چند وقتی است که واردات خودروهای خارجی ممنوع شده است و بسیاری از آنهایی که سودای خودروهای لوکس را در سر می پروراندند حالا ناچارند به خودروهای مدل پایینی که در بازار ایران موجود است اکتفا کنند؛ چرا که دیگر خودروی خارجی وارد نمی‌شود. بر اساس بخشنامه‌ای که محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت ابلاغ کرده، واردات خودروهای خارجی ممنوع شده است و همین مساله قیمت خودروهای خارجی در بازار ایران را ظرف یک ماه حدود دو برابر کرد.
اتفاقی که اعتراض‌های بسیاری را به دنبال داشت اما ممنوعیت واردات خودروهای خارجی ممکن است خیلی‌ها را به این فکر انداخته باشد که برای خرید خودروهای مدل جدید راهی مناطق آزاد شوند و با پرداخت گمرکی و عوارض، خودرویشان را پلاک ملی کنند اما خوب است بدانید که تقریبا باید دور این موضوع را خط بکشید زیرا مناطق آزاد هم مشمول این ممنوعیت شده و آنها هم دیگر نمی‌توانند خودروی خارجی جدید وارد کنند. جالب است که موضوع ممنوعیت واردات خودروهای خارجی شهروندان مناطق آزاد را هم تحت تاثیر قرار داده است و قیمت‌ها در بازار این مناطق هم بشدت تصاعدی شده است. با این شرایط و با توجه به افزایش بی‌سابقه نرخ ارز، بازار خودرو در مناطق آزادی مثل کیش و قشم با مشکلاتی رو به رو شده که یکی از عمده‌ترین این مشکلات افزایش ٣٠ درصدی قیمت خودروهایی است که توسط اهالی این دو منطقه بیشترین استفاده را داشته و موجب نارضایتی آنها را فراهم کرده است.
به جز این آنها هم مانند مردم سایر مناطق ایران دیگر نمی‌توانند سودای خودروهای مدل جدید خارجی را در سر بپرورانند. در ادامه به بررسی نحوه واردات و استفاده از خودروهای خارجی در مناطق آزاد می‌پردازیم.
آیا می‌توانیم خودروهای لاکچری را از مناطق آزاد بخریم؟
خیر، به خودتان زحمت ندهید! زیرا قوانین مناطق آزاد تغییرات زیادی دارد و شما نمی‌توانید با ذهنیت چند‌سال پیش دنبال خرید خودرو از این مناطق باشید. در سال‌های اخیر تفاوت قیمت خودروهای خارجی در مناطق آزاد مثل قشم و کیش نسبت به سایر شهرهای ایران باعث می‌شد افرادی که تمایل به استفاده از خودروهای لاکچری داشتند، برای خرید این خودروها با قیمت‌های پایین‌تر به جاهایی مثل قشم و کیش سفر کنند.
متقاضیان خرید خودروهای خارجی می‌توانستند خودروهای مورد نظر خود را با نصف قیمت نسبت به تهران یا سایر شهرها خریداری کنند، حتی با پرداخت عوارض و هزینه‌های عبور از گمرک هم، خرید خودروی خارجی از مناطق آزاد به‌صرفه‌تر بود و می‌شد با هزینه‌ای منطقی‌تر از طریق این مناطق، یک خودروی لاکچری خرید اما دیگر نمی‌توانید روی این موضوع حساب کنید؛ زیرا واردات خودرو از مناطق آزاد هم در قوانین جدید با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو شده است. البته ترخیص خودروهای خارجی از طریق مناطق آزاد همواره با دردسرها و محدودیت‌هایی همراه بوده و بارها هم قوانین مربوط به این موضوع تغییراتی داشته است.
برای چه خودروهایی می‌توان پلاک ملی گرفت؟
تا ١٠سال پیش که قوانین واردات خودروی خارجی به مناطق آزاد قشم و کیش فرق داشت، این امکان وجود داشت که افراد به صورت شخصی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به‌ویژه از امارات خودرو وارد کنند و بعد از پرداخت عوارض و ردشدن از گمرک ایران، آن را به سرزمین اصلی ببرند و با استفاده از پلاک شخصی با آن خودرو تردد کنند.
مدتی بعد این قانون تغییر کرد و تبصره‌های جدیدی برای واردات خودروهای خارجی از مناطق آزاد درنظر گرفته شد. طبق قوانین جدید، محدودیت‌ها برای واردات خودروهای خارجی بیشتر شد و تنها می‌شد خودروهایی در این مناطق خریدوفروش شده یا از گمرک ترخیص شوند که حتما در ایران نمایندگی داشته باشند. به عنوان مثال؛ خریدوفروش و ترخیص خودروهای آمریکایی مثل شورلت و رولزرویس در مناطق آزاد همواره ممنوع بوده است. دلیل این ممنوعیت هم این است که خودروهای آمریکایی در ایران نمایندگی ندارند.
برای مصرف شخصی می‌توانیم خودروی خارجی وارد کنیم؟
خیر؛ تا پیش از تصویب قوانین جدید مبنی بر ممنوعیت واردات خودروهای خارجی، خودروهایی که در داخل ایران نمایندگی داشتند، در مناطق آزاد خریدوفروش می‌شدند اما با قوانین جدید، آنهایی که عشق خودرو بودند، دیگر نمی‌توانند رویای راندن با خودروهای لاکچری را به واقعیت تبدیل کنند، چون دیگر خودروهای خارجی از گمرک ایران گذر نخواهند کرد. البته اهالی این جزیره کماکان می‌توانند برای تردد در محدوده منطقه از خودروهای خارجی استفاده کنند اما آنهایی که می‌خواستند برای خودروهای خارجی پلاک ملی بگیرند و از گمرک عبور کنند، شامل ممنوعیت‌های جدید می‌شوند. براین اساس دیگر حتی برای مصرف‌های شخصی هم نمی‌توان از مناطق آزاد، خودروی شخصی وارد کرد.
محدودیت‌های جدید گریبان شهروندان مناطق آزاد را هم گرفته است؟
جالب است بدانید که قوانین جدید درباره ممنوعیت ورود خودروهای خارجی باعث شده تغییراتی هم در واردات خودرو در مناطق آزاد مثل قشم و کیش رخ دهد. طبق قوانین جدید، از این پس تنها خودروهایی مجوز ورود به این مناطق را به دست می‌آورند که ظرفیت آنها بالای ٧ نفر باشند. در واقع واردکنندگان خودرو تنها در صورتی می‌توانند مجوز این واردات را به دست بیاورند که خودروهایی مثل استیشن و ون را وارد کنند. در واقع سیاست مسئولان مناطق آزادی مانند قشم این است که از این به بعد واردات و صادرات برای گسترش توریسم و جهانگردی باشد.
به همین دلیل است که با ممنوعیت‌های صورت‌گرفته در واردات، تنها خودروهایی مانند استیشن و ون وارد مناطق آزاد می‌شود که بتوان با آنها گردشگران را در سطح منطقه جابه‌جا کرد. از آنجایی که گردشگری از صنایع بسیار پررونق و جاافتاده در این مناطق است، طبق نظر مسئولان برای افزایش این صنعت و جابه‌جایی هر چه بهتر مسافران و توریست‌ها بهتر است به جای وارد کردن خودروهای لوکس خارجی، خودروهایی مثل ون و استیشن وارد جزیره شود. جالب اینجاست که بدانید میزان اشتغالزایی در جزیره‌ای مانند قشم با توجه به رشد و پیشرفت گردشگری بالاست و درصد بیکاری در این جزیره و تمام روستاهای آن تنها ٦ درصد است. شاید هم به این دلیل است که مسئولان و مدیران این جزیره می‌خواهند با واردات خودروهایی با ظرفیت بالا به رشد گردشگری کمک کنند تا میزان بیکاری را به کمترین حد ممکن برسانند.
با ممنوعیت واردات خودرو می توان از بازار مناطق آزاد خرید کنیم؟
شاید خیلی از ما این تصور را در ذهن داریم که با رکود بازار و کاهش خرید و فروش در مناطق آزاد، اقتصاد این مناطق هم با مشکل روبه‌رو می‌شود، اما واقعیت حداقل درباره جزایری مثل قشم و کیش این‌طور نیست. البته با تصویب قوانین جدید درباره ممنوعیت واردات برخی کالاهای خارجی و قفل‌شدن بازار، تا اندازه‌ای از درآمد مناطق آزاد کاهش پیدا کرده اما این رقم به اندازه ای نیست که اقتصاد این جزایر را تهدید کند. در واقع آن‌چه بیشتر از هر چیز دیگر بازارهای این مناطق را تحت تاثیر قرار داده افزایش نرخ ارز و درهم است. اگرچه داد و ستد و فعالیت بازار در مناطق آزاد با توجه به پایین و بالا شدن نرخ دلار تا حدودی دچار رکود شده اما از آنجایی که قشم و کیش واحدهای تولیدی فعالی دارند که در صادرات هم موفق هستند، چندان به دردسر نیفتاده‌اند.
این دو منطقه در دو سال اخیر رشد ٤٥ درصدی صادرات داشته‌اند و در یک سال گذشته درآمدهای میلیون دلاری از صادرات کسب کرده‌اند، بنابراین ممنوعیت واردات کالاهای خارجی چندان روی بازار این مناطق تاثیری نداشته اما قضیه در بخش خودرو کمی متفاوت است. عدم عرضه خودروهای خارجی در بازار جزیره‌ای مانند قشم باعث افزایش قیمت خودروهایی شده است که اغلب مردم از آن استفاده می‌کنند. خودرو تویوتا دو کابین است که گستردگی استفاده از آن را می‌توان به پراید تشبیه کرد. این خودرو تا قبل از ممنوع شدن واردات خودروهای خارجی به قیمت ٦٥ میلیون تومان به فروش می‌رسیده و با تصویب این قانون و افزایش‌های نجومی قیمت دلار در حال حاضر با قیمت ٩٥ میلیون تومان در بازار عرضه می‌شود که حسابی باعث اعتراض مردم شده است.
قوانین عبور و مرور پلاک مناطق آزاد چه تغییراتی داشته است؟
ورود خودروهای خارجی به مناطق آزاد قشم و کیش و خروج آنها از این دو جزیره، همواره با حرف و حدیث‌های زیادی همراه بوده است. در سال‌های گذشته بارها قوانین و مقررات ورود و خروج خودروهای خارجی به مناطق آزاد با تغییراتی همراه بوده است. در سال ٩٠ طبق مصوبه پلیس راهنمایی و رانندگی خودروهای خارجی با پلاک مناطق آزاد حق خروج از محدوده آن مناطق را نداشتند. این موضوع همیشه برای ساکنان این مناطق معضلی جدی بود تا اینکه در نوروز سال ٩٦ این مجوز برای اهالی دو منطقه آزاد کیش و قشم صادر شد تا بتوانند با خودروهای خارجی خود به سرزمین اصلی سفر کنند. البته این مجوز مقطعی بود و فقط با داشتن کارت شهروندی می‌توانستندگذر موقت به مدت یک ماه داشته باشند. البته در سال‌های اخیر و قبل از ممنوع شدن واردات خودرو، خریداران خودروهای خارجی با گذر از گمرک و دریافت پلاک ملی می‌توانستند از جزیره خارج شوند.