند شعبات خود را در مناطق گسترده تری ایجاد کنند. تمام این موارد، در نهایت منجر به کاهش تراکم و بار ترافیکی در شهرهای بزرگ خواهد شد.
مشکلات پیش روی SATS
با اینکه پیشرفت های بسیاری رخ داده است، اما همچنان مشکلات زیادی در پروژه SATS وجود دارند. اگرچه با گسترش و رشد سیستم، هزینه استفاده از تاکسی هوایی کاهش خواهد یافت، اما در ابتدای کار، هزینه استفاده از آن بالاتر از هزینه پرواز با خطوط هوایی عادی خواهد بود. در ابتدا، تاکسی هوایی بیشتر برای مسافرت های کاری، که صرفه جویی در وقت در آنها مهم است، کاربرد بیشتری خواهد داشت. مسئله بعدی ایمنی است. آیا هواپیماهای جدید ایمن خواهند بود؟ آیا فرودگاه های جدید قادر به انجام عملیات به صورت ایمن در صورت افزایش ترافیک خواهند بود؟ شرکت های سازنده هواپیما، با استفاده از آخرین فناوری های موجود در کامپیوتر و الکترونیک به دنبال افزایش ایمنی و قابلیت اطمینان هواپیماهای خود هستند. نیاز به پیشرفت هایی در زمینه ناوبری هوایی و کنترل ترافیک هوایی نیز، احساس میشود. چندی پیش ناسا در یک نمایشگاه، اقدام به معرفی یک روبات کنترل ترافیک هوایی کرد که قادر به دریافت درخواست فرود هواپیماها و اختصاص نوبت فرود به آنها میباشد. سیستم دیگری نیز وجود دارد که با تشخیص ارتفاع و موقعیت هر هواپیما و تعیین هواپیماهای نزدیک به فرودگاه، اطلاعات کسب شده را با هواپیماهای دیگر به اشتراک میگذارد.در شرایط آب و هوایی نامناسب، این امر به فرود ایمن هواپیماها کمک شایانی خواهد کرد.
آینده SATS
شرکت هوانوردی اکلیپس در سال 2005 اعلام کرد شرکت DayJet، با هدف ارائه سرویس های هواپیمای جت، اقدام به سفارش 239 فروند Eclipse 500، با حق انتخاب 70 فروند دیگر، نموده است. هواپیمای Eclipse 500 گواهینامه خود را از آژانس هوانوردی فدرال (FAA) در سال 2006 دریافت نمود. در مراحل اولیه توسعه SATS، ناسا اعلام کرد که ابن پروژه حداقل تا سال 2015 قابل اجرا نخواهد بود. این تخمین درست به نظر میرسد و فعالیت این سیستم در ابتدا در مقیاس کوچک خواهد بود و سال ها باید فعالیت کند تا تبدیل به پدیدهای معمول در زندگی روزمره گردد. عقب ماندن زیر ساخت های هوانوردی، از دیگر مشکلات موجود در مسیر توسعه این صنعت به شمار میرود.